Σύγχρονοι Χιώτες Λογοτέχνες. Χρίστος Μπελλές. Ποιητής- Καθηγητής Ιστορίας.

Γράφει η Τασσώ Γαΐλα.

Σαφώς, ο Καθηγητής Πανεπιστημίου και Ιστορικός, Χρίστος Μπελλές, είναι γνωστός όχι μόνο σε εμάς τους Χιώτες, αλλά πανελλήνια, λόγω των πολλαπλών του δράσεων, ιδίως στο χώρο της λογοτεχνίας. Πολυβραβευμένος ποιητής, ιστορικός, συγγραφέας, ερευνητής και αρθρογράφος, ο Χρίστος Μπελλές, συνιστά πολυσχιδή και έντονη προσωπικότητα που δεν περνά απαρατήρητη. Μας εξέπληξε πριν ένα χρόνο, άλλους ευχάριστα κι άλλους όχι, με τη συμμετοχή του στις αυτοδιοικητικές εκλογές, στο ψηφοδέλτιο του συνδυασμού «Σύμπραξη Δημιουργίας» του νυν Δημάρχου, Σταμάτη Κάρμαντζη.

1^η: Τριπλή ερώτηση, κ. Μπελλέ: Γιατί ασχοληθήκατε με τις δημοτικές εκλογές, τι αποκομίσατε από τη συμμετοχή σας στον προεκλογικό αγώνα κι αν θα το επαναλάβετε.

– Η πολιτική με την ηθική μου κ. Γαΐλα, έχουν δρόμους ασύμβατους. Το γνώριζα. Γι’ αυτό και ποτέ μέχρι τώρα δεν αποδέχθηκα ποικιλώνυμες προτάσεις, ακόμα και εξασφαλισμένης εκλογικής επιτυχίας (Ψηφοδέλτιο Επικρατείας κλπ.). Σαν ιστορικός, όμως, γνωρίζω, από πρώτο χέρι πως η Χίος είναι ένα νησί, που έχει προικιστεί αφειδώλευτα τόσο από το Θεό (φυσικές καλλονές κ. ά.) όσο και από την Ιστορία. Μιλάμε για τη Χίο, την πατρίδα του Ομήρου. Τη Χίο που ο Θουκυδίδης χαρακτηρίζει «μεγίστην και πλουσιωτάτην των εν Ιωνία ξυμμαχίδων πόλεων». Τη Χίο που υπήρξε, επί Βυζαντίου – κατά Παπαρρηγόπουλο – ένα από σημαντικότερα οικονομικά κέντρα της Αυτοκρατορίας, με το αρχοντολόγιο της να θεωρείται το πλουσιότερο του Βυζαντίου, μετά από εκείνο της Κωνσταντινουπόλεως. Μιλάμε για τη Χίο που επί Τουρκοκρατίας ο πληθυσμός της ανερχόταν, πριν τη “Σφαγή”, σε 130 χιλιάδες, περίπου και η κοινωνικοοικονομική ανάταση της σε τέτοιο αξιοζήλευτο επίπεδο, ώστε το νησί να χαρακτηρίζεται «Παρίσι της Ανατολής». Τη Χίο που αποτελεί λίκνο του Νεοελληνικού Πολιτισμού, όπου λειτούργησε το πρώτο ελληνικό Πανεπιστήμιο κι άνθισε η πνευματική ζωή, σε σχέση με την υπόλοιπη υπόδουλη Ελλάδα, με πρωταγωνιστή τον κορυφαίο Διδάσκαλο του Γένους, Αδαμάντιο Κοραή. Τη Χίο-Πατρίδα των: Ψυχάρη, Δρομοκαΐτη, Περρίκου, Ανδρέα Παπανδρέου, Μίκη Θεοδωράκη κ.ά. Αν στα παραπάνω συναθροίσουμε και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, που αφορούν στο μοναδικό προϊόν της Μαστίχας και τη Ναυτοσύνη, έχουμε το αναγκαίο και απαραίτητο εφαλτήριο, σαν τόπος, να αγγίξουμε άστρα. Να καταυγάσουμε σαν «Πανελλήνιο και Διεθνές Πνευματικό, Ιστορικό και Πολιτιστικό Κέντρο». Και, όμως, αντί να έχουμε κερδίσει, δικαιωματικά, ένα κομμάτι ουρανό, διεκδικούμε, σήμερα – επιτρέψτε μου τον αδόκιμο όρο – ένα κομμάτι όχι στον «πάτο» αλλά στον «απόπατο» της Ύπαρξης. Δεν αξίζει στον τόπο τέτοια ειμαρμένη. Πιστεύω να έλυσα την απορία περί Αυτοδιοικητικών Εκλογών.

2^η: Ποιητής κ. Μπελλέ και μάλιστα με διεθνή βραβεία. Πώς προέκυψε η ενασχόλησή σας με την ποίηση;

– Γράφω ποίηση για τέσσερις, κύρια, λόγους: Ο πρώτος είναι η αγάπη μου στη Ζωή, τον Άνθρωπο, την Ύπαρξη. Ο δεύτερος λόγος πηγάζει από το φόβο μου στο θάνατο, το χρόνο, την αέναη ανθρώπινη αγωνία για αιωνιότητα. Για μένα ο φόβος του θανάτου, κύρια, δεν υποκρύπτει ζήλο διαιώνισης, υστεροφημίας. Είναι ο φόβος που αφορά στην παύση ζωής και προέρχεται απ’ την έντονη αίσθηση του εαυτού μου, από την έντονη αίσθηση ζωής. Όσο αφορά στην ανθρώπινη αγωνία για αιωνιότητα, την απάντηση δίδει ο Γιώργος Σεφέρης, στις «Δοκιμές» του: «Ο άνθρωπος είναι έτσι φτιαγμένος που δεν μπορεί να ζήσει χωρίς την ασφάλεια της αιωνιότητας. Κάποτε θυσιάζει εύκολα τη ζωή του, την αιωνιότητα δεν τη θυσιάζει». Αναμφίβολα, όμως, ο θάνατος, ο χρόνος, η μεταφυσική αγωνία είναι γνώρισμα όλων σχεδόν, ακόμη και των πλέον ακραιφνών επιστημονιστών, είναι η αχίλλειος πτέρνα μας. Ο τρίτος λόγος οφείλεται στη γλώσσα. Τη γλώσσα με την οποία ο Ρωμαίος Κικέρων ήθελε να διαλέγονται οι θεοί: «ει θεοί διαλέγονται, τη των Ελλήνων γλώττη χρώνται». Και όταν λέμε γλώσσα εννοούμε τη μια και ενιαία ελληνική γλώσσα. Τη γλώσσα που σου δίνει τη δυνατότητα να επικοινωνείς απευθείας με την Ιστορία σου, τις ρίζες σου, τους θεούς σου, κάθε στιγμή που τη μιλάς. Ο τέταρτος λόγος είναι προσωπικός και αφορά στα «θέλω» και τα «πρέπει» μου, τη δυνατότητα, την ευχέρεια συνδιαλογής με τον ίδιο τον εαυτό μου.

Ο μόνιμος αναγνώστης ποιητικών συλλογών παρατηρεί τη σταθερή πορεία του Χρίστου Μπελλέ στο χώρο της ποίησης, με ποικιλώνυμες θεματικές των Ποιητικών Συλλογών του. Έχουμε να κάνουμε με μια ιδιαίτερη περίπτωση ποιοτικού ποιητή που τα ποιήματά του απαιτούν πολλές φορές και δεύτερη ανάγνωση για να καταλάβουμε …τι θέλει να πει ο ποιητής.

3^η: Ποίηση κ. Μπελλέ και διαδίκτυο. Ένας χώρος που τον κυβερνά η εικόνα. Και, κατά πόσο την βλάπτει ή την ωφελεί το διαδίκτυο;

– Δύο, όπως γνωρίζετε είναι οι Βασιλικοί – επιτρέψτε μου τον όρο – οδοί της πραγματικής Ποίησης: η Γλώσσα και η Εικόνα. Η γλώσσα ενσαρκώνει τη σκέψη και η σκέψη μετουσιώνεται σε γλώσσα. Η γλώσσα αποτελεί το χειμαρρώδη ποταμό, που πηγάζει απ’ τα βάθη των αιώνων μεταφέροντας και καταυγάζοντας στα πέρατα του κόσμου Ρίζες, Ιστορία, Παράδοση, Πολιτισμό. Δεν κατοικούμε μια χώρα, κατοικούμε μια Γλώσσα και μια Ιστορία. Απ’ τις κοιλάδες της αιωνιότητας αΐδια η προτροπή του Αρκάδα ιστορικού, Πολύβιου: «Εν καιροίς χαλεποίς μέμνησο της γλώσσης». Ποτέ μια προτροπή, που έβαλε ο 2^ος αιώνας π.Χ. στα χείλη του παραπάνω ιστορικού, δεν υπήρξε τόσο σημαντική, διαχρονική, μα και επίκαιρη. Και εδώ, η απροσμέτρητη ευθύνη της πολιτείας, της διανόησης, γενικά, για τούτο το γλωσσικό κατάντημα. Και κάτι, ακόμα, την Ποίηση την αισθάνεσαι, πάνω απ’ όλα, γιατί, όπως υποστηρίζει και ο μεγάλος Πάμπλο Νερούδα, «όταν την ερμηνεύεις γίνεται ασήμαντη».

4^η: Είσθε και ιστορικός. Έχετε γράψει 11 ιστορικά βιβλία με πρωτότυπα διεθνώς θέματα (για το Αιγαίο, τη Μεσόγειο, το Βυζάντιο, τη Φραγκοκρατία). Συγγενεύει η ποίηση με την Ιστορία;

– Πιστεύω ακράδαντα κ. Γαΐλα, πως μέσα από την πραγματική ζωή βγαίνει και η πραγματική ποίηση. Το τραγούδι, για παράδειγμα, σαν ποιητικό είδος εκφράζει την εποχή του κι αποτελεί έναν από τους στενότερους συγγενείς της Ιστορίας, ανεξάντλητη και αντικειμενική πηγή της. Χάριν παραδείγματος, ο ιστορικός ερευνητής μέσα απ’ τα τραγούδια του Στέλιου Καζαντζίδη, θα μπορέσει να αντλήσει σοβαρά στοιχεία καταγραφής γεγονότων και συμπερασμάτων για το κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι της δεκαετίας του ’50, ’60. Ο Πλάτων σταθμίζει την Ποίηση και την Μουσική σαν κορυφαίες των τεχνών και θέλοντας να δείξει τη σχέση μουσικής και ζωής, υποστηρίζει πως, όταν αλλάζει η μουσική, πρέπει να αλλάξουν και οι Νόμοι της Πολιτείας. Δεν πρέπει να λησμονούμε, άλλωστε, πως και ο Όμηρος, πέρα από ποιητής των ποιητών, θεωρείται από πολλούς και πρώτος και μέγιστος ιστορικός.

5^η: Διδάσκετε νέους ανθρώπους. Όλοι αυτοί αύριο θα είναι άνεργοι πτυχιούχοι. Το Βόρειο Αιγαίο κατέχει δραματικό ρεκόρ ανέργων. Τι θα γίνουν αυτά τα παιδιά, κ. καθηγητά; Μήπως, πρέπει να επανεξεταστεί το υπάρχον σύστημα Παιδείας για να μην παράγει αριστούχους ανέργους, αλλά επαγγελματίες εργαζόμενους με πλήρη κατάρτιση; Θα μου αναφέρετε και μία θεμελιακή παράμετρο της εκπαίδευσης;

– Το κεφάλαιο «Εκπαίδευση», χρειάζεται αλογάριαστο μελάνι και χαρτί. Πρόκειται για ένα αναχρονιστικό, οπισθοδρομικό σύστημα. Θα μείνω στο θεμελιώδες θέμα σας Παιδείας, γιατί στη βαθιά και πολύπλευρη κρίση σας, που εδράζεται σε σταθερές διαχρονικές παθογένειες, το έλλειμμα Παιδείας αποτελεί την κυριότερη αιτία και αιτιατό σας παρακμής. Καρπό σας εκπαίδευσης, ως γνωστόν, αποτελεί η Παιδεία (πνευματική και ηθική αγωγή) και το εκπαιδευτικό σας σύστημα, δυστυχώς, δεν παράγει Παιδεία. Στο προπτυχιακό πρόγραμμα του κορυφαίου Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, για παράδειγμα, το ποσοστό των υποχρεωτικών μαθημάτων ανθρωπιστικής Παιδείας εγγίζει το 22% και το 30%, στα κατ’ επιλογήν, αντίστοιχα. Στο δικό σας Ε.Μ. Πολυτεχνείο το ποσοστό των ανάλογων μαθημάτων ακουμπά μόλις το 1,5%. Τι κι αν εδρεύει στη γενέτειρα σας Κλασικής Γραμματείας, τι κι αν η Κλασική Παιδεία σας ανήκει στα πανανθρώπινα τιμαλφή, τι κι αν ο Διδάσκαλος του Γένους, Αδαμάντιος Κοραής, έχει τη δική του αΐδιο αφήγηση: «Τρόπον μεταβολής σας Ελλάδος από την κατάστασιν εις την οποίαν ευρίσκεται την σήμερον ούτ’ εστοχάσθην ποτέ ούτε στοχάζομαι δυνατόν άλλον, παρά την Παιδείαν».

6^η: Ανεργία, φτώχεια, πανδημία-covid 19, μια χώρα η Ελλάδα κι σας πλανήτης η Γη που πνέει τα λοίσθια. Μέσα σε αυτό το εφιαλτικό περιβάλλον πόσο δύσκολο είναι για εσάς να καταφέρετε να εκφράσετε σας σκέψεις σας με ποίηση;

– Πόσο εύστοχη η ερώτησή σας και χαίρομαι που μου δίνετε την ευκαιρία να τοποθετηθώ. Ο άνθρωπος είναι η πιο τραγική φιγούρα στην Ύπαρξη, γιατί έχει συνείδηση αυτής της τραγικότητάς του, αφού είναι το μοναδικό ον που γνωρίζει ότι είναι “καταδικασμένο” σε θάνατο. Αν, λοιπόν, μπορεί να δημιουργεί σαν αθάνατος, αν μπορεί να ατενίζει το μέλλον σαν αθάνατος, αν μπορεί να αναθρώσκει ουρανό σαν αθάνατος, αν μπορεί να καταπαλεύει, να νικά το θάνατο, τούτο το οφείλει στην Ποίηση, την Τέχνη, γενικά. Να, γιατί ο Ελύτης προτρέπει: «Όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί, όπου και να θολώνει ο νους σας μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη» και ο Νίκος Εγγονόπουλος συγκαταλέγει τον Καβάφη στους «ευεργέτες της ανθρωπότητας», επειδή «μας βοηθάει να ζήσουμε». Αυτό σημαίνει ότι η Ποίηση, η Τέχνη είναι συμπονετική, παρηγορητική, φιλάλληλος, λυτρωτική, ζείδωρη. Είναι το αλεξιφάρμακο της ανθρώπινης ψυχής, είναι το καταφύγιο σε κάθε αρμαγεδδώνα. Μέσα στον ηλιοβόρο χρόνο κι όσο υπάρχουν άνθρωποι, «πάντοτε θα ξεπροβάλλει η Ποίηση για την πιο μεγάλη αναμέτρηση του ανθρώπου» με το Θεό, την Ύπαρξη, τον Κύκλωπα, τον «Κανένα», το «homo homini lupus» (λύκος ο άνθρωπος για τον άνθρωπο) κι όπου υπάρχει το ποικιλώνυμο «κακό»… Να, λοιπόν, γιατί το λόγο, εδώ και τώρα, έχει η ποίηση.

Ένα ποίημα του Χρίστου Μπελλέ με τίτλο: Ο ΘΕΟΣ ΜΟΥ

Μόνο αυτοί π’ αγάπησαν, /πολύ, /έχουν δικαίωμα στα άστρα, /στον Παράδεισο, /αφού ο Θεός Αγάπη εστί, Λόγος /και Φως /και Κυριακή, / Πάθος, /Φωτιά,/Μοίρα/και Έλεος…

Ο Θεός… ο Θεός μου, /της θλίψης μου και της Λαμπρής, /του Γολγοθά και της Ανάστασης…

(Ποιητική Συλλογή Χρ. Μπελλέ:«Εκκύκλημα»)

7^η: κ. Μπελλέ μας περιγράφετε τον Θεό; Αν υπάρχει…

– Όταν οι σπουδαστές του ρωτούσαν τον Αϊνστάϊν, αν πιστεύει στο Θεό, εκείνος στερεότυπα τους απαντούσε: «Πιστεύω στο Θεό του Σπινόζα». Ο Μπάρουχ Σπινόζα ήταν Ολλανδός φιλόσοφος του 17ου αιώνα. Ιδού ο Θεός του Σπινόζα και τα λόγια που έβαζε στο στόμα Του, όταν απευθυνόταν στον άνθρωπο: “Σταμάτα να προσεύχεσαι και να χτυπιέσαι στο στήθος! Αυτό που θέλω να κάνεις είναι να βγεις έξω στον κόσμο και να χαρείς τη ζωή σου. Θέλω να ζεις, να τραγουδάς, ναι χαίρεσαι και να απολαμβάνεις όλα αυτά που έχω φτιάξει για σένα. Σταμάτα πια να πηγαίνεις σε εκείνους τους μελαγχολικούς, σκοτεινούς και κρύους ναούς που εσύ ο ίδιος κατασκεύασες και λες πως είναι το σπίτι μου. Το σπίτι μου είναι στα βουνά, στα δάση, στα ποτάμια, στις λίμνες, στις θάλασσες. Εκεί είναι που ζω και εκφράζω την αγάπη μου για σένα» (…) «Σταμάτα πια να διαβάζεις υποτιθέμενες άγιες γραφές που δεν έχουν να κάνουν τίποτα με εμένα. Αν δεν μπορείς να με διαβάσεις σε ένα ηλιοβασίλεμα, στην εξοχή, στο βλέμμα των φίλων σου, στα μάτια του παιδιού σου, δε θα με βρεις σε κανένα βιβλίο»! Μπορεί να μην είμαι ο Αϊνστάϊν, (γέλια), αλλά αυτό δε με εμποδίζει να προσκυνώ τον ίδιο Θεό. Και το κάνω, όταν στα ποιήματά μου πυρακτωμένα διατυμπανίζω «Ο Θεός αγάπη εστί» και όλα αυτά στο παραπάνω ποίημα που επέλεξες. Σ’ ένα άλλο ποίημά μου, από την Ποιητική μου Συλλογή «Δηιάνειρα», σκιαγραφώ εναργώς το Θεό μου, που δεν απέχει πολύ από εκείνον του Σπινόζα. Τίτλος του: Ο ΘΕΟΣ ΜΟΥ: Ιδού ο Θεός μου / αρκυωρεί στο κόκκινο τριαντάφυλλο / κι ερυθριά συγνώμη / για τ’ αγκάθια του…

8^η: Παιδί από χωριό. Κάπου ένας λόγιος γράφει: «Γιατί τόσοι ποιητές; Ασχοληθείτε με τη γη». Η δικιά σας σχέση μαζί της; Καλλιεργείτε κάτι;

– Θέλω να προτρέψετε αυτό το λόγιο να διαβάσει Ποίηση – Μπελλέ, ίσως, τότε να αλλάξει γνώμη και για την Ποίηση και για τους Ποιητές και να αποβάλλει το περιπαιχτικό και απαξιωτικό πρόσημό του (γέλια…). Ναι, αγαπώ τη γης, την καλλιεργώ ποικιλώνυμα και ποικιλότροπα. Ξέρετε ποιο είναι το συγκλονιστικό μαζί της; Βλέπεις ολάκερο τον κύκλο ζωής (ζωή – θάνατος) σε όλες τις εκφάνσεις του, μέσα σε ένα πολύ βραχύ χρονικό διάστημα, συνήθως ένα-δυό μηνών, που στην περίπτωση του ανθρώπου ο κύκλος αυτός μπορεί να έχει περιφέρεια πολλών χρόνων, μια ανθρώπινη ζωή. Δεν το βρίσκετε ανείπωτο;

Ένα άλλο ποίημα του Χρίστου Μπελλέ με τίτλο: ΜΑΝΑ – ΠΑΝΑΓΙΑ.

Λατρεύω το σώμα /που γεννάει το Θαύμα, / τη Ζωή,/ το Θεό, / την Άνοιξη…

Ο έρωτας αποκορύφωση αγάπης/κι επιστέγασμα,/του μύστη η εμπασιά στο Ιερό…
Αλήθεια, /ποιος θα τολμούσε να ‘ναι χυδαίος /μπρος στην Παναγιά /και ποιος… ανέραστος;

Από την Ποιητική Συλλογή «ΙΜΕΡΟΣ», 1^ο Πανευρωπαϊκό Βραβείο Ποίησης.

9^η: Ένα ποίημα, κ. Μπελλέ, ουσιαστικά ύμνος στη γυναίκα. Μας αναφέρετε μερικές γυναικείες διαχρονικές προσωπικότητες που σας εντυπωσιάζουν;

–Ναι, «ύμνος στη γυναίκα», σωστή η παρατήρησή σας, πρόκειται για ένα από τα πολυαγαπημένα μου ποιήματα αφιερωμένο στη Γυναίκα – Μάνα – Παναγιά, αυτή που ονομάζω και «Πρώτη Πατρίδα». Εννέα μήνες σ’ αυτή την ιερή και καθοριστική μήτρα ζωής, εννέα μήνες στην πρώτη ζείδωρη Πατρίδα, εννέα μήνες σεργιάνι σ’ έναν… τόσο δα σάκο αγάπης, της αγάπης της. Πρόκειται για μια Ύπαρξη τρισδιάστατη, μα ομοούσια, αδιαίρετη και αχώριστη, μαζί με δύο θεόθεν ένστικτα: της αυτοσυντήρησης και της μητρότητας και μια αγάπη, η αγάπη της στολισμένη αιωνιότητα. Θα σας αναφέρω τέσσερις, για καθαρά λόγους οικονομίας: Η Αντιγόνη του Σοφοκλέους (παραστάθηκε το 441 π.Χ.): Διάλεξε το δρόμο της ανυπακοής και της αντίστασης, όταν διαπίστωσε εσώψυχα πως οι Νόμοι της Πολιτείας συγκρούονταν με την ηθική της, με τους θεϊκούς και άγραφους Νόμους. Η Αφροαμερικανίδα Ρόζα Παρκς: Η γυναίκα – σύμβολο στον αγώνα κατά του ρατσισμού στις ΗΠΑ. Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους, που αποτελούν το δίδυμο των κορυφαίων γυναικείων μορφών της Επανάστασης, αφιερώνοντας ζωή και βιος για την Πατρίδα.

10^η: Μια προτροπή στους νέους.

– Θα ήθελα κ. Γαΐλα, με λόγια στερρά να όμως πω: πως στην τόλμη ζει το όνειρο και στο πάθος και «στη θεία τρέλα» και στον ποικιλώνυμο έρωτα. Τότες μόνο οι ουράνιες δυνάμεις θα συμμαχήσουν για το τρόπαιο. Θα ήθελα να κοινωνήσουν με λόγια του ποιητή: «Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή», μαζί και να υπενθυμίσω πως η ανυπακοή, στα μάτια οποιουδήποτε έχει διαβάσει Ιστορία, αποτελεί αρχέγονη ανθρώπινη αρετή. «Δια όμως ανυπακοής γεννήθηκε η πρόοδος, δια όμως ανυπακοής και δια όμως εξεγέρσεως» ευαγγελίζεται ο διαχρονικός Όσκαρ Ουάιλντ. Ο παγκόσμιος, Ουίλιαμ Σέξπιρ, γίνεται, ακόμα, πιο σαφής: «Δε θα ήταν αυτοί λύκοι, αν εμείς δεν είμαστε πρόβατα». Θα ήθελα, όμως, να όμως προτρέψω σε ρύμες αμφισβήτησης, αμφιβολίας, διαφωνίας, περιέργειας, υποψίας, μιας και αναμφίβολα όλα αυτά – πέρα των άλλων – αποτελούν το προζύμι όμως σκέψης. Και κάτι, ακόμα, που πρέπει να το κάνουν περίαπτο: Μπορεί να σε προδώσουν όλοι και όλα, ποτέ, όμως, οι γνώσεις, η εκπαίδευση, η Παιδεία, ποτέ εφ’ όρου ζωής…

11^η: Μπορεί η Ποίηση, η Τέχνη, γενικά, ν’ αλλάξουν τον κόσμο;

– Σαφώς και ΟΧΙ !!! Η Ιστορία γράφεται στους «δρόμους» με ανυπακοή και αντίσταση. Ο κόσμος, κ. Γαΐλα, αλλάζει με πράξεις, με δράση. Η τέχνη, όμως, δημιουργεί κάτι εξίσου σπουδαίο: μπορεί, σίγουρα, να αλλάξει τις συνειδήσεις, οι οποίες συνειδήσεις ορίζουν και κατευθύνουν τις πράξεις.

12^η: Είσθε και ερωτικός ποιητής; Σας ρωτώ, γιατί ένα από τα βιβλία σας έχει τίτλο «Ίμερος», που σημαίνει έρωτας, ερωτικό πάθος, επιθυμία.

– Αν βλέπετε τον έρωτα σαν επιστέγασμα, αποκορύφωμα αγάπης, σαν στάση και πράξη ζωής απέναντι όμως ανθρώπους και τα πράγματα στα πλαίσια όμως επιθυμίας για επικοινωνία, συνάντηση, τότες σαφώς και είμαι. Αν όμως υποκρύπτετε υπονοούμενα, παραπομπές σε κάτι φτηνό, αβαθές, αγαπησιάρικο, τότε, εγώ τουλάχιστο, μ’ αυτό τον έρωτα δεν έχω απολύτως, καμιά σχέση.

13^η: Είσθε ουτοπικός;

– Είμαι ένας, αθεράπευτα, χιμαιρικός, ουτοπικός σεργιανιτής. Δε μετανιώνω γι’ αυτό, αφού η ουτοπία μάς κρατά ακόμα ζωντανούς, διατηρεί αναμμένη τη σπίθα της ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο, δίνει παράλληλα μια ζείδωρη αιτιολογία και δικαιολογία στην Ύπαρξη. Προσοχή, όμως: Για μένα ουτοπία (ου + τόπος) δε σημαίνει το μη πραγματοποιήσιμο, αλλά αυτό που δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί…