Του Γιώργου Φωτ. Παπαδόπουλου
Τα χειμωνιάτικα απογεύματα, που διανύσαμε πρόσφατα, σε συνάρτηση με τα απαγορευτικά μέτρα, λόγω της πανδημίας του κορονοιού, μας ενθάρρυναν στο να αναπτύξουμε περιπάτους στην πόλη, κυρίως γύρω από τις γειτονιές μας. Τις προηγούμενες εβδομάδες βρέθηκα σε πολλές συνοικίες της πόλης μας. Σήμερα, θα σταθώ σε μια, που μου κέντρισε το ενδιαφέρον διότι την συμπαθώ πολύ. Είναι η συνοικία των στενών του Ριζαρίου προς τις Φυλακές και τις «Εργατικές Κατοικίες Μπουρνιά», γειτονιές δίπλα στον τόπο κατοικίας μου τα τελευταία δέκα (10) χρόνια.
Στη συνοικία αυτή μπορεί κανείς να αισθανθεί ότι, βρίσκεται σε κάποιο χωριό, μιας και αντικρίζεις λίγα διώροφα σπίτια, όχι πολύ μεγάλα σε μέγεθος και πολύ περισσότερες ισόγειες μικρές μονοκατοικίες που έχουν διατηρηθεί από την επισκευή κτιρίων που στέγασαν Έλληνες πρόσφυγες της Μικράς Ασίας μετά το 1922. Ενώ πολλοί από εμάς (και κυρίως οι παππούδες και οι γονείς μας) όταν ήμασταν μικρότεροι, θυμόμαστε στις συνοικίες του Φρουρίου, του Βαρβασίου, του Φραγκομαχαλά και του Καστέλου πολλές τέτοιες οικίες, στις οποίες στεγάστηκαν τα αδέλφια μας μετά τον Μικρασιατικό ξεριζωμό και την καταστροφή του 1922, σήμερα στη θέση τους υψώνονται περικαλλή και επιβλητικά κτίρια που στεγάζουν τους απογόνους τους, δεύτερης, τρίτης και τέταρτης γενιάς. Αλλά, στο Ριζάρι, διατηρούνται ακόμη πολλά από εκείνα τα σπίτια, μάλιστα κάποια πολύ όμορφα επισκευασμένα και κατοικήσιμα, στο μέγεθος και το σχήμα που ήσαν από τη δεκαετία του 1920.
Στη συνοικία αυτή, ο Δήμος Χίου, πριν από πολλές δεκαετίες, τίμησε τη μνήμη αρκετών Αγίων νεομαρτύρων της Χίου, που έχυσαν το αίμα τους (τις τελευταίες δεκαετίες του 1700 και τις δύο πρώτες του 1800) για τον Χριστό, την Ορθοδοξία και την Ελλάδα, αποτελώντας οι ιερές τους μορφές τα θεμέλια του 1821 για την επανάσταση και τον αγώνα των Ελλήνων ενάντια στον Τούρκο (Οθωμανό) κατακτητή. Πρόκειται για τους επτά (7) Αγίους νεομάρτυρες: Νικόλαο, Σταμάτιο και Ιωάννη τους εκ Σπετσών, τον Άγιο Νικόλαο τον Χιοπολίτη (εκ Καρυών Χίου), τον Άγιο Μανουήλ εκ Σφακίων Κρήτης, τον Άγιο Ιεροδιάκονο Ονούφριο τον εκ Τυρνόβου, τον Άγιο Αγγελή εξ Άργους Πελοποννήσου. Είναι, άραγε, τυχαίο, που στις οδούς που φέρουν τα ονόματά τους, κατοίκησαν οι συνέλληνες που υπέστησαν τα πάνδεινα από τον Τουρκικό επεκτατισμό και τη θηριώδη μανία των Τούρκων Αγαρηνών το 1922;
Στο πρώτο σπίτι, της οδού Αγ. Νικολάου Σπετσών, πριν από 30 χρόνια επισκεπτόμουν την κυρά Λευκή Θηριανού με τον πατέρα μου, που πάντοτε μας υποδεχόταν με ανοικτές αγκάλες στο λιτό και απέριττο, αλλά χαριτωμένο σπιτάκι της. Το ίδιο και απέναντι, τον κυρ Γιώργη Δημητρακόπουλο, μουσικό και καλό φίλο του πατέρα μου, αλλά και πιο κάτω τον Τζάνο Βουνάτσο (γνωστό κουρέα) και απέναντι τον Γιάννη Βογιατζή (που είχε καφενείο στην οδό Μικκιαδών, εκεί όπου σήμερα το ουζερί «Ρακουμέλ»). Όλα αυτά τα σπίτια τα γύριζα με τον πατέρα μου, όταν είχε ιατρείο, τη δεκαετία του 1980 και ήσαν πελάτες του (Αιωνία η μνήμη όλων αυτών, που έχουν αποβιώσει εδώ και χρόνια, αλλά και του πατέρα μου, που απεβίωσε μόλις πριν από 7 μήνες!)
Εκεί, στο μεγαλύτερο δρόμο των στενών υπήρχε και το καφεουζερί του «Γιάγκου», αγαπητού φίλου και “εκπροσώπου” της περιοχής! Το μικρό αυτό κεφεουζερί έδινε ζωή στη γειτονιά. Από τότε που έκλεισε νέκρωσε ο τόπος… Ο «Γιάγκος» ήταν “άρχοντας”! Θυμάμαι ότι, όποτε ήταν δημοτικές εκλογές (όταν ο Δήμος Χίου αποτελείτο μόνο από την πόλη- Δημοτική Ενότητα Χίου, πριν την ενοποίηση των Δήμων) όλοι οι δημοκρατικοί υποψήφιοι Δήμαρχοι περνούσαν από τη συνοικία εκείνη για προεκλογική ομιλία και εγκαθίσταντο στου «Γιάγκου» το καφεουζερί. Ο τελευταίος υποψήφιος Δήμαρχος που εκφώνησε ομιλία εκεί ήταν ο Μάρκος Μεννής τον Οκτώβρη του 2002 (θυμάμαι ότι, ήταν η πρώτη φορά που ήμουν υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος Χίου, σε ηλικία 24 ετών, και ο Δήμαρχος είχε πει ότι θα μιλούν σε κάθε γειτονιά 2-3 υποψήφιοι σύμβουλοι. Εμένα με έβαλε στο Φρούριο, στο Φραγκοβούνι –έξω από τα ενοικιαζόμενα του Τόπακα, πιο κάτω στη διασταύρωση– και στο Ριζάρι, στου «Γιάγκου». Με μεταφερόμενη, κινητή, μικροφωνική εγκατάσταση). Θυμάμαι τη γειτονιά να σφύζει από ζωή. Θυμάμαι, επίσης, τον Δήμαρχο μετά την εκλογή του να έχει σχεδιάσει να δημιουργήσει εκεί ένα χώρο στάθμευσης για τους περιοίκους και μια μικρή παιδική χαρά και μάλιστα προέβη ο Δήμος στις ενέργειες για τη διάθεση χώρου από ιδιώτη, αλλά δεν πρόλαβε να υλοποιήσει (την περίοδο 2003-2006). Έπειτα δεν έγινε απολύτως τίποτε και από κανέναν. Γραφειοκράτες, αδιαφόρησαν για τις συνοικίες και όταν ακολούθησε η ενοποίηση των Δήμων τότε τέθηκε και η ταφόπλακα στα χωριά και τις μικρές συνοικίες της πόλης. Μόνο τον δρόμο πρόφθασε να τους ασφαλτοστρώσει και να γκρεμίσει αρκετά ετοιμόρροπα που επί δεκαετίες κρέμονταν. Ευτυχώς, τουλάχιστον, πρόφθασε να φτιάξει (ανοίξει) τον -περιβάλλοντα κατ΄ Ανατολάς- χώρο της παρακείμενης Αγίας Μαρίνας Καλοπλύτου και να δημιουργηθεί εκεί ένας ικανός χώρος στάθμευσης για τη μικρή γειτονιά.
Στα στενά αυτά ο απογευματινός περίπατος είναι εξαίσιος. Βρίσκεσαι μια ανάσα από το κέντρο της πόλης και όμως νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε άλλο τόπο. Ένας μικρός, στενός διάδρομος στην οδό Αγίου Αγγελή εξ Άργους σε οδηγεί από το Ριζάρι στο συνοικισμό «Μπουρνιά» στις Φυλακές και ειδικότερα στην οδό Ερμουπόλεως. Κι εκεί, μια πράσινη όαση πάνω από το κεφάλι σου σε υποδέχεται, διερχόμενος το σοκάκι της ομώνυμης οδού προς την κεντρική οδό Κων/νου Μίχαλου (στην απόληξη της Ερμουπόλεως προς την Μίχαλου, άλλο ένα χρονίζον πρόβλημα, με αναξιοποίητο οικόπεδο ιδιοκτησίας του Νοσοκομείου). Ανάμεσα σε φυτά, λουλούδια, δέντρα, αλλά και λίγα κατοικίδια ζώα στους κήπους.
Αξίζει να πάτε μια βόλτα από εκεί. Υπάρχει και αυτή η εικόνα της πόλης μας την οποία, πιστέψτε με, θα νοσταλγήσετε και θα θελήσετε να μένατε εκεί! Εάν, βεβαίως, είστε ταπεινοί και δεν υψηλοφρονείτε υπέρμετρα τα της επιγείου ευμάρειας!
Προσωπικά, επιλέγω να ζω σύμφωνα με την απλότητα του λαού μας!
