Στη δίσεκτη εποχή, όταν οι άνθρωποι έλεγαν το ψωμί ψωμάκι, επιστρέφει με το καινούργιο βιβλίο του ο Δημήτρης Φρεζούλης. «Χίος, η ζωή στην Κατοχή» ο τίτλος του από τις εκδόσεις άλφα πι. Με κεφάλαια με το χρονολογικό ιστορικό, την πείνα, την αντίσταση, τις φυγαδεύσεις.
Στόχος της έκδοσης, χωρίς να επιδιώκει να υπερκεράσει όλες τις προηγούμενες αλλά ως συμπλήρωμά τους, να δώσει μεγαλύτερη και ιδιαίτερη έμφαση στην καθημερινή ζωή στο συγκεκριμένο διάστημα της Κατοχής. Στην καθημερινότητα της πόλης, των χωριών και των κατοίκων τους. Μια καθημερινότητα που, μέχρι τώρα, δεν της δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα. Με πόσες ανυπέρβλητες δυσκολίες επιβίωνε ο κόσμος, αλλά και αναφορά στο ιστορικό κάθε χρόνου από την πρώτη στιγμή της Κατοχής μέχρι την απελευθέρωση. Με επιγραμματική αναφορά στην Αντίσταση και στις φυγαδεύσεις.
Ασφαλώς μόνο ευχάριστη δεν ήταν εκείνη η ζωή με την πείνα να κυριαρχεί από τα πιο απλά (έλλειψη ψωμιού) μέχρι τα πιο σύνθετα. Και ο αγώνας για επισιτισμό να είναι άνισος! Και ο κόσμος να πεθαίνει στους δρόμους.
Εξιστορούνται όσα μεσολάβησαν από τον Μάϊο του ‘ 41 μέχρι τον Σεπτέμβριο του ’44. Συμβάντα τραγικά που υποχρέωσαν πολλούς κατοίκους του νησιού να καταφύγουν στην Κύπρο ή στην Μέση Ανατολή. Συμβάντα απίστευτα με το σημερινό μάτι, αλλά υπαρκτά τότε, που ταλαιπώρησαν κόσμο και κοσμάκι.
Τραγική περιήγηση
Το βιβλίο περιλαμβάνει μια περιήγηση, τραγική και πολύ σκληρή, στη δυσκολότερη περίοδο που πέρασε το νησί και οι κάτοικοί του στη μέση του 20ου αιώνα. Περιγραφές ανατριχιαστικές από τη βαρβαρότητα των Γερμανών κατακτητών, αλλά και . Η Κατοχή έμεινε στην ιστορία της Χίου ως το μελανότερο σημάδι του 20ου αιώνα και ήταν τυχεροί όσοι κατάφεραν, με πολλές δυσκολίες, να επιβιώσουν. Και βέβαια υπήρξαν και οι άτυχοι που δεν τα κατάφεραν…
Πρόθεση του ερευνητή να μας δώσει την ευκαιρία να εντρυφήσουμε σε μια εποχή που στιγμάτισε σκληρά το νησί, τη χώρα, τον κόσμο όλο. Στη ζωή των ανθρώπων που από τη μια στιγμή στην άλλη βρέθηκαν υπόδουλοι και μεταπολεμικά κουβαλούσαν μαζί τους εμπειρίες που δεν ήταν καθόλου ευχάριστες. Και δε μιζέρευαν όταν είχαν ένα πιάτο φαγητό στο τραπέζι και όταν έπεφτε το ψωμί κάτω το σήκωναν, το φιλούσαν και το έτρωγαν γιατί το θεωρούσαν πολυτιμότατο.
«Δύο οδοί σωτηρίας»
«Ιερεύς κηρύσσων εις τον συνοικισμό του Σκυλιτσείου- ο παπά- Σκέλλας- είπε στο ποίμνιό του. «Δύο οδοί σωτηρίας σας μένουν, η μία προς τη Μικρά Ασία και η άλλη προς το νεκροταφείο».
«Ετηγάνισα μανταρινότσοφλα χθες το βράδυ για να ταΐσω το παιδί μου»… Έτσι μας έλεγε προχθές («Νέα Χίος») μία μητέρα από την Τουρλωτή που πήγαινε στο μαθητικό συσσίτιο κλαίγοντας να ζητήσει μία κουταλίτσα φαγητό για το παιδί της. «Εκοψα ένα πορτοκάλι, σαν ντομάτα, έβαλα λίγο λαδάκι που είχα ακόμη κάτω στο μπουκάλι μου, αλάτι και φάγαμε χθες το βράδυ εγώ και τα παιδιά μου», μας είπε μία άλλη δυστυχισμένη μητέρα από το Λατόμι. «Έτσι προσπαθούμε πολλοί να κρατηθούμε στη ζωή».
Εκδόσεις άλφα πι, σελ. 290, ευρώ15.
