Στις 9 Ιουλίου τυγχάνει η ετήσια επέτειος της μνήμης (εκδημίας προς Κύριον) του μακαριστού Μητροπολίτου Λέρου & Καλύμνου, Γερμανού (Θεοτοκά).
Ο κατά κόσμον Κωνσταντίνος Θεοτοκάς γεννήθηκε στο χωριό Πυργί της Χίου το 1845. Σπούδασε τη Θεολογία αρχικά στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και κατόπιν στη Θεολογική Σχολή Αθηνών.
Εκάρη μοναχός στη Νέα Μονή της Χίου στις 9 Ιουλίου 1867. Στις 15 Αυγούστου 1870 χειροτονήθηκε Διάκονος από τον Μητροπολίτη Χίου Γρηγόριο. Στις 27 Απριλίου 1886 χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος από τον Μητροπολίτη Γάνου και Χώρας Πολύκαρπο. Υπηρέτησε ως Εφημέριος στον Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννου των Χίων στον Γαλατά της Κωνσταντινουπόλεως (1886-1892) και στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου επίσης στον Γαλατά της Κωνσταντινουπόλεως (1892-1893). Στις 29 Αυγούστου 1887 έλαβε το οφίκιο του Αρχιμανδρίτη. Στις 19 Ιουνίου 1893 εξελέγη Τιτουλάριος Επίσκοπος Μυρέων έχοντας συνυποψηφίους τους Αρχιμανδρίτες Κωνσταντίνο, Πρωτοσύγκελο της Μητροπόλεως Αδριανουπόλεως και Προκόπιο Λαζαρίδη. Στις 27 Ιουνίου 1893 χειροτονήθηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Γαλατά Τιτουλάριος Επίσκοπος Μυρέων, Βοηθός Επίσκοπος της Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως. Τη χειροτονία τέλεσε ο Μητροπολίτης Ηρακλείας Γερμανός, συμπαραστατούμενος από τους Μητροπολίτες Διδυμοτείχου Φιλόθεο και πρ. Ερσεκίου Ιγνάτιο. Στις 22 Μαΐου 1899 εξελέγη παμψηφεί Μητροπολίτης Αίνου έχοντας συνυποψηφίους τους Επισκόπους Αρδαμερίου Σωφρόνιο και Ροδοστόλου Κωνσταντίνο. Στις 8 Αυγούστου 1903 εξελέγη Μητροπολίτης Λέρου με 9 ψήφους έχοντας συνυποψηφίους τους Μητροπολίτες πρ. Δρυϊνουπόλεως Γρηγόριο (0 ψήφοι) και πρ. Κώου Παύλο (3 ψήφοι).
Εκοιμήθη στην Αθήνα, όπου είχε μεταβεί για περίθαλψη της υγείας του, στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», στις 9 Ιουλίου 1918.
Ο μακαριστός Μητροπολίτης συνέβαλλε τα μέγιστα για την μόρφωση των παιδιών του χωριού του. Με δική του δαπάνη, ιδρύθηκε το πρώτο σχολείο του Πυργίου (στην πλατεία του χωριού), ενώ κάλυπτε την αμοιβή του δασκάλου, όπως και μέρος των εξόδων ένδυσης και υπόδησης των παιδιών του σχολείου. Επίσης, με εμβάσματα του, κάλυψε μέρος των εξόδων ανέγερσης του σημερινού Δημοτικού Σχολείου στην είσοδο του χωριού.
Ακόμη, ο ίδιος διέπρεψε στη συγγραφή θεολογικών βιβλίων και κειμένων που κρίθηκαν κατάλληλα για την εκπαίδευση των μαθητών στα σχολεία (στο μάθημα των θρησκευτικών), ενώ του απονεμήθηκε ο τίτλος του «προλύτου της θεολογίας».
Αξίζει να σημειωθεί ότι, ο Γερμανός Θεοτοκάς, ως Μητροπολίτης Αίνου (με έδρα -τότε- την Αλεξανδρούπολη), γύρω στο 1900, πρωτοστάτησε στην ανοικοδόμηση του σημερινού μεγαλοπρεπούς Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Νικολάου Αλεξανδρουπόλεως, τα εγκαίνια του οποίου και τέλεσε.
Οι συγχωριανοί του, Πυργούσοι, μέχρι και σήμερα τον θεωρούν ως την πρώτη αξιόλογη προσωπικότητα που ανέδειξε το χωριό μας στους υστερινούς χρόνους.
Ο Μητροπολίτης Γερμανός Θεοτοκάς ήταν θείος του συγγραφέα και λογοτέχνη Γιώργου Θεοτοκά και του πατέρα του, νομομαθή και διπλωμάτη, Μιχαήλ Θεοτοκά (συμβούλου του Ελευθερίου Βενιζέλου). Ήταν αδελφός του πατέρα του Μιχαήλ, Γεωργίου Θεοτοκά (παππού του συγγραφέα) και -όπως προανέφερα- κατά κόσμον ονομαζόταν Κωνσταντίνος.
Στην οικογένειά μου, ο παππούς μου, ιατρός Γεώργιος Ηλ. Θεοτοκάς, έτυχε των ευεργεσιών του αοιδίμου Μητροπολίτου, μιας και ως μαθητής Γυμνασίου, πρόλαβε και τον πήρε κοντά του κάποια χρόνια ο δεσπότης, βοηθώντας τον στα πρώτα στάδια των σπουδών του.
Εμείς, τιμούμε τη μνήμη του σεπτού Ιεράρχη, κυρίως κατά την ημέρα εορτασμού του Αγίου Γερμανού, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως (+12 Μαΐου εκάστου έτους), στο ιερό Ναίδριο, που ανεγείραμε από πολλών ετών, στο κτήμα μας, στην περιοχή «Αγία Μαρίνα –Μαναγρός» Πυργίου.
Τα ιερά οστά του Μητροπολίτου Γερμανού Θεοτοκά φυλάσσονται σε ειδικό οστεοφυλάκιο πλησίον της Ιεράς Μονής Αγίου Γεωργίου στο Πυργί (σε σημείο που ο ίδιος είχε υποδείξει εν ζωή ευρισκόμενος ακόμη), η δε προτομή του κοσμεί τον περίβολο του Καθεδρικού Ι. Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Πυργίου και το όνομά του φέρει η κεντρική πλατεία του χωριού.
Ο Γερμανός Θεοτοκάς εκάρη μοναχός στην Ιερά Νέα Μονή της Χίου, εννέα (9) χρόνια πριν καρεί στην ίδια Μονή μοναχός ο Άγιος Νεκτάριος, είναι «ομογάλακτός» του.
Για την προσωπικότητά του, σύντομες αναφορές έχουν γίνει, τόσο στο βιβλίο του Συλλόγου Πυργούσων Αττικής «Ένα κειμήλιο – Το Πυργί της Χίου» (1990), σε ειδικό αφιέρωμα-κείμενο της Λιλής Κων/νου Αλιβιζάτου (το γένος Μιχαήλ Θεοτοκά, αδελφής του συγγραφέα Γ. Θεοτοκά), όσο και από τον υπογράφοντα στο μικρό αφιέρωμά του «Μητροπολίτης Γερμανός Θεοτοκάς- Ό Άξιος Αρχιερέας» (1993).
Ευχής έργον είναι, προσεχώς, να τιμηθεί έτι περαιτέρω η μνήμη του μακαριστού Ιεράρχου, με την τέλεση Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας & Ιερού Μνημοσύνου στην Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Πυργίου, καθώς και επιμνημόσυνης δέησης στον χώρο του παρακείμενου οστεοφυλακίου και στη συνέχεια να ακολουθήσει ένα φιλολογικό μνημόσυνο-ομιλία για την προσωπικότητά του και την πολυσχιδή δράση του. Όλα τούτα μπορούν να τεθούν υπό την αιγίδα του πολιτιστικού και μορφωτικού συλλόγου Πυργίου «Γεώργιος Θεοτοκάς», της τοπικής Κοινότητας και της τοπικής Ενορίας Πυργίου. Μάλιστα, μεγάλη χαρά θα προξενούσε εάν προσκαλείτο και συμμετείχε και ο σημερινός Μητροπολίτης Λέρου, Καλύμνου & Αστυπαλαίας, τιμής ένεκεν, ως διάδοχος αυτού, συλλειτουργών μετά του οικείου της Χίου Ποιμενάρχου.-
Χίος, 09-07-2020
Γεώργιος Φωτ. Παπαδόπουλος – Κήρυξ θείου λόγου
