«Τό νικᾶν ἐστίν πᾶν εὐβουλία» – Ευριπίδης-
(εὐβουλία = καλή, σωστή σκέψη)
Ερμηνεύοντας την θέση αυτή του Ευριπίδη και τοποθετώντας την μέσα σε ετυμολογικό πλαίσιο, βλέπουμε ότι νικώ, σημαίνει δια του νοός ἳκω (= φθάνω)* εκεί που επιθυμώ, εκεί που θέλω. Απ’ εδώ βγάζουμε το συμπέρασμα, πως δεν αρκεί η γενναιότητα, και τα όπλα για να νικήσει κανείς στον πόλεμο. Ο Ξενοφών μας το λέει καθαρά: «Οὔτε πλῆθος ἐστί οὔτε ἰσχύς ἡ ἐν τῷ πολέμῳ τάς νίκας ποιοῦσα…» και ο Ευριπίδης βεβαιώνει: «Σοφόν γάρ ἕν βούλευμα, τάς πολλάς χεῖρας νικᾶ». Δηλαδή, είναι απαραίτητο και το στρατηγικό σχέδιο. Είναι γεγονός πως οι Έλληνες υπήρξαν ανέκαθεν λιγότεροι αριθμητικά έναντι των ξένων (βαρβάρων) επισημαίνει και πάλι ο Ευριπίδης (Φοίν. 715) «Μικρόν τό πλῆθος τῆσδε γῆς, οἱ δέ ἄφθονοι» Μην ξεχνάμε, πως οι νίκες του Μιλτιάδη στον Μαραθώνα και η στρατηγική του Θεμιστοκλή στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, έγιναν κατορθωτές από σοφά βουλεύματα των στρατηγών. Επομένως χρειάζεται μυαλό και στρατηγικό σχέδιο για να φτάσει κανείς στη νίκη· και κατά το Ετυμολ. Μέγα «Τό γάρ ἐμφρόνως πολεμεῖν, νικητικόν». Όμως και ο Σοφοκλής επισημαίνει: «Οἱ γάρ εὖ φρονοῦντες, εὖ κρατοῦσι παντοῦ» (Αἲας 1251)
Το αντίθετο της Νίκης είναι η Ήττα που σημαίνει να έχεις αναδειχθεί ἣσσων, ἣττων δηλ. κατώτερος «ολιγότερος» του αντιπάλου με αποτέλεσμα να ηττηθείς.
Να σημειώσουμε εδώ, πως και τα δύο είναι ανώμαλα παραθετικά τού ὀλίγος:
ὀλίγος – ἣττων ἢ ἣσσων, ἣκιστος & ὀλίγος, ἐλάττων ἢ ἐλάσσων, ἐλάχιστος. (πρβλ. «θέμα ήσσονος σημασίας», «κλίμακες ελάσσονες»). Έχεις δηλαδή ηττηθεί, όταν κατά την αναμέτρηση έχεις αποδειχθεί ἣττων δηλ. κατώτερος ή πολύ λίγος (ως προς το μυαλό) όπως λέμε σήμερα. Να σημειώσουμε ακόμα, πως κάποιες φορές η ήττα μπορεί να οφείλεται στην κατάπτωση του ηθικού, τη λεγόμενη ηττοπάθεια.
Καταλήγοντας να πούμε, πως για να επιτύχει κανείς τη Νίκη (όχι μόνο στρατιωτική), χρειάζεται ΤΟΛΜΗ και ΦΡΟΝΗΣΗ.
* ἳκω [ε-ίκα, πρκμ. του ἳημι] έρχομαι, φθάνω έως – εις ικάνω, ικνέομαι, αφικνέομαι (από – ικνέομαι) βλ. λξκ. ανωμάλων ρημάτων ΓΕΩΡΓΙΟΥ. Λ. ΠΑΠΑΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
knafpl@hotmail.com
