Η πιο θεαματική θερινή -αν όχι ετήσια- βροχή από «πεφταστέρια», οι διάττοντες Περσείδες, θα κορυφωθούν το βράδυ της Κυριακής 12 Αυγούστου προς τα χαράματα της Δευτέρας, στο νυχτερινό ουρανό της χώρας μας και γενικότερα του βορείου ημισφαιρίου.
Επειδή, μάλιστα, υπάρχει Νέα Σελήνη στις 11 Αυγούστου, δηλαδή το φεγγάρι θα απουσιάζει από τον ουρανό, ο οποίος θα είναι σκοτεινός, θα είναι ευκολότερο να παρατηρήσει κανείς τα φετινά «πεφταστέρια», που θα ανταμείψουν όσους ξενυχτήσουν για να τα δουν (με αναμενόμενο ρυθμό 60 έως 70 την ώρα).
Οι Περσείδες είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές βροχές διαττόντων του έτους, καθώς τα «πεφταστέρια» τους είναι γρήγορα και φωτεινά, διαθέτοντας συνήθως μακριές πύρινες «ουρές».
Σύμφωνα με τη NASA, το ρεκόρ τους ήταν το 1993, όταν είχαν καταγραφεί περίπου 300 μετέωρα την ώρα, ενώ και πέρυσι έφθασαν κατά τόπους έως τα 200 μετέωρα την ώρα.
Εμφανίζονται σε όλα σχεδόν τα σημεία του ουρανού και όχι σε ένα συγκεκριμένο, μολονότι φαίνεται να προέρχονται κυρίως από τα βόρεια-βορειοανατολικά, από την περιοχή του αστερισμού του Περσέα, από όπου πήραν και το όνομά τους.
Τα μετέωρα αρχίζουν να πέφτουν αραιά από τις 17 Ιουλίου περίπου, πυκνώνουν σταδιακά και διαρκούν έως τις 24 Αυγούστου. Μετά τα μεσάνυχτα και όσο πιο κοντά στην ώρα που χαράζει, τόσο πιθανότερο είναι να δει κανείς με γυμνά μάτια τα συγκεκριμένα «πεφταστέρια» οπουδήποτε στον ουρανό.
Οι Περσείδες -που καταγράφηκαν για πρώτη φορά από κινέζους αστρονόμους το 36 μ.Χ. – προκαλούνται από τα σωματίδια σκόνης που αφήνει πίσω της η τεράστια ουρά, μήκους δεκάδων εκατομμυρίων χιλιομέτρων, του κομήτη 109Ρ/Σουίφτ-Τατλ, που διασταυρώνεται με την τροχιά της Γης.
Ο κομήτης, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 1862 από τους αστρονόμους Λιούις Σουίφτ και Χόρας Τατλ (των οποίων φέρει το όνομα), διαθέτει ένα τεράστιο πυρήνα διαμέτρου περίπου 26 χιλιομέτρων, πολύ μεγαλύτερο από τον αστεροειδή με διάμετρο δέκα χιλιομέτρων, ο οποίος έπεσε στη Γη πριν από 66 εκατ. χρόνια και εξαφάνισε τους δεινόσαυρους.
Ο κομήτης 109Ρ/Σουίφτ-Τατλ είναι το μεγαλύτερο γνωστό ουράνιο σώμα που περνάει από τη Γη κατά τακτά χρονικά διαστήματα. Για τελευταία φορά εισήλθε στην εσωτερική περιοχή του ηλιακού μας συστήματος το Δεκέμβριο του 1992, ενώ χρειάζεται περίπου 133 χρόνια για να πραγματοποιήσει μια πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο. Σήμερα βρίσκεται σε απόσταση σχεδόν πέντε δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων και το επόμενο κοντινό πέρασμα του από τη Γη αναμένεται το 2126, ενώ δεν φαίνεται να αποτελεί απειλή για τον πλανήτη μας στο προβλέψιμο μέλλον.
Τα μετέωρα, που συνήθως έχουν βάρος μικρότερο από ένα γραμμάριο, εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα με ταχύτητα σχεδόν 60 χλμ. το δευτερόλεπτο και αναφλέγονται σε ύψος περίπου 100 χλμ., οπότε και αρχίζουν να γίνονται ορατά από τους παρατηρητές.
Καθώς πλησιάζουν προς το έδαφος με μεγάλη ταχύτητα, διαλύονται από την τριβή και την υπερθέρμανση (1.650 βαθμοί Κελσίου), αφήνοντας πίσω τους φωτεινά ίχνη.
Το «κλειδί», σύμφωνα με τους ειδικούς, για να δει κανείς -ακόμη και να φωτογραφήσει- μια βροχή διαττόντων, είναι το οπτικό πεδίο του να περιλαμβάνει ένα όσο γίνεται μεγαλύτερο τμήμα σκοτεινού ουρανού. Και ασφαλώς να έχει ελεύθερο χρόνο και υπομονή, καθώς μπορεί να χρειασθεί να περιμένει.
Εκδηλώσεις για τις Περσείδες στις Σέρρες
«Ένα βήμα πιο κοντά στον έναστρο ουρανό» θα βρεθούν όσοι επισκεφθούν από σήμερα έως και την Κυριακή την Άνω Βροντού Σερρών προκειμένου να συμμετάσχουν στις εκδηλώσεις της 12ης Αστροβραδιάς, που διοργανώνει η Αστροπύλη Σερρών.
«Θα είναι μια μεγάλη “αστροπανήγυρη”. Όλη τη νύχτα (του Σαββάτου) θα υπάρχουν δεκάδες τηλεσκόπια ερασιτεχνών αστρονόμων, που είναι πολύ εκσυγχρονισμένα, με πάρα πολύ σύγχρονες μεθόδους παρατήρησης, καταγραφής και φωτογράφησης. Θα υπάρχουν επίσης πλανητάρια αλλά και χώροι πειραμάτων φυσικής», εξήγησε στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM» ο καθηγητής αστρονομίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ, Σταύρος Αυγολούπης, ο οποίος είναι κεντρικός ομιλητής της βραδιάς και θα αναλύσει το «περί ουρανού» έργο του Αριστοτέλη με τη ματιά της σύγχρονης αστρονομίας.
Η 12η Αστροβραδιά είναι υπό την αιγίδα της UNESCO και φέτος είναι αφιερωμένη η βραδιά στους «17 παγκόσμιους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης» με ένα πλούσιο πρόγραμμα ενημερωτικών και ψυχαγωγικών εκδηλώσεων.
Ο κ. Αυγολούπης αναφέρθηκε και στην Αυγουστιάτικη «βροχή» Περσείδων, που κορυφώνεται τα μεσάνυχτα της Κυριακής και υπόσχεται ένα εντυπωσιακό θέαμα σε όσους αποφασίσουν να …ξενυχτήσουν για να το απολαύσουν.
«Μετά τα μεσάνυχτα της Κυριακής, αν βρεθούμε σε καλό μέρος θα μπορέσουμε να παρατηρήσουμε μέχρι και 100 μετέωρα την ώρα. Τα μετέωρα δεν είναι αστέρια, είναι μικροί κόκκοι άμμου, απομεινάρια από τον Swift Tuttle (Σουίφτ Τατλ) κομήτη, ο οποίος όταν περάσει κοντά από τον Ήλιο, λόγω της πίεσης του ηλιακού ανέμου, αφήνει ένα κομμάτι από την ουρά του. Αυτά τα υπολείμματα περιφέρονται γύρω από τον ήλιο που είναι σκόνη», εξηγεί ο κ. Αυγολούπης.
«Κάθε χρόνο αυτή την περίοδο, καθώς η Γη περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο και συναντά τα υπολείμματα, αυτά με μια ταχύτητα γύρω στα 50χλμ/δευτερόλεπτο μπαίνουν μέσα στην ατμόσφαιρα της Γης. Λόγω τριβών καίγονται, ιονίζουν την ατμόσφαιρα κι εμείς βλέπουμε αυτά τα φωτεινά ίχνη. Είναι σαν να βλέπουμε μια βροχή από πεφταστέρια», επισημαίνει ο καθηγητής αστρονομίας του ΑΠΘ.
Γιατί όμως ονομάζεται «βροχή» Περσείδων το φαινόμενο αυτό;
«Επειδή», εξηγεί ο κ. Αυγολούπης, «καθώς η Γη τα συναντάει (τα υπολείμματα αυτά), εκείνη τη στιγμή το διάνυσμα της ταχύτητάς της κατευθύνεται προς τον αστερισμό του Περσέα, που είναι ένας αστερισμός κοντά στον βόρειο πόλο της γης, κοντά στη Μεγάλη και Μικρή Άρκτο. Φαίνεται, λοιπόν, σαν να έρχονται αυτά τα πεφταστέρια από εκεί. Προς τα εκεί, λοιπόν, να έχουμε στραμμένα και τα βλέμματά μας!».
Αύριο επίσης έχουμε και μερική έκλειψη Ηλίου αλλά, όπως επισημαίνει ο κ. Αυγολούπης, «δεν περνάει από τη χώρα μας αλλά αυτό το μονοπάτι της σκιάς της Σελήνης περνάει από τη Βόρεια Ευρώπη και τη Βορειοανατολική Ασία».
Το μέγιστο δε που θα καλυφθεί είναι το 74% του ηλιακού δίσκου από τον δίσκο της σελήνης.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
