Γράφει η Ηλιάνα Φύλλα, Ψυχίατρος, Επιστημονικά Υπεύθυνη Κινητής Μονάδας Ψυχικής Υγείας Χίου, Κέντρο Παιδιού και Εφήβου
Είναι γνωστό το φαινόμενο της χειμωνιάτικης κατάθλιψης, το σύνδρομο που αναφέρεται ως «εποχική συναισθηματική διαταραχή» ή SAD, το οποίο επηρεάζει έναν στους χίλιους ανθρώπους στις βόρειες πολιτείες των ΗΠΑ. Οι πάσχοντες από αυτό το σύνδρομο είναι κατά τα άλλα υγιείς αλλά πέφτουν σε κατάθλιψη το φθινόπωρο και το χειμώνα και συχνά περνάνε φάση ύφεσης το καλοκαίρι και την άνοιξη.
Η ανθρώπινη διάθεσή λοιπόν, σχετίζεται με τον ήλιο. Πράγματι, τον χειμώνα κάποιοι άνθρωποι είναι λιγότερο χαρούμενοι. Τις συννεφιασμένες ημέρες και μεγάλες νύχτες πέφτει η διάθεση και η ενέργειά τους. Πρώτος που συνδύασε την κατάθλιψη με το φως του ήλιου ήταν ο ψυχίατρος Mueller στη Νέα Υόρκη, στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Μια 29άχρονη ασθενής του με χειμωνιάτικη κατάθλιψη, ταξίδεψε στην ηλιόλουστη Τζαμάικα το χειμώνα και σύντομα τα δυσάρεστα συμπτώματα γιατρεύτηκαν από μόνα τους! Ο Mueller τότε, υπέθεσε ότι το ηλιακό φως έπαιζε ρόλο στην διάθεση.
Γιατί όμως το φως της ημέρας παίζει τόσο σημαντικό ρόλο; Η ηλιακή ακτινοβολία διεγείρει το σχηματισμό και τη ρύθμιση νευροδιαβιβαστών και ορμονών υπεύθυνων για πολλαπλές λειτουργίες του οργανισμού μας. Η έλλειψη του φωτός οδηγεί σε αυξημένη ποσότητα μελατονίνης στο σώμα, την «ορμόνη του ύπνου» όπως ονομάζεται λόγω των καταπραϋντικών ιδιότητών της. Παράλληλα, η αύξηση της μελατονίνης είναι αντιστρόφως ανάλογη με τα επίπεδα της σεροτονίνης, του νευροδιαβιβαστή που αυξάνει την διάθεση. Η παραγωγή της σεροτονίνης στον εγκέφαλο είναι χαμηλότερη κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ο ρυθμός παραγωγής της είναι άμεσα συνδεδεμένος με τη διάρκεια και ένταση της ηλιοφάνειας.
Μια συνηθισμένη θεραπεία για την εποχική κατάθλιψη είναι η θεραπεία με χρήση φωτός, που ονομάζεται και φωτοθεραπεία. Χρησιμοποιείται από τις αρχές του 1980, είναι εύκολη στην εφαρμογή, οικονομική, με σπάνιες παρενέργειες. Συνίσταται στην έκθεση του ασθενούς σε έντονο φως μέσω μίας συσκευής για ορισμένο χρονικό διάστημα κάθε ημέρα. Δε θα καταφέρετε να θεραπεύσετε την εποχική κατάθλιψη αν στέκεστε μπροστά από οποιοδήποτε φως του σπιτιού! Τα εσωτερικά φώτα δεν παρέχουν το είδος και την ένταση του φωτός που είναι απαραίτητα για τη θεραπεία της πάθησης. Τα ειδικά κουτιά φωτός που χρησιμοποιούνται εκπέμπουν φως που μοιάζει πολύ με το φως της ανατολής ή της δύσης – ένταση τουλάχιστον πέντε φορές μεγαλύτερη από το συνηθισμένο εσωτερικό φως του σπιτιού. Μην ξεχνάτε λοιπόν να εκτίθεστε στο φυσικό φως. Οι έρευνες δείχνουν ότι χρειαζόμαστε τουλάχιστον μια ώρα έκθεσης στο φυσικό φως την ημέρα. Μην ξεχνάτε λοιπόν να βγαίνετε ακόμα και αν οι συνθήκες δεν φαίνονται ιδανικές. Το φως της ημέρας είναι πολύτιμο!
Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας Χίου, Κέντρο Παιδιού και Εφήβου, Εγκρεμού 30, Χίος, τηλ.2271020000(εσωτ.2), kmpsy@kpechios.gr, www.kpechios.gr
