Νέο θεσμικό πλαίσιο για τις υπεραστικές και αστικές οδικές επιβατικές μεταφορές με το νομοσχέδιο του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών
Κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών «Δημόσιες υπεραστικές και αστικές τακτικές οδικές μεταφορές επιβατών» με το οποίο θεσπίζεται ενιαίο πλαίσιο για την οργάνωση και λειτουργία δικτύων δημοσίων τακτικών υπεραστικών και αστικών οδικών επιβατικών μεταφορών (πλην των οριζόμενων εξαιρέσεων), με την εισαγωγή νέων και την επικαιροποίηση ρυθμίσεων των νόμων 4199/2013 και 4568/2018, οι οποίες καταργούνται από την έναρξη ισχύος του υπό ψήφιση σχεδίου νόμου. Ειδικότερα:
1.α. Καθορίζονται οι αρχές που έχουν την αρμοδιότητα να επεμβαίνουν στον συγκεκριμένο τομέα (το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και, σε τοπικό επίπεδο, οι περιφέρειες), οι φορείς εκτέλεσης των δημοσίων τακτικών υπεραστικών και αστικών οδικών επιβατικών μεταφορών (επιχειρήσεις που εκτελούν κατ’ επάγγελμα οδικές μεταφορές επιβατών και διαθέτουν λεωφορεία με συγκεκριμένες προδιαγραφές) και προσδιορίζονται οι βασικές κατευθύνσεις σχεδιασμού των εν λόγω δικτύων.
β. Η ανάθεση του προαναφερόμενου μεταφορικού έργου γίνεται με τη διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού ή, κατ’ εξαίρεση με απευθείας ανάθεση, κατ’ εφαρμογή του σχετικού Κανονισμού [(ΕΚ)1370/2007] και περιλαμβάνει τη χορήγηση είτε αποκλειστικού δικαιώματος παροχής των υπηρεσιών αυτών, είτε αποκλειστικού δικαιώματος παροχής των υπηρεσιών και αποζημίωση ως αντιστάθμισμα, όπου κρίνεται αναγκαίο.
γ.Προσδιορίζονται οι προδιαγραφές των υποδομών (σταθμοί,εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης επιβατών κ.λπ.) και ορίζεται ότι:
-οι δαπάνες τοποθέτησης στάσεων και στεγάστρων αναμονής επιβατών επιβαρύνουν τους συγκοινωνιακούς φορείς και, σε περίπτωση άρνησης αυτών, τους οικείους δήμους,
-η διαφημιστική εκμετάλλευση επί των λεωφορείων και των προαναφερόμενων υποδομών που τοποθετούνται από τους συγκοινωνιακούς φορείς γίνεται από αυτούς, οι οποίοι εξαιρούνται από την υποχρέωση καταβολής ανταποδοτικού τέλους υπαίθριας διαφήμισης υπέρ των δήμων.
2. α. Καθορίζεται το πλαίσιο προκήρυξης των ανοικτών διαγωνισμών ανάθεσης του συγκοινωνιακού έργου (περιεχόμενο προκηρύξεων, καθορισμός του ανώτατου ορίου χρέωσης επιβατών και αποσκευών καθώς και της χορηγούμενης αποζημίωσης, αξιολόγηση προσφορών διαγωνιζομένων, διάρκεια συμβάσεων και δυνατότητα παράτασης κ.λπ.).
β. Ορίζεται ότι, απώλειες εσόδων λόγω έκδοσης μειωμένων ή δωρεάν εισιτηρίων επιβατών ειδικών κατηγοριών, υπολογίζονται και καταβάλλονται στον ανάδοχο κατά τα ισχύοντα (άρθρο 86 του ν.4530/2018).
γ. Προβλέπεται η άσκηση εποπτείας επί των αναδοχών από τις αρμόδιες τοπικές αρχές και η επιβολή διοικητικών προστίμων, τα οποία εξειδικεύονται με κ.υ.α. και εισπράττονται υπέρ του τακτικού προϋπολογισμού.(άρθρα 14 – 23)
3. α. Επιτρέπεται, σε περίπτωση διακοπής ή επικείμενου κινδύνου διακοπής των τακτικών μεταφορών και για διάστημα που δεν υπερβαίνει τα δύο (2) έτη, η απευθείας ανάθεση περιορισμένου μεταφορικού έργου σε τρίτο ή η παράταση σύμβασης με ανάδοχο πέραν των ορίων που προβλέπονται, υπό τις οριζόμενες προϋποθέσεις και διαδικασία (μέση ετήσια αξία παρεχόμενων υπηρεσιών, ετήσιο μεταφορικό έργο κ.λπ.).
β. Προβλέπεται η διαδικασία ίδρυσης και ανάθεσης νέων υπεραστικών και αστικών γραμμών, με όρους και διάρκεια ανάλογους της υφιστάμενης σύμβασης.(άρθρα 24 – 29)
4. α.Παρέχονται εξουσιοδοτήσεις για την έκδοση των απαιτούμενων κανονιστικών πράξεων και προβλέπεται μεταβατική περίοδος δύο (2) ετών, μέχρι την ολοκλήρωση των διαδικασιών ανάθεσης του μεταφορικού έργου.
β. Παρατίθενται οι καταργούμενες διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.
Ειδικά, από την έναρξη εκτέλεσης στην επικράτεια του μεταφορικού έργου με το νέο θεσμικό πλαίσιο, καταργούνται μεταξύ άλλων ρυθμίσεις που αναφέρονται:
-στην οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων επιβατικών μεταφορών με λεωφορεία (καθορισμός και είσπραξη κομίστρου, παροχή ενισχύσεων σε Κ.Τ.Ε.Λ. για τον εκσυγχρονισμό υποδομών και λεωφορείων, εισφορές αστικών και υπεραστικών Κ.Τ.Ε.Λ. σύμφωνα με τον ν.2963/2001 κ.λπ.).
-στην παροχή συγκοινωνιακού έργου σε νησιά, σε άγονες γραμμές κ.λπ.(άρθρα 30 – 32)
ΜΕΡΟΣ Β’
Καταργείται η Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών (Ρ.Α.Ε.Μ.), από την ημερομηνία έκδοσης της κ.υ.α. για την εκκαθάριση αυτής, η οποία είναι αρμόδια για τον τομέα των υπεραστικών οδικών επιβατικών μεταφορών (ν.4199/2013).
Προς τούτο, μεταφέρονται τριάντα τρεις (33) κενές οργανικές θέσεις προσωπικού της Ρ.Α.Ε.Μ., ως εξής:
-οι είκοσι τρεις (23) θέσεις Ειδικού Επιστημονικού προσωπικού στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και
-οι δέκα (10) θέσεις στη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (Ρ.Α.Σ.).
Οι κανονιστικές και ρυθμιστικές αρμοδιότητες της Ρ.Α.Ε.Μ. επανέρχονται στους φορείς που τις ασκούσαν πριν την ίδρυσή της (υπουργεία, περιφέρειες κ.λπ.). (άρθρο 33 – 35)
ΜΕΡΗ Γ,Δ,Ε
Με τις προτεινόμενες διατάξεις σκοπείται η αναδιάρθρωση του σιδηροδρομικού τομέα της Χώρας μέσω της αναδιοργάνωσης των εταιρειών ΟΣΕ Α.Ε. και ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε., με τη μεταβίβαση του συνόλου των μετοχών της ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε. από την ΟΣΕ Α.Ε. στο Ελληνικό Δημόσιο. Ειδικότερα:
Ι.α. Προβλέπεται η έκδοση κ.υ.α. για την κατά τα ανωτέρω μεταβίβαση των μετοχών, με αντάλλαγμα (σε είδος ή σε χρήμα) που θα λάβει η ΟΣΕ Α.Ε. από το Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο θα προσδιοριστεί στην εν λόγω κ.υ.α., μετά τη διενέργεια ανεξάρτητου νομικού και οικονομικού ελέγχου. Η εν λόγω μεταβίβαση απαλλάσσεται από οποιονδήποτε φόρο ή τέλος υπέρ του Δημοσίου ή τρίτων.
β. Καθορίζεται το αντικείμενο της μεταβίβασης (10.000 ονομαστικές μετοχές ονομαστικής αξίας 30 ευρώ η καθεμία, οι οποίες αντιστοιχούν στο 100% του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου της ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε., ύψους 300.000 ευρώ). Στο πλαίσιο του προαναφερόμενου ελέγχου και προκειμένου να καθορισθεί το αντάλλαγμα της μεταβίβασης, το Ελληνικό Δημόσιο μπορεί να αναθέτει σε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες τον καθορισμό της καθαρής αξίας κάθε μεταβιβαζόμενης μετοχής.
γ. Προβλέπεται η κατάρτιση από την ΟΣΕ Α.Ε., ως διαχειριστή της Εθνικής Σιδηροδρομικής Υποδομής, Σχεδίου Δράσης με βάση το Εθνικό Σχέδιο Σιδηροδρομικών Μεταφορών (ΕΣΣΜ). Ειδικά για την κατάρτιση του πρώτου Σχεδίου Δράσης, συνάπτεται σύμβαση παροχής τεχνικής βοήθειας με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ).
δ. Επανακαθορίζονται οι αρμοδιότητες της ΟΣΕ Α.Ε. (άρθρα 36- 41)
2.α. Διευρύνονται οι αρμοδιότητες της ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε., ως διαχειριστή έργων τα οποία εκτελούνται στο υπό κατασκευή σιδηροδρομικό δίκτυο και προβλέπονται:
-η ανάθεση σε τρίτους, φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή κοινοπραξίες αυτών, έργων, μελετών, προμηθειών και υπηρεσιών και η παρακολούθηση της εκτελέσεως των σχετικών συμβάσεων,
-η σύναψη συμβάσεων για εξεύρεση οικονομικών πόρων και η διενέργεια οποιοσδήποτε εργασίας για την πραγματοποίηση του σκοπού της εταιρείας,
-η δυνατότητα συνεργασίας με τρίτες ανεξάρτητες εταιρείες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στον σιδηροδρομικό τομέα καθώς και ανάληψης έργων επεκτάσεων ή/και αναβαθμίσεων που εκτελούνται εντός του ενεργού δικτύου και του δικτύου σε προσωρινή αναστολή λειτουργίας.
β. Προβλέπονται επίσης:
-η προκήρυξη διαγωνισμού από την ΟΣΕ Α.Ε. για την πρόσληψη ενός (1) εξωτερικού τεχνικού συμβούλου διαχείρισης, με τριετή τουλάχιστον απασχόληση,
-η δυνατότητα πρόσληψης από την ΟΣΕ Α.Ε. και την ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε. του αναγκαίου ειδικευμένου προσωπικού καθώς και συμβούλων, (άρθρα 42,43)
3.α. Επιτρέπεται:
-η μεταφορά εργαζομένου από την ΟΣΕ Α.Ε. στην ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε. και αντίστροφα, υπό τις οριζόμενες προϋποθέσεις και διαδικασία,
-ο δανεισμός εργαζομένων με σύμβαση που συνάπτεται μεταξύ των εταιρειών για το οριζόμενο χρονικό διάστημα και το κόστος μισθοδοσίας του δανειζόμενου επιβαρύνει την εταιρεία υποδοχής.
β. Προβλέπεται η σύναψη, εντός της οριζόμενης προθεσμίας, συμβάσεων απόδοσης του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών με καθεμία των εταιρειών ΟΣΕ Α.Ε. και ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε., όπου καθορίζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των εταιρειών και του υπουργείου. (άρθρα 44,45)
4. α. Ρυθμίζονται ζητήματα που άπτονται της εταιρικής διακυβέρνησης των εταιρειών ΟΣΕ Α.Ε. και ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε. Ειδικότερα, καθορίζεται το περιεχόμενο του Κανονισμού Λειτουργίας του Διοικητικού Συμβουλίου (Δ.Σ.) καθεμιάς εταιρείας, όπου περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, πρόβλεψη για το Δ.Σ. (επταμελές), συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου και του Διευθύνοντος Συμβούλου, τα μέλη του οποίου διορίζονται με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης, σύμφωνα με την οριζόμενη διαδικασία (Επιτροπή Επιλογής κ.λπ.).
β. Προβλέπονται: ΐ) η υποβολή στη Γενική Συνέλευση, προς έγκριση, των επιχειρησιακών και στρατηγικών σχεδίων των ανωτέρω εταιρειών, τα οποία καταρτίζονται σύμφωνα με το ΕΣΣΜ καθώς και των ετήσιων προϋπολογισμών τους,
ίί) η σύναψη συμβάσεων καθεμιάς των εν λόγω εταιρειών με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών τους που αφορούν σε υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος. (άρθρα 46 – 48)
5. α.Συστήνεται πενταμελής Ειδική Επιτροπή Παρακολούθησης για την παρακολούθηση και τον συντονισμό της αναδιοργάνωσης και της αναδιάρθρωσης του σιδηροδρομικού τομέα και καθορίζονται οι αρμοδιότητες αυτής, στην οποία συμμετέχουν μεταξύ άλλων ένας ανεξάρτητος τεχνικός σύμβουλος και ένας ανεξάρτητος νομικός σύμβουλος. Η Επιτροπή δύναται να υποστηρίζεται από τεχνικό κλιμάκιο που συστήνεται με απόφασή της.
β. Εισάγεται μεταβατικής ισχύος διάταξη, με την οποία προβλέπεται η εκτέλεση και ολοκλήρωση από τον φορέα που τα προκήρυξε, των έργων ή μελετών που έχουν προκηρυχθεί ή συμβασιοποιηθεί έως την έναρξη ισχύος των προτεινόμενων διατάξεων.
γ. Καταργούνται, από την έναρξη ισχύος των προτεινόμενων διατάξεων, τα Τεχνικά Συμβούλια που έχουν ιδρυθεί ή λειτουργούν σε εποπτευόμενους φορείς του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και καθορίζεται η διαδικασία διεκπεραίωσης των εκκρεμών σε αυτά υποθέσεων, σύμφωνα με το άρθρο 174 του ν.4412/2016.
δ. Παρατίθενται οι καταργούμενες διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας. (άρθρα 49 – 54)
