Μια γυναίκα πέρασε…
Εθνικό σύμβολο η τραγουδίστρια και ηθοποιός Σοφία Βέμπο ταυτισμένη με το έπος του 1940 λόγω των τραγουδιών που ερμήνευσε κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου 1940-41, τραγούδια αναπόσπαστο πλέον κομμάτι της εθνικής μας λαϊκής παράδοσης.
Η Σοφία Βέμπο( Σοφία Μπέμπου το πραγματικό της όνομα) γεννήθηκε στην Καλλίπολη Θράκης στις 10 Φεβρουαρίου του 1910 και ήταν το πρωτότοκο παιδί του καπνεργάτη Αθανάσιου Μπέμπου από την Τσαριτσάνη, μικρή κωμόπολη της Λάρισας από όπου και είχε μεταναστεύσει στη Θράκη για μια καλύτερη ζωή. Η οικογένεια θα μετακινηθεί στην Κωνσταντίνου πόλη για μια καλύτερη τύχη! Θα γεννηθούν τα τρία ακόμα αδέλφια της Σοφίας ο Γιώργος-Τζώρτζης, η Αλίκη και ο Ανδρέας. Η πολύτεκνη οικογένεια θα βρεθεί στον εφιάλτη της ανταλλαγής πληθυσμών του 1914 και επιστρέφει στην Τσαριτσάνη με τελικό τόπο εγκατάστασης το Βόλο και την οικία στη κεντρική οδό Δημητριάδος όπου και η Σοφία θα ζήσει περίπου 18 χρόνια.
Απίστευτη φτώχεια, οι καπνεργάτες γονείς δεν τα βγάζουν πέρα η ανέχεια υποχρεώνει τη μικρή Σοφία σαν μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας μετά το Δημοτικό να σταματήσει τις σπουδές και να πιάσει δουλειά ταμίας σε ζαχαροπλαστείο για να συνεισφέρει στο σπίτι. Μια κιθάρα που έχει αγοράσει κρυφά, κρεμασμένη στον ώμο της για παρέα στο ταξίδι της για τη Θεσσαλονίκη να πάει να δει γιατί δεν στέλνει γράμματα στο σπίτι ο Τζώρτζης που σπουδάζει εκεί…
Κάποιος την ακούει να τραγουδά, η αρχή θα γίνει και με τη συγκατάθεση του αδελφού θα κάνει τη πρώτη της εμφάνιση σε κέντρο.
Απίστευτη επιτυχία, άλλως τε η Βέμπο δεν γνώρισε ποτέ την αποτυχία. Κάθοδος στην Αθήνα και πρώτο ντεμπούτο στη σκηνή στο θέατρο Κεντρικό στην επιθεώρηση Παπαγάλος με το θίασο Σαμαρτζή. Την ίδια χρονιά-1933- υπογράφει συμβόλαιο με την Columbia. Μαύρα μου μάτια/ Μη ζητάς φιλιά/ Σ’ αγαπώ/ Αντίο/ Πόσο λυπάμαι/ Το πρωί με ξυπνάς με φιλιά/ Αφήστε με να πιω…
Δισκογραφικές ερμηνευτικές επιτυχίες της που έγραψαν ιστορία και την καθιέρωσαν μέχρι το 1939 σαν την καλύτερη του ελαφρού τραγουδιού ερμηνεύτρια.
1940, Ελληνοϊταλικός πόλεμος χρονιά που θα «μεταλλάξει» το φτωχό κορίτσι των καπνεργατών , θα το συνδέσει με το Έπος και θα καταστεί σύμβολο ενός Έθνους. Αντιπολεμικά τραγούδια, σατυρικά, τραγούδια που εμψυχώνουν τους στρατιώτες στο μέτωπο, συμμετοχή σε επιθεωρήσεις που προσάρμοζαν το θέμα τους στην πολεμική επικαιρότητα. Ταυτόχρονα το ’40 είναι η χρονιά που θα γνωρίσει τον Μίμη Τραϊφόρο συγγραφέα και στιχουργό, πολύχρονη και ταραχώδης σχέση που θα καταλήξει σε γάμο μόλις τον Οκτώβρη του 1957.
Τραγούδια σε ερμηνεία Σοφίας Βέμπο που συγκλόνισαν τον μαχόμενο ενάντια στον Ιταλό κατακτητή Ελληνικό λαό: Παιδιά της Ελλάδας παιδιά/ Κορόιδο Μουσολίνι/ Θα τελειώσει ο πόλεμος/ Θα νικήσουμε/Βάζει ο Ντούτσε την στολή του/ Νίκη…
Φυλάκιση στις φυλακές Αβέρωφ από τους Ιταλούς, φυγάδευση στη Μέση Ανατολή ντυμένη καλόγρια, εκεί τραγουδά για τα ελληνικά και συμμαχικά στρατεύματα, δουλεύει δωρεάν εθελόντρια νοσοκόμα, προσφέρει 2.000 χρυσές λίρες στο Ελληνικό Ναυτικό.
Τώρα είναι που οι Άγγλοι και το ΒΒC της δίνουν τον χαρακτηρισμό Τραγουδίστρια της Νίκης. Επιστροφή στην Ελλάδα με πολεμικό αεροσκάφος που διέθεσε προς τιμήν της το Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής.
Περιοδεία 2 ετών στην Αμερική με μεγάλη επιτυχία όπου και με συναυλίες της συγκέντρωνε χρήματα για τους τραυματίες πολέμου, πράγματι το κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο της κόρης των καπνεργατών υπήρξε αξιομνημόνευτο δείχνοντας ότι η Βέμπο ίσως και να περιφρονούσε το χρήμα δίνοντας το απλόχερα στους άλλους.
Μάρλεν Ντίτριχ της Ελλάδας την χαρακτήρισαν οι Αμερικανοί στα 2 χρόνια παραμονής της εκεί, επιστροφή στην Ελλάδα , απόκτηση το 1949 δικού της θεάτρου στο Μεταξουργείο, του θεάτρου Βέμπο όπου και ανεβάζει επιθεωρήσεις με μεγάλη επιτυχία και συνεργασία με τους πρώτους της εποχής καλλιτέχνες. Θα λανσάρει το αρχοντορεμπέτικο, θα κάνει κι άλλες επιτυχίες στο ελαφρό τραγούδι…
Προσφυγοπούλα/1938, Στέλλα/1955 και Στουρνάρα 288 οι τρείς συμμετοχές της στον Ελληνικό κινηματογράφο.
Η μεγάλη κυρία της Ελληνικής σκηνής που το βράδυ του Πολυτεχνείου δε δίστασε να ανοίξει τη πόρτα του διαμερίσματος της στην οδό Πατησίων και Στουρνάρα για να περιθάλψει διωκόμενους φοιτητές αποσύρθηκε σταδιακά από την καλλιτεχνία από τα μέσα του ’60.
Τέσσερα χρόνια μετά το γάμο της με τον συνεργάτη της συγγραφέα και στιχουργό Μίμη Τραϊφόρο υιοθέτησε ένα κοριτσάκι τη Χάιδω.
Τελειώνουμε το αφιέρωμα στην ερμηνεύτρια Σοφία Βέμπο επιστρέφοντας στην κάθοδο της στην Αθήνα το 1933 και στην πρώτη της εμφάνιση στη θεατρική σκηνή Κεντρικόν και στο πρώτο της τραγούδι που το ερμήνευσε με την κιθάρα της και ντυμένη τσιγγάνα και που την καθιέρωσε εκείνο το πρώτο βράδυ…
Μια γυναίκα πέρασε.
Μουσική-Στίχοι: Κωνσταντινίδης Γρηγόρης/Σπυρόπουλος Βασίλης & Παπαδούκας Πάνος.
Ερμηνεία: Σοφία Βέμπο& Επιτροπάκης Πέτρος.-1933.
Ξέχασε την, του λέγαν οι φίλοι,
βρίσκεις μάτια αλλού γαλανά
έχουν κι άλλες δυο κόκκινα χείλη
μην πονάς, αφού πια δεν πονά.
…
Ξέχασε την, κουτέ, μη λυπάσαι
και γυρίζεις τα βράδυα και κλαίς
θα σ’ αφήσει, να μας το θυμάσαι
για έναν άλλον και τότε θα λες:
…
Μια γυναίκα πέρασε
μου’ πε ψέματα, με γέλασε
μου’ πε σαν κι’ αυτές δεν θα ’ναι
που πουλάνε την καρδιά τους
…
Κι από τότε, τι ντροπή
την επίστεψα δεν μου’ χαν πει
όλες τους πως αγαπάνε
για να περάσουν μόνο τη βραδυά τους.
….
Και πως στον έρωτα δεν πιάνονται
μας κλέβουν τις καρδιές και χάνονται.
«Μια γυναίκα… πέρασε». Σοφία Βέμπο: απεβίωσε το πρωί της 11ης Μαρτίου του 1978 από εγκεφαλικό επεισόδιο. Τάφηκε την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας στο πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.
Βοηθήματα: Εγκυκλοπαιδικό λεξικό ΔΟΜΗ, τ. 5.
Τραϊφόρος Π. Βασίλης: Μίμης Τραϊφόρος- Σοφία Βέμπο/ Της Ελλάδος παιδιά, Εκδόσεις ΑΛΚΥΩΝ /2013.
Τασσώ Γαΐλα
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια
