«Κινηματογράφηση προφορικών αφηγήσεων
από ανθρώπους της υπαίθρου της ορεινής Χίου»
Δευτέρα 21, Τρίτη, 22, Τετάρτη 23 Αυγούστου 2023
10:00 –14.00 και 16.00– 19.00
Εισηγητής: Βασίλης Λουλές, σκηνοθέτης
Δημιουργός των ντοκιμαντέρ “Φιλιά εις τα παιδιά”,
“Πέρασα κι εγώ από κει κι είχα παπούτσια από χαρτί”,
“Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη” κ.ά.
————————————————————-
ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ και Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ
Πρόκειται για ένα συναρπαστικό ταξίδι στον χώρο της προφορικής ιστορίας, για ένα άνοιγμα στον κόσμο του Ανθρωποκεντρικού Ντοκιμαντέρ, του πιο ανερχόμενου είδους κινηματογράφου, που δίνει τον λόγο στους απλούς, καθημερινούς ανθρώπους. Μέσα από τις δικές τους βιωματικές αφηγήσεις φτιάχνονται ταινίες με αλήθεια, συναίσθημα και χιούμορ, που συγκινούν, διασκεδάζουν, επιμορφώνουν ενώ παράλληλα ανιχνεύουν τη σύγχρονη καθημερινότητα, την παράδοση, τη φύση, την Ιστορία, την οικονομική ζωή.
Στο εργαστήριο θα φωτίσουμε κάποιες από τις πολλές όψεις της προφορικής ιστορίας, η οποία, με την αμεσότητα και τη δύναμή της, μπορεί όχι μόνο να αποτελέσει τη βάση για τη δημιουργία ενός σύγχρονου Ανθρωπολογικού, Εθνογραφικού ή Ιστορικού ντοκιμαντέρ, αλλά και να δώσει νέα πνοή στην ιστορική ή λαογραφική έρευνα, στην καλλιτεχνική έκφραση, στην Εκπαίδευση κλπ.
Μέσα από αυτό το τριήμερο εργαστήριο, 10-20 ενδιαφερόμενοι θα εκπαιδευτούν στον τρόπο κινηματογράφησης προφορικών μαρτυριών και θα μπορέσουν έτσι να καταγράψουν αυτά που θα αφηγηθούν στην κάμερα κάτοικοι του γραφικού ορεινού χωριού Πιτυός των 40 κατοίκων στη Χίο και της γύρω περιοχής: μαρτυρίες που αγγίζουν θέματα συντήρησης και διατήρησης των παραδοσιακών επαγγελμάτων και ενασχολήσεων (φούρναρης, ύφανση στον αργαλειό, κτηνοτρόφος, τυροκόμος αλλά και ναυτικός που είναι και στεριανός), της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς (ο δρόμος του Ομήρου, ο αιωνόβιος πλάτανος, ο Δρίμακος, η παραγωγή τσικουδέλαιου κ.ά.) και της ενίσχυσης των φυσικών και πολιτιστικών αγαθών.
Οι συμμετέχοντες θα αναπτύξουν νέες δεξιότητες, θα γνωρίσουν μεθοδολογικά εργαλεία χρήσιμα στις ερευνητικές, εκπαιδευτικές ή καλλιτεχνικές τους δραστηριότητες, θα “δουν” και θα “ακούσουν” με έναν καινούργιο τρόπο τις ιστορίες των ανθρώπων της υπαίθρου και, με τον τρόπο τους, θα συμβάλουν στην ενημέρωση και στην αύξηση της ενσυναίσθησης σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη, τη σημασία της διατήρησης του χαρακτήρα της κάθε περιοχής, του παραδοσιακού τρόπου φροντίδας των ζώων και της ανάγκης αναζωογόνησης των μικρών παραμεθόριων περιοχών με ήπιο τρόπο.
ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
Σε εκπαιδευτικούς κάθε βαθμίδας, σε άτομα που δραστηριοποιούνται σε ομάδες προφορικής ιστορίας, σε αφηγητές παραμυθιών και ιστοριών, σε απόφοιτους και φοιτητές Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών επιστημών, σε σπουδαστές και επαγγελματίες του κινηματογράφου και του θεάτρου (σκηνοθέτες, τεχνικούς, ηθοποιούς), σε φωτογράφους, καθώς και σε ανθρώπους που θέλουν να γνωρίσουν μια συναρπαστική όψη του σύγχρονου ντοκιμαντέρ και της προφορικής ιστορίας.
Για τη συμμετοχή στο εργαστήριο δεν απαιτείται επαγγελματική εμπειρία στον χώρο του κινηματογράφου ή της φωτογραφίας.
ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΕΙΣΗΓΗΤΗ
Το εργαστήριο θα αξιοποιήσει την εμπειρία του βραβευμένου σκηνοθέτη Βασίλη Λουλέ όχι μόνο από τη διδασκαλία στα προηγούμενα Κιν/γραφικά Εργαστήρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και αυτή που απέκτησε περιοδεύοντας σε 32 γνωστά Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και του Καναδά προβάλλοντας ταινίες του και συζητώντας με τους θεατές.
Να προστεθεί επίσης ότι αρκετά από τα ντοκιμαντέρ του Β. Λουλέ ασχολούνται με θέματα της υπαίθρου: 4 πεντάλεπτα για τη ζωή των κτηνοτρόφων και τη φύση της οροσειράς της Ροδόπης, ένα ντοκιμαντέρ μιάς ώρας για τη ζωή των νομάδων κτηνοτρόφων στα ορεινά βοσκοτόπια της Ηπείρου και Θεσσαλίας, ένα ντοκιμαντέρ 90 λεπτών με αφηγήσεις παραμυθιών από λαϊκούς παραμυθάδες χωριών της Θεσσαλίας, και άλλα έργα σχετικού περιεχομένου.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
Πριν το τριήμερο του εργαστηρίου, οι συμμετέχοντες θα πρέπει να έχουν δει κάποια μικρά ντοκιμαντέρ (συνολικής διάρκειας 60 λεπτών) που θα έχουν πάρει από τον Β. Λουλέ αρκετά νωρίτερα.
ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ
Θα μας απασχολήσουν, μεταξύ άλλων, τα ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ:
— Πώς μπορεί ένας “απλός” άνθρωπος να σταθεί χωρίς φόβο μπροστά στην κάμερα και να μοιραστεί μαζί μας τις “ασήμαντες” προσωπικές του ιστορίες με ειλικρίνεια και αμεσότητα;
— Πώς καταγράφουμε μια προσωπική μαρτυρία που να είναι αφ’ ενός επιστημονικά αξιόπιστη και αφ’ ετέρου αξιοποιήσιμη για ερευνητικούς ή καλλιτεχνικούς σκοπούς;
— Πώς κινηματογραφούμε αφήγηση παραμυθιών με τρόπο ζωντανό και ελκυστικό;
— Η αξία της σιωπής, της γλώσσας του σώματος και των άλλων μη-λεκτικών στοιχείων.
— Πώς μπορούμε να καταγράφουμε ή και να διδάσκουμε στο σχολείο τη “μεγάλη” Ιστορία μέσα από τις “μικρές”, προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων;
Παράλληλα θα προσεγγίσουμε και τα ΤΕΧΝΙΚΑ θέματα της κινηματογράφησης μαρτυρίας, όπως: πού θα τοποθετήσουμε τον άνθρωπό μας να μιλήσει, πώς διαμορφώνουμε τον χώρο (το φόντο) της συνομιλίας, ενδυμασία (θα φοράει τα “καλά του” ή όχι;), βασικός εξοπλισμός (κάμερα-μικρόφωνα-φωτισμός), θεμελιώδεις κανόνες στο καδράρισμα, κλπ.
Πρόκειται για ένα δημιουργικό εργαστήριο, που θα ανιχνεύσει τέτοια ερωτήματα με τρόπο ευχάριστο και δημιουργικό: με ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΤΑΙΝΙΩΝ, ΑΝΑΛΥΣΗ και ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ.
Αναφέρουμε, ενδεικτικά, κάποιες ασκήσεις:
1) Μια άσκηση τοπικής Ιστορίας με αφορμή 2-3 παλαιότερες φωτογραφίες του Πιτυούς, τις οποίες θα φέρει ο εισηγητής. Πρόκειται για άσκηση που δημιουργεί μια βιωματική σχέση με την Ιστορία και μπορεί να γίνει, στη συνέχεια, ένα απλό, ευχάριστο και πολύτιμο εργαλείο για πολλές χρήσεις.
2) Μια πολύ σημαντική άσκηση «γνωριμίας με το γύρισμα» είναι αυτή στην οποία κάποιος/κάποια από την ομάδα κινηματογραφεί (με τη βοήθεια του Βασίλη Λουλέ) ένα άλλο άτομο της ομάδας, που, εθελοντικά, αφηγείται μια προσωπική του ιστορία. Η ιστορία μπορεί να είναι ευχάριστη ή δυσάρεστη, παλαιότερη ή πρόσφατη, πάντως πρέπει να είναι μια ιστορία την οποία ο αφηγητής νοιώθει ότι αξίζει να μοιραστεί με τους άλλους. Οι υπόλοιποι της ομάδας σιωπούν, παρατηρούν και σημειώνουν. Στο τέλος γίνεται συνολικός σχολιασμός. Θα δοθεί, έτσι, η δυνατότητα να μελετήσουμε τις δυσκολίες και τα απρόοπτα που επιφυλάσσει η ζωντανή μαρτυρία, να δούμε την ετοιμότητα του αφηγητή αλλά και τους τρόπους που μπορούμε να κάνουμε την αφήγηση πιο ζωντανή και ενδιαφέρουσα!
Αυτές οι ασκήσεις γίνονται πάντα με κέφι και καλλιεργούν την παρατηρητικότητα, την ενσυναίσθηση, τη δημιουργικότητα και το ομαδικό πνεύμα.
Στα γυρίσματα, θα πάμε στα προγραμματισμένα ραντεβού με τα προεπιλεγμένα άτομα και θα κάνουμε τις λήψεις των μαρτυριών. Στη συζήτηση με τους αφηγητές καθώς και στο τεχνικό μέρος της κινηματογράφησης, ο Β. Λουλές θα έχει στην αρχή τον κύριο ρόλο, αλλά σταδιακά θα παραχωρεί τους ρόλους στους εκπαιδευόμενους της ομάδας, διατηρώντας ο ίδιος το συντονισμό και την εποπτεία.
Με την ολοκλήρωση του εργαστηρίου, πέρα από τις πρακτικές και τεχνικές γνώσεις και τη χαρά της συμμετοχής, θα έχετε γνωρίσει ένα μικρό ξεχωριστό χωριό, θα έχετε απολαύσει το δροσερό βουνίσιο αεράκι και σίγουρα θα έχετε αποκτήσει νέες δημιουργικές παρέες.
ΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΜΑΖΙ ΤΟΥΣ ΟΙ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ
— Να έχουν μαζί τους φωτογραφική μηχανή (ή κινητό με φωτογραφική)
— Βιντεοκάμερα και τρίποδο (όσοι διαθέτουν).
— Εάν κάποιος/κάποια έχει και εξωτερικό μικρόφωνο ή καταγραφικό ήχου, να το φέρει.
— Θα χρειαστούμε επίσης 4-5 laptop (συνολικά).
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Δεν είναι απαραίτητο να έχουν όλα τα μέλη της ομάδας όλα αυτά. Καλό όμως είναι όσοι/όσες έχουν να τα φέρουν.
Ώρες εργαστηρίου:
10:00 –14.00 και 16.00– 19.00
Την Τετάρτη 23 Αυγούστου στις 20.30 θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ του Βασίλη Λουλέ “Πέρασα κι εγώ από κει κι είχα παπούτσια από χαρτί (Παραμύθια)” (90 λεπτά)
Η προβολή θα γίνει στην πλατεία του χωριού και θα είναι με ελεύθερη είσοδο για όλους.
Η συνάντηση θα γίνεται στην πλατεία, στο παλιό Καφενείο της Ηρώς.
ΚΟΣΤΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ:
- 80 ευρώ (περιλαμβάνεται ο ΦΠΑ)
- 50 ευρώ (περιλαμβάνεται ο ΦΠΑ) για τα μέλη:
– της ΟΠΙΧΙ (Ομάδα Προφορικής Ιστορίας Χίου) και
– του Πολιτιστικού Συλλόγου Πιτυούς «Ο Μάκελος»
Το κόστος συμμετοχής περιλαμβάνει:
21 ώρες εργαστηρίου (θεωρία και πρακτική), προβολές, περιήγηση στο Πιτυός, αναμνηστικό δώρο, βεβαίωση συμμετοχής.
Στους συμμετέχοντες θα παρέχεται έκπτωση στους τοπικούς χώρους εστίασης.
Δηλώσεις συμμετοχής:
Δηλώσεις συμμετοχής μπορούν να γίνονται μέσω email στο pityosproorismos@gmail.com ή με μήνυμα στο FB/messneger Πιτυός Προορισμός Κοινσεπ.
Η θέση σας κατοχυρώνεται με κατάθεση του ποσού των διδάκτρων μέχρι την Παρασκευή 11 Αυγούστου.
GR30 0172 7020 0057 0210 7549 369
ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΚΟΙΝΣΕΠ «ΠΙΤΥΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ»
Παρακαλούμε να αποστείλετε την απόδειξη κατάθεσης.
Πολιτική ακυρώσεων:
Ακυρώσεις γίνονται δεκτές μέχρι τις 12 Αυγούστου.
Επιστροφή χρημάτων δεν γίνεται για ακυρώσεις μετά τις 12 Αυγούστου.
Για περισσότερες πληροφορίες: 6982382667 (Καλλιόπη Λιαδή)
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΒΑΣΙΛΗ ΛΟΥΛΕ
Είναι σκηνοθέτης ταινιών ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας. Διδάσκει Σκηνοθεσία κινηματογράφου στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Κινηματογράφηση Προφορικής ιστορίας και Δημιουργία ταινιών Ντοκιμαντέρ. Γεννήθηκε στα Τρίκαλα. Σπούδασε Ηλεκτρολόγος Μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και Κινηματογράφο. Συνεργάστηκε με το Κιν/φικό Αρχείο του Υπουργείου των Εξωτερικών στην τεκμηρίωση-αξιοποίηση παλαιών κιν/φικών επικαίρων. Επίσης, με την ΕΡΤ ως συντονιστής στην παραγωγή ταινιών μυθοπλασίας μικρού μήκους και στην παραγωγή ιστορικών ντοκιμαντέρ. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Οι ταινίες του τιμήθηκαν με βραβεία, έλαβαν μέρος σε πολλά φεστιβάλ, μεταδόθηκαν από ξένα και ελληνικά τηλεοπτικά κανάλια, συμπεριλήφθηκαν σε αφιερώματα και χρησιμοποιούνται ως εκπαιδευτικό υλικό σε Πανεπιστήμια Ελλάδας και εξωτερικού.
Ασχολείται με ντοκιμαντέρ προσωπικών αφηγήσεων. Καταγράφει μαρτυρίες καθημερινών ανθρώπων, με τέτοιον τρόπο ώστε μέσα από αυτές τις “μικρές” ιστορίες να φωτίζεται η μεγάλη Ιστορία. Τα έργα του καλύπτουν επίσης θέματα Εθνογραφίας, Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Βιομηχανικής Αρχαιολογίας.
Από το 2014 μέχρι το 2020 έκανε περιοδείες προσκεκλημένος από Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και του Καναδά, προβάλλοντας τα έργα του «Φιλιά εις τα παιδιά / Πέρασα κι εγώ από κει κι είχα παπούτσια από χαρτί / Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη / Ένας λαμπερός ήλιος / Θηλειά». Μετά από κάθε προβολή ακολουθούσε συζήτηση με το κοινό.
Ανάμεσα στα 32 Ιδρύματα που έχει επισκεφτεί είναι και τα: Χάρβαρντ, Κολούμπια, Γέιλ, Στάνφορντ, Πρίνστον, Μίσιγκαν, Ντιουκ, Πενσυλβάνια (Penn), UCLA.
Πραγματοποιεί Εργαστήρια Κινηματογράφου στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με θέματα: Κινηματογραφώντας προφορικές μαρτυρίες, Από την προσωπική ιστορία στη μεγάλη Ιστορία, Το ντοκιμαντέρ ως εργαλείο στην Εκπαίδευση. Σταθερός σταθμός είναι το 8ήμερο καλοκαιρινό εργαστήριο Φτιάχνοντας ντοκιμαντέρ με προφορικές ιστορίες που κάνει κάθε χρόνο στη Βωβούσα, στο Ζαγόρι Ιωαννίνων.
Κάνει επίσης εργαστήρια μέσω διαδικτύου, αποτέλεσμα των οποίων είναι και η δημιουργία μικρών ντοκιμαντέρ από τους μαθητές του.
Έχει διατελέσει μέλος σε κριτικές επιτροπές φεστιβάλ ταινιών, σε επιτροπές αξιολόγησης κινηματογραφικών σεναρίων, σύμβουλος σε σχέδια δημιουργίας ντοκιμαντέρ, κλπ.
Φιλμογραφία (επιλογή)
2022 Μια μεγάλη οικογένεια / ντοκιμαντέρ 69’
2019 Αδελφές ψυχές / ντοκιμαντέρ 20’
2015 ON.OFF. / ντοκιμαντέρ 13’
2014 Πέρασα κι εγώ από κει κι είχα παπούτσια από χαρτί / ντοκιμαντέρ 91’
2014 Θηλειά / ντοκιμαντέρ 12’
2012 Φιλιά εις τα παιδιά / ντοκιμαντέρ 115’
2005 Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη / ντοκιμαντέρ 29’
2000 Ένας λαμπερός ήλιος / μυθοπλασία 36’
1999 Ελευσίνα, ιστορίες στον απόηχο των μηχανών / ντοκιμαντέρ 30’
1993 Ο Αμερικάνος / μυθοπλασία 39’
1990 Απών / μυθοπλασία 15’
