Με τον όρο ηλεκτρονική διακυβέρνηση (e-government) χαρακτηρίζεται γενικά η εισαγωγή των τεχνολογιών της πληροφορικής και των υπολογιστών στη Δημόσια Διοίκηση και οι νέες διοικητικές πρακτικές, τις οποίες οι τεχνολογίες αυτές εισήγαγαν.
Πρόκειται για πολύ σημαντική εξέλιξη που επηρεάζει τη σχέση του πολίτη με το κράτος και διευκολύνει την ταχύτερη εξυπηρέτησή του, παρουσιάζει ευελιξία και επιφέρει εξοικονόμηση πόρων για τη Δημόσια Διοίκηση και μείωση βαρών για τον πολίτη και τις επιχειρήσεις, όταν, βεβαίως, εφαρμόζεται αποτελεσματικά.
Το 2011 ψηφίστηκε στην Ελλάδα ο Ν. 3979 /2011 για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, στον οποίο προβλέπονται, μεταξύ άλλων, η τήρηση ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου από όλους τους φορείς του Δημοσίου, η νομική και αποδεικτική ισχύ των ηλεκτρονικών εγγράφων ενώ θεσμοθετείται η ηλεκτρονική επικοινωνία μεταξύ φορέων της Δημόσιας Διοίκησης, φυσικών και νομικών προσώπων αλλά και μεταξύ φορέων του Δημοσίου.
Η χώρα έχει επίσης «Σχέδιο Δράσης για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση» (στο υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης από το 2014), καθώς και μια «Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2016-2020», που δημοσιεύτηκε το Δεκέμβριο του 2016 από το νεοσύστατο τότε Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης και ειδικότερα από τη Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Πολιτικής, η οποία έχει την ευθύνη για τον κεντρικό σχεδιασμό της ψηφιακής πολιτικής της χώρας.
Τα προβλήματα όμως παραμένουν και οι πολίτες δεν είναι ικανοποιημένοι από τη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης. Η κακοδαιμονία της γραφειοκρατίας, το πήγαινε έλα στις υπηρεσίες, οι ουρές, οι πολλές υπογραφές και η καταχώριση των στοιχείων των πολιτών σε πολλές υπηρεσίες ταυτόχρονα λόγω ασυνεννοησίας ή έλλειψης συντονισμού δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας. Το βασικότερο αίτιο πίσω από αυτά τα προβλήματα δεν είναι άλλο από την έλλειψη συνέχειας στη Δημόσια Διοίκηση με μεγάλες αλλαγές και ανατροπές κάθε φορά που αλλάζουν κυβερνήσεις και πρόσωπα!
Επιπλέον, υπάρχουν και προβλήματα στην ίδια τη Δημόσια Διοίκηση, τα οποία περιλαμβάνουν την απουσία πολιτοκεντρικής προσέγγισης, τον αναποτελεσματικό σχεδιασμό των γραφειοκρατικών διεργασιών, το προβληματικό θεσμικό και νομικό πλαίσιο, τη βαθιά πολυπλοκότητα του σχεδιασμού των προσφερόμενων υπηρεσιών, τον προβληματικό σχεδιασμό χρηματοδότησης και υλοποίησης πολλών πληροφοριακών συστημάτων, τις χρονοβόρες και ανελαστικές διαδικασίες προμηθειών…… και ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό!
Στον αντίποδα αυτής της κατάστασης που επικρατεί στην Ελλάδα βρίσκεται η Εσθονία, που συχνά αναφέρεται ως χώρα-πρότυπο στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Εκεί, όλες οι δραστηριότητες που αφορούν το δημόσιο γίνονται ηλεκτρονικά! Το κομβικό σημείο είναι το σύστημα ταυτοποίησης πολιτών με την ηλεκτρονική τους ταυτότητα, που με ενσωματωμένο μικροτσίπ (όπως οι πιστωτικές κάρτες), μπορεί να λειτουργεί ταυτόχρονα ως ταξιδιωτικό έγγραφο, κάρτα κοινωνικής ασφάλισης, κάρτα για τα ΜΜΜ, πιστοποιητικό ψηφιακής υπογραφής, ταυτότητα για ηλεκτρονικές ψηφοφορίες και τραπεζικές συναλλαγές.
Η χώρα μας έχει αρκετό δρόμο ακόμη να διανύσει για να φτάσει σε αυτό το επίπεδο, αλλά οφείλει ως κράτος μέλος της Ε. Ε. να προσαρμοστεί στις επιταγές του ψηφιακού μέλλοντος.
Πώς θα μπορούσε αυτό να επιτευχθεί;
- Το κυριότερο που πρέπει να έχουν ως γνώμονα οι διαμορφωτές ψηφιακής πολιτικής, είναι, ο στόχος της άριστης εξυπηρέτησης πολιτών, επισκεπτών και επιχειρήσεων καθώς και τη συνέχεια στη δημόσια διοίκηση
- Προσεκτική και σταδιακή υιοθέτηση προτύπων της λεγόμενης «νέας δημόσιας διοίκησης» με μεθόδους παρόμοιες με αυτές που χρησιμοποιεί ο ιδιωτικός τομέας
- Διαφάνεια και εμπιστοσύνη με αποτελεσματική προστασία των προσωπικών δεδομένων και πλήρες νομικό πλαίσιο με παράλληλη απλοποίηση της νομοθεσίας
- Στενή συνεργασία των αρμοδίων και δημιουργία συναντίληψης επί των θεμάτων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης
- Η εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού όχι μόνο στα νέα συστήματα, αλλά και στις στρατηγικές δυνατότητες των πληροφοριακών συστημάτων γενικότερα
- Η διασφάλιση της συντήρησης και περαιτέρω ανάπτυξης των πληροφοριακών συστημάτων
- Θωράκιση και πλήρης ηλεκτρονικοποίηση του συστήµατος υποβολής δηλώσεων πόθεν έσχες και οικονοµικών συµφερόντων, µε επικέντρωση σε κατηγορίες υπόχρεων υψηλού κινδύνου
- Διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του σημερινού Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής ώστε να επιβλέπει και να υλοποιεί σε συνεργασία με το Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης δράσεις για την ψηφιακή πολιτική.
Η ανάπτυξη και ορθή υλοποίηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης θα επιφέρει αναμφίβολα εξαιρετικά αποτελέσματα στη λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης. Θα συνεισφέρει καίρια στο μετασχηματισμό και τη βελτίωση των υπηρεσιών του Δημοσίου προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, στην αύξηση της λειτουργικής αποτελεσματικότητας του ίδιου του δημόσιου τομέα σε όλα τα επίπεδα, αλλά και στην πάταξη της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς. Αυτό μπορεί πράγματι να κάνει στο μέλλον τη διαφορά στη ζωή του πολίτη!
Μόνο τότε η Δημόσια Διοίκηση αλλά και η εκάστοτε πολιτική εξουσία θα ανακτήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών ενισχύοντας τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και την αποδοτικότητα.
Μόνο τότε θα μπορέσουμε να ισχυριστούμε ότι η χώρα μας είναι δυναμικός παίκτης στην παγκόσμια ψηφιακή σκακιέρα και έχει αφήσει πίσω της οριστικά το δαιδαλώδες και άκαμπτο γραφειοκρατικό σύστημα παροχής υπηρεσιών.
Αιμιλιανός Κ. Ευαγγελινός
Καθηγητής Πληροφορικής
Πολιτικό Στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας
