Αν η 29η Μαΐου είναι ημέρα πένθους για τον Ελληνισμό διότι φέρνει στην μνήμη μας την άλωση την Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς άλλο τόσο μέρα πένθους είναι και η 13η Απριλίου 1204 διότι η Πόλη αλώθηκε απ΄ τους Φράγκους κατά την Δ΄ σταυροφορία.
Η δεύτερη άλωση δεν διαφέρει απ΄ την πρώτη σε σημασία σε φρικαλεότητες αλλά και σε συνέπειες. Από το 1204 η Πόλη δεν κατάφερε ξανά να βρεί την παλιά της δύναμη. Το χτύπημα ήταν τόσο δυνατό ώστε η Κωνσταντινούπολη ήταν πια καταδικασμένη να χαθεί.
Οι επιπτώσεις της Τέταρτης Σταυροφορίας επί του ευρωπαϊκού πολιτισμού υπήρξαν εξ ολοκλήρου καταστρεπτικές. Η λάμψη του ελληνικού πολιτισμού, την οποία το Βυζάντιο συντηρούσε επί εννέα αιώνες μετά από την επιλογή της Κωνσταντινούπολης ως πρωτεύουσας, έσβησε ξαφνικά. Το έγκλημα της Τέταρτης Σταυροφορίας παρέδωσε την Κωνσταντινούπολη και τη Βαλκανική Χερσόνησο σε έξι αιώνες βαρβαρότητας.
Η λεηλασία και απογύμνωση της Κωνσταντινουπόλεως από όλα της τα πλούτη, δεν είχε όμοιό της. Όσοι τολμούσαν να αντισταθούν σφάζονταν επί τόπου. Δεν έμεινε παλάτι, αρχοντικό εκκλησία μεγάλη ή μικρή, μοναστήρι, χαμοκέλα, που να μην υποστεί φρικώδη λεηλασία.Ιδίως τους προσέλκυσε ο μυθικός πλούτος της Αγίας Σοφίας. Μπήκαν μέσα στον Ιερό Ναό με άλογα και μουλάρια που λέρωναν με τις κοπριές τους το μαρμάρινο δάπεδο. Και άρχισαν με φρενιτιώδη ταχύτητα να ξηλώνουν και να παίρνουν τα πάντα: από άγια δισκοπότηρα, ευαγγέλια, ιερά άμφια, άγιες εικόνες, την Αγία Τράπεζα, και το ασημένιο εικονοστάσιο του Τέμπλου, αφού προηγουμένως το έκαναν κομμάτια, μανουάλια, πολυκάνδηλα, μέχρι και κουρτίνες. Ούτε οι τάφοι των Αυτοκρατόρων γλύτωσαν: συλλήθηκαν όλοι, ενώ τα λείψανα πετάχτηκαν εδώ κι εκεί.
Κυρίως, όμως, καταστράφηκαν αναρίθμητα έργα τέχνης. Τόσο της κλασσικής αρχαιότητας (π.χ. αγάλματα του Δία, του Απόλλωνα, των Διόσκουρων, το χάλκινο άγαλμα του Ηρακλή από τον Λύσσιπο τον Σικυώνιο, της Άρτεμης, της Ήρας, της Ελένης του Μενελάου κ.ά. που κοσμούσαν δρόμους, πλατείες και παλάτια της Βασιλεύουσας) όσο και της Ρωμαϊκής περιόδου, τα οποία κομμάτιαζαν για να αφαιρέσουν το χρυσό, το ασήμι και τους πολύτιμους λίθους, ενώ τα κατασκευασμένα από χαλκό τα έλιωναν στα καμίνια για να κόψουν νομίσματα.
Το πιο τραγικό από όλα ήταν, όμως, ότι ολόκληρος ο γυναικείος πληθυσμός της Κωνσταντινουπόλεως, αδιακρίτως ηλικίας ή ιδιότητας (μοναχές), υποβλήθηκε στην τρομερή διαδικασία του βιασμού.Τότε ακριβώς εσφάγησαν οι περισσότεροι από τους άρρενες κατοίκους: διότι στην προσπάθειά τους οι πατεράδες και οι σύζυγοι να διαφυλάξουν την τιμή των θυγατέρων και των συζύγων έπεσαν θύματα των αποχαλινωμένων Δυτικών. Βόγκηξε η Κωνσταντινούπολη από τον ατελείωτο βιασμό. Δεν περιγράφονται τα μαρτύρια που υπέστησαν οι κάτοικοι επί τρεις συνεχείς ημέρες, διότι τους βασάνιζαν απάνθρωπα για να τους αποκαλύψουν τα μέρη όπου είχαν κρύψει χρυσά και αργυρά νομίσματα και τιμαλφή.
Ανάμεσα στα κλοπιμαία είναι και τα τέσσερα άλογα τα οποία είναι φτιαγμένα στην Χίο μας από τον γλύπτη Λύσιππο στόλιζαν το νησί από τον 2ο π. Χ. αιώνα –σύμφωνα με την ανάλυση του άνθρακα. Με εντολή του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Θεοδόσιου ΙΙ (408-450) τα πήραν από την Χίο και τα τοποθέτησαν στον ιππόδρομο της Κωνσταντινουπό-λεως. Το 1204 τα μετέφεραν στην Βενετία.
Οφείλουμε, να τιμούμε και να θυμόμαστε, το παρελθόν μας διότι είναι το μέλλον των αντιπάλων μας. Όπως το δέντρο για να επιβιώσει στον χρόνο και στις κακουχίες πρέπει να έχει και να διατηρεί τις ρίζες του έτσι και εμείς πρέπει να στηριχτούμε στις ρίζες μας – ιστορία μας για να μην επαναλάβουμε λάθη του παρελθόντος
