Ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, κ. Νικόλαος Παναγιωτόπουλος, φιλοξενήθηκε το πρωί στον ΣΚΑΪ και την εκπομπή «Σήμερα» με τον Δημήτρη Οικονόμου και τον Άκη Παυλόπουλο.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, αναφέρθηκε:
Στην αύξηση των μεταναστευτικών ροών: Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ροές έχουν αυξηθεί. Η αυξητική τάση έχει ξεκινήσει από το τέλος του προηγούμενου έτους και συνεχίζεται σταθερά καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024. Η τάση είναι αυξητική κι αυτό ασφαλώς προβληματίζει. Το σύστημά μας έχω πει πολλές φορές, αντέχει επί του παρόντος, εκτός δραματικού απροόπτου. Ένα δραματικό απρόοπτο που ίσως δεν είναι και τόσο απρόοπτο, είναι μία ακόμα μεγαλύτερη ανάφλεξη στο Λίβανο όπου εκεί ασφαλώς και αν αρχίζουν να γενικεύονται οι συγκρούσεις θα έχουμε άλλη μια επιπλέον ροή προς τα Δυτικά, μέσω τις Μεσογείου. Θα πιεστεί εξαιρετικά πάρα πολύ η Κύπρος, αναμένεται να πιεστεί και η Ελλάδα και η Τουρκία. Αυτό που είπε ο Πρωθυπουργός χθες στη Νέα Υόρκη, στον απόηχο της συνάντησής του με τον Ερντογάν, και ήταν βασικό θέμα της συζήτησής τους είναι ότι σε αυτό το κομμάτι, στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, Ελλάδα και Τουρκία έχουν να κερδίσουν και οι δύο εάν συνεργαστούν.
Στο αν υπάρχει περιθώριο συνεργασίας με την Τουρκία: Το ότι υπάρχει περιθώριο συνεργασίας φαίνεται από τα αποτελέσματα που έχει αποδώσει αυτή η συνεργασία στο μέτωπο του Έβρου στα χερσαία μας σύνορα, εκεί υπάρχουν τακτικές συναντήσεις σε επιτελικό και σε επιχειρησιακό επίπεδο από αρμόδιους για τη φύλαξη των συνόρων και των τριών χωρών, βάζω και τη Βουλγαρία μέσα, υπάρχει μία τριμερής δηλαδή Ελλάδας – Τουρκίας – Βουλγαρίας που αποδίδει. Γιατί από τον Έβρο οι ροές είναι μειωμένες. Ελάχιστα περί το 5% αλλά μειωμένες. Είναι και πιο εύκολο διότι οπωσδήποτε η κατασκευή των εμποδίων, όχι μόνο ο φράχτης, έχει περιορίσει τα σημεία εισόδου και επομένως κάνει πιο δύσκολη υπόθεση την είσοδο στην Ελλάδα ή στην Ευρώπη. Στα νησιά και στη θάλασσα είναι άλλο το ζήτημα, έχουμε μία πάλι οριακή μείωση από το Βόρειο Αιγαίο, η δομή της Λέσβου φιλοξενεί περίπου τους χίλιους, είναι περίπου ιστορικό χαμηλό αυτό το διάστημα, θυμίζω παλαιότερες εποχές που ήταν 15.000.
Στο πρόσφατο ναυάγιο της Σάμου και τη δράση των διακινητών: Το ναυάγιο της Σάμου, για το οποίο όλοι λυπούμεθα, δεν επιχαίρει κανείς για αυτό, δείχνει το πόσο επικίνδυνο είναι το ταξίδι, έστω και αν είναι σύντομο, 1 με 2 μίλια απόσταση από τα μικρασιατικά παράλια μέχρι τα νησιά μας. Εάν το ταξίδι αυτό γίνεται με ένα πολύ γρήγορο ταχύπλοο σε θαλασσοταραχή το ταχύπλοο δεν μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα και όταν το κάνει θέτει σε κίνδυνο τις ζωές των επιβατών. Ένα μεγάλο ταχύπλοο με πολύ ισχυρές μηχανές, δεν είναι τα φουσκωτά που είχαμε κάποτε, είναι μεγάλα ταχύπλοα, άλλο ένα θέμα που προφανώς έκανε τον Πρωθυπουργό να πει, να δούμε πώς θα ταχύπλοα αυτά δεν θα ξεκινάνε. Διότι δεν μπορούν να κρυφτούν αυτά τα σκάφη όταν μεταφέρονται προς τα παράλια δεν είναι ένα φουσκωτό που πας στην ακτή, παίρνεις την τρόμπα, το φουσκώνεις μπαίνουν όσοι μπορούν μέσα και το παρατάς και φεύγεις. Δεν είναι έτσι. Το ταχύπλοο δεν κρύβεται. Είναι πιο οργανωμένο και εν πάσει περιπτώσει μεταφέρεται και κάνει τη δουλειά του στα πλαίσια της λειτουργίας μιας εγκληματικής οργάνωσης, η πολλών, πού είναι οι διακινητές. Εκεί λοιπόν πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας. Δεν μιλάμε πολύ για τα κυκλώματα των παρανόμων διακινητών, αυτές τις εγκληματικές οργανώσεις που εκμεταλλεύονται τους ανθρώπους, τους παίρνουν φαντάζομαι ό,τι έχουν και δεν έχουν, γιατί για να μαζέψεις λεφτά από τις χώρες που έρχονται, φαντάζομαι ότι πρέπει να πουλήσεις όλα τα υπάρχοντά σου για να κάνεις το ταξίδι. Και φυσικά τους βάζουν σε κίνδυνο ζωής, τους μεταφέρουν απέναντι με 5 και 6 μποφόρ και ταχύπλοο έχει σοβαρό κίνδυνο να ανατραπεί και να προκληθεί ναυάγιο.
Στην επικείμενη συνάντηση με τον Τούρκο Υπουργό Εσωτερικών, Αλί Γερλίκαγια:
Χρειάζεται μία οργανωμένη συνεργασία βάση συντονισμού με τις τουρκικές αρχές. Ασφαλώς αυτό θα γίνει και σε επιτελικό επίπεδο και σε κορυφαίο πολιτικό αν θέλετε, σύντομα θα οριστεί φαντάζομαι ημερομηνία συνάντησης μου με τον ομόλογο μου τον κύριο Γερλίκαγια, με τον οποίον έχουμε συνομιλήσει άλλωστε στο τηλέφωνο, και αυτό είπαμε ότι μετά τη συνάντηση των ηγετών στη Νέα Υόρκη, προφανώς θα ανάψει το πράσινο φως και για τη δική μας συνάντηση, και από κει και πέρα, θα βάλουμε τις βάσεις αυτής της συνεργασίας με το βασικό στόχο να παράξει αποτελέσματα. Δηλαδή να έχουμε καταστολή της δραστηριότητας των παράνομων διακινητών, που δεν είναι τίποτα άλλο παρά εγκληματικές οργανώσεις.
Στην παρουσία της Frontex: Όντως χρειάζεται και αυξημένη παρουσία της Frontex. Η Frontex δεν είναι παρατηρητής κατά μήκος των ευρωπαϊκών συνόρων, θαλασσίων και χερσαίων, συμμετέχει ενεργά στη διαφύλαξη του απαραβίαστου αυτών των συνόρων. Ασφαλώς δεν μπορούμε να έχουμε απόλυτο απαραβίαστο, με τα δεδομένα αυτά αλλά αυτή είναι η δουλειά της. Βεβαίως και θα έχουμε αυξημένες απαιτήσεις από τη συμμετοχή της Frontex, όταν η μία μετά την άλλη οι ευρωπαϊκές χώρες, δεν είναι μόνο η Γερμανία, σηματοδοτούν αυστηροποίηση του πλαισίου ελέγχου των συνόρων, δεν μιλάμε για κλείσιμο συνόρων αλλά για αυξημένους ελέγχου στα σύνορα. Αυξημένοι έλεγχοι υπήρξαν και κατά τη διάρκεια της διεξαγωγής του Euro, όποιος έμπαινε στη Γερμανία για να δει ποδόσφαιρο υπόκεινταν σε κάποιους τέτοιους ελέγχους, και είναι λογικό για λόγους εσωτερικής ασφάλειας. Αυτό είναι το αιτιολογικό το οποίο επικαλείται η Γερμανία προκειμένου να επαναφέρει τους αυστηρούς ελέγχους στα σύνορά της, διότι πολύ απλά αισθάνεται πλέον η κυβέρνηση τη μεγάλη πολιτική πίεση λόγω της διαχείρισης του μεταναστευτικού.
Στο ενδεχόμενο επιστροφών από τη Γερμανία: Δεν πρόκειται για μαζικές επιστροφές, το ξεκαθαρίσαμε με τους Γερμανούς, τους είδα πριν από 10 μέρες περίπου στο Βερολίνο, είχα μία πολύ καλή συζήτηση με λογική. Οι μεμονωμένες επιστροφές προβλέπονται από το ισχύον ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο, είτε το Δουβλίνο 3 είτε της διατάξεις περί απονομής της ιδιότητας του πρόσφυγα, ασύλου δηλαδή, σε αυτούς που μπαίνουν παράνομα σε ευρωπαϊκό έδαφος. Για μεμονωμένες επιστροφές, προβλέπεται ήδη και δεν περιμένουμε τις ανακοινώσεις, για να ισχύσει. Έχουν έρθει ελάχιστοι γιατί υπάρχουν κάποια προβλήματα στο πεδίο. Τεχνικά δεν εντοπίζονται εύκολα αυτοί που έχουν φτάσει στη Γερμανία και επίσης υπάρχει και η πάγια νομολογία των γερμανικών δικαστηρίων, η οποία λέει ότι επειδή οι κοινωνικές παροχές, τα επιδόματα στη Γερμανία για αυτούς τους ανθρώπους είναι σε πολύ καλύτερο επίπεδο από τις αντίστοιχες στην Ελλάδα, για αυτό τον λόγο απαγορεύεται να γίνονται επιστροφές. Άρα υπάρχει μια διαδικασία που ακολουθούν αυτοί οι άνθρωποι με νομική υποστήριξη και συμπαράσταση από ενδεχομένως κάποιες ΜΚΟ εκεί ή από νομικούς παραστάτες, υπάρχει και ένας υφέρπων δικαιωματισμός στις αποφάσεις της γερμανικής δικαιοσύνης. Περιμένω ότι αυτό σταδιακά θα αλλάζει. Αυτό σηματοδότησε η αλλαγή πολιτικής αλλά προς το παρόν είναι δύσκολα. Και να πω και κάτι; Και η Ελλάδα έχει κάνει επιστροφές. Ξέρει κανείς ότι μέσα στο 2023 έχουν επιστραφεί στη χώρα τους πάνω από 4000 παράνομοι μετανάστες; Συνέβη αυτό. Γιατί προβλέπεται ότι όποιος δεν παίρνει άσυλο και δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου, πρέπει να επιστρέψει.
Στο τι συμβαίνει με όσους έρχονται τώρα στα νησιά μας: Όσοι έρχονται τώρα στα νησιά μας, καταρχάς πρέπει να συλληφθούν από την αστυνομία και το λιμενικό. Ελέγχονται αλλά δεν είναι το Υπουργείο Μετανάστευσης να το πω κι αυτό γιατί υπάρχει μια μεγάλη παρεξήγηση. Βέβαια βγαίνω και μιλάω για αυτά τα θέματα, γιατί η μετανάστευση αγγίζει το Υπουργείο Μετανάστευσης. Αλλά οι αρμόδιες αρχές για να συλλάβουν αυτούς τους ανθρώπους που μπαίνουν παράνομα σε ελληνικό και ευρωπαϊκό έδαφος είναι το λιμενικό και η αστυνομία. Είτε φυλάσσονται όπου συλλαμβάνονται, δηλαδή στα μικρά νησιά που δεν υπάρχουν δομές και τελικά μεταφέρονται στις δομές που είναι κατά μήκος των θαλάσσιων συνόρων στα μεγάλα νησιά, δηλαδή όπου υπάρχουν, για να γίνει εκεί η καταγραφή των στοιχείων τους και η ταυτοποίησή τους και ακολούθως καταθέτουν παράλληλα εκεί και την αίτηση για να πάρουν το άσυλο, να χαρακτηριστούν δηλαδή ως πρόσφυγες. Όσοι χαρακτηρίζονται τελικά παίρνουν το άσυλο μετά από κάποιο διάστημα και έχουν το ελεύθερο να ταξιδέψουν εντός ζώνης Σένγκεν για 90 μέρες. Αν παρέλθει αυτό το διάστημα, τότε θα πρέπει να επιστραφούν. Θα πρέπει να γίνει η επιστροφή. Κι εκεί λοιπόν είναι το πρώτο σημείο όπου προβλέπεται από τον νόμο η επιστροφή τους. Το άλλο είναι αυτοί που δεν παίρνουν το άσυλο και με κάποιο τρόπο, παρανόμως, πάλι βρίσκουν δρόμο γιατί υπάρχει ή ροή της πληροφορίας, υπάρχουν οι διακινητές, υπάρχουν οι γνωστοί που τους κανονίζουν να κάνουν το ταξίδι, γιατί όλοι, κακά τα ψέματα, θέλουν να καταλήξουν σε κάποια χώρα της Βόρειας Ευρώπης, το 80% περίπου στη Γερμανία λόγω όλων αυτών των παροχών που στο μέλλον περιμένω να αλλάξει.
Στις ελληνοτουρκικές σχέσεις: Ασφαλώς και υπάρχει ένα κλίμα μεγαλύτερης ηρεμίας και διαλόγου. Αυτό είναι καλό από το να έχουμε εντάσεις και να βγαίνουν οι στόλοι και να αντιπαρατίθενται. Θα έλεγα ότι ήταν τουλάχιστον 3 χρόνια με μεγάλη ένταση. Βλέπουμε ότι έχει εκμηδενιστεί η παραβατικότητα από αέρος: όχι παραβιάσεις, εναέριου χώρου, όχι υπερπτήσεις. Η θαλάσσια παρουσία δεν έχει εκμηδενιστεί. Εγώ βλέπω μια μετατόπιση, αν θέλετε, στη θάλασσα. Έχουμε μεγαλύτερη θαλάσσια παρουσία των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων από ό,τι στον αέρα. Αυτό ασφαλώς και είναι αιτία προβληματισμού. Ασφαλώς οι διεκδικήσεις της Τουρκίας παραμένουν στο τραπέζι. Ασφαλώς και κατά καιρούς προβάλλει αξιώσεις που θίγουν άμεσα τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, όμως και η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός, και χθες ακόμα έβαλαν τις κόκκινες γραμμές σε όλο αυτό το πλέγμα των διεκδικήσεων. Αυτό παραμένει.
Στην ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων όπως με τις φρεγάτες Belharra: Ασφαλώς είναι σπουδαία υπόθεση και να εκφράσω εδώ και τη δική μου μεγάλη ικανοποίηση για το γεγονός ότι ασκήθηκε η option τότε που είχαμε υπογράψει τη Σύμβαση και η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε για την τέταρτη. Η πρώτη που ναυπηγείται ο “Κίμων”, θα παραδοθεί νομίζω στις αρχές του επόμενου έτους. Και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι και με τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, όχι μόνο τις εγχώριες, πρέπει να υπάρχουνε νέα σύγχρονα καράβια, κύριες μονάδες μάχης, όπως αποκαλούνται οι φρεγάτες Belharra με δυνατότητες να καλύψουν αμυντικά και συγκεκριμένες περιοχές και όχι μόνο να αυτοαμυνθούν κατά απειλών και προσβολών. Κι αυτά τα καράβια είναι οι νέες φρεγάτες Belharra που θα είναι 4 στον αριθμό. Η δομή δυνάμεων κάνει λόγο για 12 περίπου φρεγάτες. Εκτός από τα υπόλοιπα πλωτά μέσα και τα υποβρύχια βέβαια του ναυτικού, επομένως με ένα συνδυασμό των καλύτερων, πιο αξιόπλοων και αξιόμαχων παλαιότερων φρεγατών, γιατί σιγά σιγά κάποιες θα πρέπει να αποσύρονται, είναι μεγάλη ηλικία τους, και της προσθήκης των καινούργιων, νομίζω θα πάμε σε αυτό. Τέσσερα καράβια δεν αρκούν για να καλυφθούν όλες οι ανάγκες, αλλά είναι μια καλή αρχή. Ασφαλώς και θυμίζω ότι πρόκειται για τα πιο υπερσύγχρονα και άρτια εξοπλισμένα πλοία αυτού του τύπου. Είναι βασικό να συνεχιστεί, δεδομένης της συνολικής στάσης της Τουρκίας. Παρά τις όποιες δυσκολίες της δημοσιονομικής κατάστασης είναι βασικό να συνεχιστεί η προσπάθεια για να εξοπλίζονται οι ένοπλες δυνάμεις με τα πιο σύγχρονα συστήματα. Άλλο θέμα η κάλυψη των αναγκών προσωπικού, κι αυτό είναι βασικό στο ισοζύγιο, αλλά και εκεί γίνονται μικρά βήματα.
