Η συζήτηση γύρω από την κατάργηση ή την αλλαγή ορισμένων εθίμων και παραδόσεων είναι ένα θέμα που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στον τόπο μας. Η έννοια της παράδοσης είναι συνυφασμένη με την ταυτότητα και την ιστορία μας, γι’ αυτό και η πιθανή κατάργηση εθίμων μπορεί να δημιουργήσει ανησυχίες και αμφιβολίες για τον πολιτιστικό προσανατολισμό μας.
Η πολιτιστική μας ταυτότητα και οι παραδόσεις μας αποτελούν τον θεμέλιο λίθο της κοινωνίας και της ιστορίας μας. Τα έθιμα που έχουμε κληρονομήσει από τους προγόνους μας δεν είναι απλώς κοινωνικές εκδηλώσεις ή εθιμοτυπίες. Αντιθέτως, αποτελούν την ουσία της ελληνικής ψυχής και του τόπου μας, συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον. Αν και η σύγχρονη κοινωνία φέρνει αλλαγές και προκλήσεις, τα έθιμα μας δεν απειλούνται, διότι είναι ζωντανά, ευπροσάρμοστα και βαθιά ριζωμένα στη συνείδηση των ντόπιων κληρονόμων.
Οι παραδόσεις μας δεν αποτελούν απλώς αναμνήσεις του παρελθόντος. Είναι ζωντανές πρακτικές, που μεταφέρουν αξίες, μνήμες και ιστορικά βιώματα, θυμίζοντάς μας από πού προερχόμαστε και ποιοι είμαστε. Από τα πανηγύρια στα χωριά και τις γιορτές της Ορθοδοξίας μέχρι τους τοπικούς χορούς και τα παραδοσιακά τραγούδια, τα έθιμα μας είναι η ψυχή της εθνικής μας ταυτότητας.
Κάθε έθιμο είναι κάτι περισσότερο από μια απλή τελετή. Είναι ένας τρόπος να συνδεθούμε με τον τόπο μας, να τιμήσουμε τους προγόνους μας, τους ναυτικούς μας, μέσω και του εθίμου των Αγιοβασιλιάτικων καραβακιών, που συνεχίζεται από γενιά σε γενιά, που μας ταξιδεύει έναν αιώνα πίσω στους βαλκανικούς πολέμους, όταν οι Χιώτες και οι Ψαριανοί αλλά κυρίως οι κάτοικοι της Σμύρνης ήθελαν με αυτό τον τρόπο να τιμήσουν τον απελευθερωτή ελληνικό στόλο. Πρέπει με αυτό τον τρόπο να εμπνεύσουμε τους νέους να εκτιμήσουν το νόημα της πολιτιστικής τους κληρονομιάς.
Κανένα έθιμο δεν μπορεί να καταργηθεί εφόσον ο τόπος μας συνεχίζει να του αποδίδει αξία.Έθιμα….έθιμα ανεξίτηλα στο χρόνο…όπως ακόμη τη Μόστρα των Θυμιανών, τον Ρουκετοπόλεμο του Βροντάδου, τον Αγά στα νοτιόχωρα και άλλα πολλά. Η διατήρηση των παραδόσεων είναι υπόθεση των ανθρώπων που τις στηρίζουν, τις μεταδίδουν και τις ανανεώνουν. Όσο οι άνθρωποι αισθάνονται ότι τα έθιμα εκφράζουν την ταυτότητά τους, τις αξίες και την κληρονομιά τους, αυτά θα διατηρούνται ζωντανά, κανείς δεν έχει το δικαίωμα να τους τα στερήσει.
Η ελληνική κοινωνία έχει δείξει πολλές φορές τη δύναμή της να αντιστέκεται σε επιρροές που αλλοιώνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Τα έθιμα μας έχουν επιβιώσει σε δύσκολες περιόδους και έχουν βγει πιο δυνατά μέσα από τις κρίσεις. Η αγάπη και η αφοσίωση των ανθρώπων, που συνεχίζουν να συμμετέχουν ενεργά στις παραδόσεις, διασφαλίζουν ότι κανένας εξωτερικός παράγοντας δεν μπορεί να επιβάλει την κατάργησή τους.
Η παράδοση δεν είναι κάτι το οποίο επιβάλλεται, αλλά κάτι που κληροδοτείται και συνεχίζεται από αγάπη και σεβασμό. Ο τρόπος που μεγαλώνουν τα παιδιά μέσα σε μια κοινωνία που τιμά τα έθιμα της, διαμορφώνει πολίτες που σέβονται και συνεχίζουν αυτόν τον πολιτιστικό πλούτο. Με κάθε καινούργια γενιά, τα έθιμα ανανεώνονται, προσαρμόζονται και κληροδοτούνται ξανά, δημιουργώντας έναν αέναο κύκλο.
Τα έθιμα μας δεν κινδυνεύουν από κατάργηση όσο οι ίδιοι οι άνθρωποι συνεχίζουν να τα αγαπούν, να τα ζουν και να τα σέβονται. Κανένας καρεκλάτος δεν θα τα καταργήσει, όσα τετραγωνικά και εξέδρες αν τους χρεώσουν. Η ισχυρή δέσμευση προς την παράδοση και την κληρονομιά αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία στηρίζεται η συνέχιση τους. Αν και οι εποχές αλλάζουν, η πολιτιστική μας ταυτότητα παραμένει σταθερή, ισχυρή και βαθιά ριζωμένη στις ψυχές των ανθρώπων.
Του Παντελή Κυδώνη
