Προβλήματα του δημόσιου συστήματος ΠΦΥ
Η έλλειψη ολοκληρωμένου δημόσιου συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με έμφαση στην πρόληψη και τη διαχείριση των χρόνιων νοσημάτων του κάθε πολίτη που ζει και εργάζεται στη χώρα, αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Ο θεσμός του οικογενειακού ιατρού, ο ηλεκτρονικός ιατρικός φάκελος του ασθενούς, οργανωμένα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου του συνόλου του πληθυσμού, προγράμματα αποκατάστασης και στήριξης της αναπηρίας, παρότι πολλά από αυτά έχουν θεσμοθετηθεί, έχουν βρει πολύ περιορισμένη εφαρμογή.
Η έλλειψη αυτή αναδείχθηκε δραματικά κατά την περίοδο των εξάρσεων των κρουσμάτων της πανδημίας της Covid-19, καθώς η εξωνοσοκομειακή περίθαλψη και διαχείριση των πιο ήπιων περιστατικών αλλά και των post covid συνδρόμων των ασθενών τις περισσότερες φορές δεν κατέστη δυνατή. Παράλληλα τα αυξημένα περιστατικά της COVID στα νοσοκομεία, οδήγησαν στην πολύ μεγάλη μείωση του αριθμού των τακτικών επισκέψεων και χειρουργείων και στον εξοβελισμό των βαριών και χρόνιων περιστατικών, είτε λόγω του κινδύνου διασποράς του ιού Sars-Cov2, είτε λόγω της εξάντλησης του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού.
Είναι επιτακτική ανάγκη λοιπόν
- η ενίσχυση των δημόσιων φορέων παροχής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, (Κ.Υ, Περ. ιατρεία, ΤΟΜΥ, προγράμματα «βοήθεια στο σπίτι») και σε προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή και μάλιστα προκήρυξη θέσεων με ανάλογα κίνητρα (οικονομικά, προϋπηρεσίας, στέγασης κλπ) ώστε να υπάρξουν ενδιαφερόμενοι και να μην καταλήγουν «άγονες» οι προκηρύξεις, όπως πολλές φορές έγινε στο παρελθόν.
- η ενεργοποίηση όλων των υπαρχόντων θεσμικών μέτρων, αλλά και θέσπιση καινούργιων όπου χρειάζεται, για μια ολοκληρωμένη καθολική και ποιοτική παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στον πληθυσμό.
Προβλήματα του δημόσιου δευτεροβάθμιου συστήματος υγείας (νοσοκομείο)
Το Νοσοκομείο Χίου πάσχει σοβαρά τα τελευταία χρόνια λόγω σημαντικών προβλημάτων της κτηριακής υποδομής, με αποτέλεσμα οι ασθενείς εδώ και χρόνια και ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες των ακόμα πιο αυξημένων αναγκών, να αναγκάζονται να νοσηλευτούν σε containers ή ακόμα και σε ράντζα.
Απαιτείται λοιπόν επιτάχυνση των διαδικασιών προς την κατεύθυνση αυτή, αφού εκτός των άλλων, η κινητικότητα όσον αφορά στην αναστήλωση του πρώην κτιρίου της Παθολογικής κλινικής είναι αργή. Η δυναμική αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Νοσοκομείου Χίου θα μπορούσε να συνεισφέρει στην ανάπτυξη της υλικοτεχνικής υποδομής του επικουρικά με τους κρατικούς πόρους.
Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να υπάρξει για την ενίσχυση του Νοσοκομείου με Ιατρικό (Ειδικοί και Ειδικευόμενοι) και νοσηλευτικό προσωπικό.
Η πρόβλεψη και προκήρυξη θέσεων όμως, να αντιστοιχούν σε πραγματικά δεδομένα και ανάγκες, όπως αυτές αποτυπώνονται σε αντικειμενικά δεδομένα: αριθμός εισαγωγών, αριθμός ασθενών στα Ε.Ι., αριθμός χειρουργείων. Τέτοια δεδομένα πλέον είναι διαθέσιμα σε όλα τα νοσοκομεία μέσω της επεξεργασίας των δεδομένων του Ιατρικού Φακέλου.
Στις παρούσες συνθήκες ελλείψεων σε κρίσιμες ειδικότητες, θα ήταν χρήσιμη η “υιοθεσία” – σύνδεση του νοσοκομείου της Χίου με ένα νοσοκομείο αναφοράς της ΥΠΕ, τόσο για επείγοντα περιστατικά που δεν μπορούν-λόγω έλλειψης ειδικοτήτων-να αντιμετωπιστούν εδώ, όσο όμως και για τακτική συμβουλευτική και διασύνδεση (πχ διενέργεια ογκολογικών συμβουλίων). Ειδικά για τα επείγοντα περιστατικά, η παρούσα διαδικασία ανεύρεσης ιατρού και νοσοκομείου αποδοχής από τον εφημερεύοντα ιατρό της πλησιέστερης ειδικότητας είναι χρονοβόρα, συχνά αποβαίνει άκαρπη και οδηγεί σε παλινωδίες μεταξύ νοσοκομείων, που τελικά καθυστερούν πολύ τη διακομιδή και βλάπτουν τον ασθενή.
Η ιδιαιτερότητα της Χίου, ως μίας νησιωτικής υγειονομικής περιφέρειας, καθιστά προβλήματα που διαρκώς ανακύπτουν, να προσλαμβάνουν μεγαλύτερες και πιο επικίνδυνες-κάποιες φορές- διαστάσεις. Για παράδειγμα, σε εξάρσεις της πανδημίας Covid-19 που συνοδεύτηκαν με αυξημένο αριθμό διασωληνωθέντων, οι αναπνευστήρες έφτασαν σε οριακό αριθμό επάρκειας, κάνοντας επιτακτική την ανάγκη διακομιδής ασθενών, ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευση της ασφαλούς λειτουργίας της ΜΕΘ. Στις περιόδους εκείνες που η ΜΕΘ του νοσοκομείου μας εμφανίζει υπερπλήρωση με περιστατικά Covid, να σημειωθεί ότι οι υπόλοιποι (μη-Covid διασωληνωθέντες), μεταφέρονται στην αίθουσα της ανάνηψης για την αποφυγή περαιτέρω διασποράς του ιού Sars-Cov2, με ότι συνέπειες μπορεί να έχουν τέτοιες επιλογές στην ασφαλή παρακολούθηση και διαχείριση των παραπάνω ασθενών.
Κατά συνέπεια, η επωδός του παραπάνω παραδείγματος, είναι ότι στους κεντρικούς σχεδιασμούς αντιμετώπισης της πανδημίας, θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν ότι τις πρόσκαιρες ανεπάρκειες υλικοτεχνικού εξοπλισμού μιας νησιωτικής υγειονομικής μονάδας δεν μπορεί να τις αναπληρώσει άλλη υγειονομική μονάδα που να βρίσκεται σε ασφαλή εγγύτητα. Πασιφανής, σύμφωνα με τις συνθήκες που περιγράψαμε είναι τέλος και η επάρκεια της ΜΕΘ του νοσοκομείου μας σε ανθρώπινο δυναμικό, που προς το παρόν δεν υπάρχει.
Από μέρους του Δ.Σ του Ιατρικού Συλλόγου Χίου, εκφράστηκε και συνεχίζει να εκφράζεται η βούληση για πιο ενεργό συμμετοχή του στα ζητήματα που άπτονται της λειτουργίας του νοσοκομείου, όπως άλλωστε ορίζει και ο νόμος 4512/2018, ο οποίος στο άρθρο 309 και στην παράγραφο Ε αναφέρει χαρακτηριστικά:
«ο Ιατρικός Σύλλογος συμμετέχει, όπου ο νόμος προβλέπει, στις συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου των νοσοκομείων της περιφέρειας του Ιατρικού Συλλόγου, με τον Πρόεδρό του ή με εκπρόσωπο που ορίζεται με απόφασή του. Τα μέλη που ορίζονται στο Διοικητικό Συμβούλιο νοσοκομείων υποχρεούνται να ενημερώνουν άμεσα και κατά τακτά διαστήματα το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιατρικού Συλλόγου…».
Οι διαρκείς προσπάθειες για την συμμετοχή στα Δ.Σ των νοσοκομείων, που αποτελεί πάγιο αίτημα των Ιατρικών Συλλόγων της χώρας, έχουν αποβεί ως τώρα άκαρπες, καθώς η επίσημη πολιτεία δεν έχει τη βούληση να προχωρήσει στην υλοποίησή τους. Τελευταίο παράδειγμα αποτέλεσε η γνωμοδότηση του νομικού τμήματος του Υπουργείου Υγείας, η οποία σε σχετικό έγγραφο του Ιατρικού Συλλόγου Έβρου ανέφερε ότι «έως σήμερα δεν υφίσταται ρύθμιση που να τροποποιεί την υφιστάμενη νομοθεσία ώστε να καλύπτεται η προϋπόθεση της παρ. Ε του άρθρου 309 του Ν.4512/2017 (ΦΕΚ. 5/τ.Α’/2018)».
Ιατρικός σύλλογος και δημόσια υγεία
Οι ιατρικοί σύλλογοι και μπορούν και πρέπει να παίξουν ένα κομβικό ρόλο ή τουλάχιστον επικουρικό στην πολιτεία στη διαχείριση της πανδημίας. Διαθέτουν επιστημονική εμπειρία, γνώση των ιδιαιτεροτήτων της κάθε γεωγραφικής περιοχής, ώστε να αξιοποιηθούν οι παρεμβάσεις τους εκεί που υπάρχει ιδιαίτερη αναγκαιότητα.
Στους πρώτους μήνες της πανδημίας, η γνώση των τοπικών επιδημιολογικών στοιχείων ήταν ελλιπέστατη. Παρότι η κατάσταση βελτιώθηκε, μέχρι και σήμερα στοιχεία όπως ο αριθμός των τεστ, η κατανομή των κρουσμάτων κατά φύλο, η ηλικιακή κατανομή, ο συνολικός αριθμός νοσηλειών και διασωληνώσεων είναι ακόμα άγνωστα. Η συμμετοχή πολλών διοικητικών υπηρεσιών (Αστυνομία, Πολιτική Προστασία, Περιφέρεια κλπ) συσκοτίζει και το πεδίο της επιδημιολογικής παρατήρησης.
Έτσι, καθόλη την διάρκεια της πανδημίας, ποτέ δεν ήταν γνωστός ο αριθμός των στενών επαφών των κρουσμάτων και των πολιτών που βρίσκονταν σε καραντίνα.
Επίσης, ο σύλλογός μας έχει άγνοια της επιδημιολογικής κατάστασης των προσφύγων-μεταναστών που διαβιούν στη Χίο, καθώς η υγειονομική περίθαλψη αυτού του πληθυσμού αποτελεί μέριμνα του ανεξαρτήτως δρώντος Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.
Επιδημιολογική «terra ingognita» αποτελεί και ο Ελληνικός Στρατός, με τα δεδομένα της πανδημίας σε στελέχη και οπλίτες να είναι και αυτά άγνωστα στον Ιατρικό Σύλλογο της Χίου, παρά το γεγονός, ότι οι στρατεύσιμοι (υπόχρεοι και επαγγελματίες) αποτελούν ενεργά κύτταρα της κοινωνίας μας.
Οι παραπάνω διαπιστώσεις, κατατείνουν στην οξύμωρη κατάσταση, στην οποία ο Ιατρικός Σύλλογος, ο κατεξοχήν αρμόδιος υγειονομικά για την Χίο, να αγνοεί σημαντικό μέρος των τοπικών επιδημιολογικών δεδομένων της πανδημίας, γεγονός που σε καμία περίπτωση δεν περιποιεί τιμή για την λειτουργία μιας ευνομούμενης πολιτείας.
Το εμβολιαστικό πρόγραμμα, δείχνει τον τελευταίο καιρό να φτάνει σε ένα πλατό εμβολιαστικής κάλυψης του πληθυσμού, που παραμένει χαμηλό σε σχέση με αντίστοιχα άλλων χωρών της Ευρώπης. Οι αιτίες μπορεί να είναι πολλές, αλλά περισσότερο θα θέλαμε να εστιάσουμε στα λάθη και τις παραλείψεις που έγιναν στο παρελθόν, με σκοπό να αποφευχθούν στο μέλλον.
Οι προτάσεις-επισημάνσεις του Ιατρικού Συλλόγου Χίου με βάση τις παραπάνω διαπιστώσεις, είναι οι ακόλουθες:
- Διακοπή, με κάθε πρόσφορο μέτρο, της αρνητικής διαφήμισης των εμβολίων, που γίνεται στα ΜΜΕ μέσω της υπερδημοσιοποίησης και υπερέκθεσης των πολύ σπάνιων παρενεργειών τους.
- Άμεση νομική κάλυψη των γιατρών και των εκπαιδευτικών από την επίθεση με μηνύσεις που δέχονται τελευταία από αντιεμβολιαστές, γεγονός που επιτείνει τη σύγχυση στην κοινωνία.
- Η εμβολιαστική καμπάνια που απευθύνεται στις νεαρότερες, αλλά και στις μεγαλύτερες ηλικίες θα πρέπει να επανασχεδιαστεί. Οι εικόνες και το περιεχόμενο των μηνυμάτων θα πρέπει να είναι πιο άμεσα και πιο ελκυστικά προς τους εφήβους (βλ. παραδείγματα άλλων χωρών). Στις ακόμα μικρότερες ηλικίες, που η ευθύνη και η απόφαση του εμβολιασμού περνά σχεδόν αποκλειστικά στους γονείς, η κατάλληλη ενημέρωση πιθανόν να αναστείλει τις όποιες αναστολές.
- Ο ορυμαγδός δηλώσεων και η υπερέκθεση των ίδιων προσώπων ως τώρα, μόνον αρνητικές συνέπειες μπορεί να έχει, είτε στην εμβολιαστική προσπάθεια, είτε στην εμπέδωση των μέτρων πρόληψης. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να αποφευχθούν αποφάσεις που μετά από αντιδράσεις είτε αποσύρονται, είτε τροποποιούνται, προκαλώντας έτσι ανεπανόρθωτη ζημιά στο κλίμα εμπιστοσύνης. Προς τούτο, απαραίτητη είναι η προγενέστερη της όποιας απόφασης διαβούλευση με τον ΠΙΣ, τους κατά τόπους Ιατρικούς Συλλόγους και τους κατά περίπτωση αρμόδιους θεσμικούς φορείς.
Καθώς αναμένεται αύξηση των κρουσμάτων στα σχολεία, κρίνονται ως απαραίτητες στοχευμένες παρεμβάσεις που θα μειώσουν το εύρος τους. Η προσπάθεια για αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης θα πρέπει να συνοδεύεται και από μέτρα μείωσης της πιθανότητας μετάδοσης στο σχολικό περιβάλλον: μείωση του αριθμού μαθητών ανά τμήμα, συστήματα καθαρισμού του αέρα των σχολικών αιθουσών, μέτρα για την εκ περιτροπής εκπαίδευση που άλλωστε προτείνονται και από την εκπαιδευτική κοινότητα.
Προβλήματα του ιδιωτικού τομέα υγείας
Αναφορικά με την λειτουργία των ιδιωτικών ιατρείων, αυτή θα πρέπει να διέπεται από σταθερό νομοθετικό και φορολογικό πλαίσιο. Η πολιτεία, θα πρέπει να σταθεί αρωγός των ιατρών που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα, μειώνοντας τα προβλήματα που η ίδια δημιουργεί και οδηγούν στην ανασφάλεια και στην αδυναμία σχεδιασμών με μακροχρόνιο ορίζοντα. Το ασταθές, διαρκώς μεταβαλλόμενο εργασιακό πλαίσιο λειτουργίας, μαζί με τις επισφάλειες της δεκαετούς οικονομικής κρίσης και της πανδημίας, αποτελούν σε συνδυασμό με την έλλειψη προκηρύξεων μόνιμων θέσεων στο ΕΣΥ, τους βασικότερους λόγους του «brain drain» νέων γιατρών που μαστίζει τη χώρα μας.
Μια σειρά μέτρων επίσης, θα διευκόλυνε την ασφαλή και οικονομικά βιώσιμη λειτουργία των ιδιωτικών ιατρείων.
Όπως:
- Ισοτιμία της υπογραφής μεταξύ των ιδιωτών και των νοσοκομειακών ιατρών. Παρότι αυτή νομοθετικά προβλέπεται, στην πράξη τις περισσότερες φορές καταστρατηγείται.
- Συναφής με την προηγούμενη πρόταση είναι και η ισοτιμία νοσοκομειακών και ιδιωτών γιατρών στη δυνατότητα έναρξης συγκεκριμένων θεραπευτικών αγωγών (πχ Βιολογικοί παράγοντες), που ως τώρα τα ασφαλιστικά ταμεία και το ίδιο το Υπουργείο Υγείας δεν εφαρμόζουν.
- Σταδιακή μείωση και κατάργηση του clow back και του rebate των ιατρικών πράξεων των ιατρών, οι οποίοι είναι συμβεβλημένοι με τον ΕΟΠΥΥ, μέσω της αύξησης του προϋπολογισμού για τον ΕΟΠΥΥ.
- Αύξηση της αποζημίωσης των ιατρών συμβεβλημένων με τον ΕΟΠΥΥ, για την ιατρική επίσκεψη στα 20 ευρώ.
- Ενίσχυση των ιατρών, μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ για την αναβάθμιση των ιδιωτικών ιατρείων, που θα αφορούν στον εξοπλισμό, στην κτιριακή αναβάθμιση, αλλά και στην κατάρτιση του προσωπικού. Ειδικά λόγω της πανδημίας και της ανάγκης χρήσης μέσων προστασίας για τους ασθενείς και το προσωπικό των ιατρείων, έχουν αυξηθεί σημαντικά τα κόστη λειτουργίας των ιδιωτικών ιατρείων, ενώ δεν έχουν πραγματοποιηθεί για τους ιατρούς ανάλογα προγράμματα, τα οποία ήδη πραγματοποιούνται για τους δικηγόρους.
Μετά τιμής,
Το Δ.Σ. του Ιατρικού Συλλόγου Χίου
