Στον διπλασιασμό των θέσεων φιλοξενίας προσφύγων στην ηπειρωτική Ελλάδα προσανατολίζεται η κυβέρνηση, στοχεύοντας στη δημιουργία συνολικά 20 νέων δομών, σε οκτώ περιφέρειες. Πρόκειται για δομές «ελεγχόμενης φιλοξενίας», οι οποίες θα έχουν δυναμικότητα από 500 έως και 2.000 θέσεις η καθεμία, ούτως ώστε να καταστεί εφικτή η διαμονή σε αυτές ενός αριθμού προσφύγων που θα κυμαίνεται μεταξύ 20.000 και 25.000 ατόμων.
Βασική παράμετρος για την απόφαση που θα ληφθεί είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη γεωγραφική διασπορά των προσφύγων στην υπόλοιπη Ελλάδα και κεντρικός στόχος ο τερματισμός της ασφυκτικής κατάστασης που έχει διαμορφωθεί στα νησιά του Αιγαίου. Έτσι, για την εγκατάσταση των νέων δομών θα συζητηθούν δύο περιοχές στην Κρήτη (Ρέθυμνο, Ηράκλειο), τέσσερις στην Πελοπόννησο (Μεσσήνη, Ναύπλιο, Τρίπολη, Σπάρτη), δύο στη δυτική Ελλάδα (Πύργος, Αμφιλοχία), πέντε στη Στερεά Ελλάδα (Αμφισσα, Οινόφυτα, Θήβα, Λιβαδειά, Μαυρομαντήλα Φθιώτιδας), δύο στη Θεσσαλία (Τρίκαλα, Λάρισα), τρεις στην Ηπειρο (Ιωάννινα, Αρτα, Πρέβεζα), τρεις στη δυτική Μακεδονία (Γρεβενά, Φλώρινα, Κοζάνη) και μία στην κεντρική Μακεδονία (Πιερία).
Μέχρι σήμερα, στην ηπειρωτική Ελλάδα εκτιμάται ότι περίπου 23.000 πρόσφυγες διαμένουν σε κέντρα φιλοξενίας, άλλοι 21.000 φιλοξενούνται σε διαμερίσματα και περίπου 9.000 διαμένουν σε ξενοδοχεία.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, οι νέοι χώροι χαρακτηρίζονται ως δομές «ελεγχόμενης φιλοξενίας», καθώς θα λειτουργούν με εντελώς διαφορετικούς όρους σε σχέση με τους υφιστάμενους. Στις εισόδους σχεδιάζεται να τοποθετηθούν ηλεκτρονικές μπάρες, ενώ κάθε πρόσφυγας θα έχει τη δική του ηλεκτρονική «ταυτότητα». Πρόκειται στην ουσία για ένα αυτοκόλλητο με έναν ξεχωριστό γραμμικό κώδικα (barcode) στα έγγραφα ταυτοποίησης των προσφύγων, που θα χρησιμοποιείται κάθε φορά που ένας πρόσφυγας μπαίνει ή βγαίνει από το κέντρο φιλοξενίας. Με αυτόν τον τρόπο η κυβέρνηση θέλει να αντιμετωπίσει μια από τις παθογένειες που χαρακτηρίζουν σήμερα τη λειτουργία των δομών, η πληθυσμιακή σύνθεση των οποίων μεταβάλλεται διαρκώς, καθώς δεν υπάρχει ουσιαστικός έλεγχος στις εισόδους των κέντρων φιλοξενίας. Αυτό, ωστόσο, που απασχολεί τους κυβερνητικούς φορείς δεν είναι ο τρόπος λειτουργίας των νέων κέντρων, αλλά η ακριβής χωροθέτησή τους.
Αναγνωρίζοντας ότι για τη δημιουργία των νέων δομών έχει ήδη χαθεί πολύτιμος χρόνος, η κυβέρνηση σχεδιάζει να λάβει τις οριστικές της αποφάσεις και για τα 20 νέα κέντρα φιλοξενίας, το αργότερο μέχρι τα τέλη του Φεβρουαρίου, ξεκινώντας άμεσα και τις απαραίτητες εργασίες.
Μάλιστα, επισημαίνεται ότι προκαταρκτικές εργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει σε τουλάχιστον επτά δομές. Ο παράγοντας που έχει καθυστερήσει τη δημιουργία των δομών, αλλά και αυτός που θα καθορίσει σε ικανό βαθμό την οριστική χωροθέτησή τους, δεν είναι άλλος από τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών.
Εκτός από την εναλλακτική λύση των νέων δομών στην Αττική, η κυβέρνηση προσανατολίζεται στην αύξηση της χωρητικότητας ήδη υφιστάμενων δομών. Αυτή, όμως, θα είναι η τελευταία επιλογή, καθότι εκτιμάται ότι με την επέκταση των ήδη υπαρχόντων κέντρων δεν επιτυγχάνεται η ισότιμη κατανομή των προσφύγων σε όλες της διοικητικές περιφέρειες της χώρας. Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν πως στην Αττική αλλά και σε περιφερειακές ενότητες όπως η Θεσσαλονίκη και η Ημαθία υπάρχει ήδη υπερσυσσώρευση προσφυγικού πληθυσμού, ο οποίος, μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις, αγγίζει ακόμα και το 0,7% του τοπικού πληθυσμού. Αντιθέτως, οι περιφερειακές ενότητες οι οποίες προκρίνονται για την εγκατάσταση νέων δομών έχουν είτε απόλυτα μηδενικό προσφυγικό πληθυσμό, είτε έναν αριθμό που είναι μικρότερος από το 0,2% των μόνιμων κατοίκων.
Αντιθέτως, οι 35.000 πρόσφυγες που βρίσκονται σήμερα σε Λέσβο, Χίο και Σάμο αντιστοιχούν σε περισσότερο από το 16,5% επί του συνολικού πληθυσμού των μόνιμων κατοίκων της Περιφέρειας του Βορείου Αιγαίου.
Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση ζητά από τις Βρυξέλλες την εξ ολοκλήρου χρηματοδότηση του συνολικού κόστους κατασκευής των πέντε νέων κλειστών κέντρων που έχουν προγραμματιστεί για τα νησιά του Αιγαίου. Ο προϋπολογισμός για την κατασκευή των κέντρων, που θα έχουν συνολική χωρητικότητα 18.000 προσφύγων, εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 200 εκατ. ευρώ. Το αίτημα για τη νέα χρηματοδότηση τέθηκε την περασμένη Τετάρτη, στη συνάντηση που είχε στις Βρυξέλλες ο υπουργός Μετανάστευσης Ν. Μηταράκης με την επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων, Ιλβα Γιόχανσον, και την επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Ανθρωπιστικής Βοήθειας, Μονίκ Παριάτ.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, η κυβέρνηση έχει καταλήξει στις ακριβείς τοποθεσίες όσον αφορά τα κλειστά κέντρα της Χίου, της Σάμου, της Κω και της Λέρου, ενώ εκκρεμεί η απόφαση για τη νέα δομή που θα αντικαταστήσει τη Μόρια της Λέσβου.
