Γράφει η Τασσώ Γαΐλα.
Πρίν λίγες μέρες επισκέφτηκε το χωριό Καλλιμασιά και την περιοχή που βρίσκεται η υπεραιωνόβια ελιά Λιβεράνι ο Αντιπεριφεριάρχης πρωτογενούς τομέα κ. Κούφελος ο οποίος δεσμεύτηκε η ελιά Λιβεράνι να γίνει μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς. Στην επίσκεψη του τον συνόδεψε ο γνωστός λόγιος της Χίου κ. Δημήτρης Μελαχροινούδης ο οποίος και πρωτοστατεί σε αυτόν τον αγώνα.
Ως εδώ όλα καλά. Για διαβάστε όμως το κείμενο που αναρτήθηκε σε γνωστό Χιακό site από όπου κατόπιν το αναδημοσίευσαν όλα σχεδόν τα sites του νησιού. Ευτυχώς όχι η diafaneia.eu για τον λόγο που θα αναφέρουμε παρακάτω.
Το κείμενο της γνωστής Χιώτικης ιστοσελίδας:
«Ο Αντιπεριφερειάρχης πρωτογενούς τομέα κ. Κούφελος δεσμεύτηκε η υπεραιωνόβια ελιά Λιβιεράνη να γίνει μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς
( 27 Ιουνίου, 2020, υπεραιωνόβια ελιά Λιβιεράνη).
Την υπεραιωνόβια ελιά Λιβιεριάνη στην Καλλιμασιά επισκέφθηκε ο Αντιπεριφερειάρχης πρωτογενούς τομέα κ. Παναγιώτης Κουφέλος. Εκεί μίλησε για την ιστορία της ο κ. Δημήτρης Μελαχροινούδης.
Ο κ. Κουφέλος δεσμεύτηκε να γίνει η συγκεκριμένη ελιά μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς. Θα έχουμε επαφές με το ινστιτούτο ελιάς που εδρεύει στα Χανιά ώστε να μπορούσε να αναδειχθεί μνημείο της φύσης».
Αυτά. Προσέξατε κάτι λανθασμένο; Σαφώς. Την ελιά Λιβεράνι την ..βάπτισαν Λιβιεράνη. Το λάθος σημαντικότατο για ένα από τα αρχαιότερα δέντρα της Ελλάδας που διεκδικεί τον τίτλο μνημείου της φύσης.
Το ιστορικό:
Η ελιά Λιβεράνι υπολογίζεται ότι είναι 1.000 ετών, έχει ύψος 11,5 μέτρα και χρόνια ολόκληρα προσπαθούμε να την αναδείξουμε», είχε δηλώσει στην εφημερίδα της Χίου «Πολίτης», ο κάτοικος και ιστορικός ερευνητής της ιστορίας της περιοχής Δημήτρης Μελαχροινούδης και ανέφερε ότι «όλα ξεκίνησαν το 2002 όταν ο βοτανολόγος Λιβεράνι είχε επισκεφτεί την Χίο για τις ορχιδέες και ο Παντ. Σαλιάρης τον είχε φέρει στην Καλλιμασιά, όπου του δείξαμε την ελιά και μας είπε ότι είναι τουλάχιστον 1000 ετών και μπορεί να αναδειχθεί σε μνημείο».
Η αρχαία , λοιπόν, ελιά της Καλλιμασιάς ονομάστηκε <Ελιά Λιβεράνι> προς τιμήν του σημαντικού Ιταλού ερυνητή της φύσης και βοτανολόγου Paolo Liverani μετά την ενασχόληση του μαζί της.
– Η ελιά Λιβεράνι κ.Γαΐλα βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή Βασιλικές, η δε ονομασία μαρτυρά την σχέση με κάποιο υψηλά ιστάμενο ιδιοκτήτη γης. Σε απόσταση δε μικρότερη των 100 μέτρων από το δέντρο, υπάρχει διάσπαρτο δομικό υλικό από την αρχαϊκή εποχή. Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξτε στο βιβλίο μου: Μελαχροινούδη Δημ. , «Η Καλλιμασιά της Χίου».
Όταν ο Λιβεράνι είδε την ελιά στις Βασιλικές, έμεινε έκπληκτος από το μέγεθός της. Προσδιόρισε την ηλικία της σε μεγαλύτερη από 1000 χρόνων και τόνισε ότι θα πρέπει να χαρακτηριστεί Μνημείο της Φύσης. Τέτοια δένδρα (με περίμετρο γύρω στα 13 μ.) έχομε υποχρέωση να τα προστατεύομε….
Επειδή λοιπόν ο Ιταλός βοτανολόγος Paolo Liverani, ήταν που πρότεινε να διεκδικήσουμε για την ελιά τον χαρακτηρισμό της σαν μνημείο της Φύσης αποφασίσαμε να της δώσουμε προς τιμή του το όνομα του. Ελιά Λιβεράνι. Στην Ελλάδα έχουν αναδειχθεί σε μνημεία της Φύσης συνολικά 60 δέντρα. Όπως βλέπετε δεν αρκεί μόνο η θέληση. Χρειάζεται προσπάθεια και δουλειά για να αναδειχθούν τα μνημεία του τόπου μας ,και για την ελιά Λιβεράνι η προσπάθεια αυτή κρατάει περίπου 20! χρόνια.
Ναι, σας παρακαλώ γράψτε το σωστό όνομα του δέντρου.
κ. Μελαχροινούδη νομίζετε ότι το ενδιαφέρον του κ. Αντιπεριφερειάρχη, του κ. Κούφελου είναι γνήσιο;
-Νομίζω πως ναι κ. Γαΐλα. Σημειώστε μάλιστα πως του τόνισα ότι πρέπει να βιαστεί γιατί υπάρχει κίνδυνος να δούμε την ελιά καυσόξυλα.
Από ποιόν;
-Μα από τον ιδιοκτήτη του χωραφιού που βρίσκεται η ελιά. Η γη αυτή είναι ιδιόκτητη. Ο ιδιοκτήτης της δεν την πουλάει, δεν την ανταλλάσσει με άλλη έκταση. Και μόνο η αναγνώριση της ελιάς Λιβεράνι ως μνημείο Πολιτιστικής κληρονομιάς θα της παρέχει τις συνθήκες προστασίας από τυχόν ανθρώπινες επεμβάσεις.Το δέντρο όπως και ο τόπος που το περιβάλλει είναι ιερός…
Η ελιά Liverani, αποτελεί αποδεικτικό στοιχείο έντονης ανθρώπινης δραστηριότητας στην περιοχή της, αλλά κινδυνεύει άμεσα να αφανιστεί ακόμη κι από μελλοντική πυρκαϊά. Κάθε βοήθεια για διάσωσή της είναι ευπρόσδεκτη αλλά και επιβεβλημένη από σεβασμό στην τοπική ιστορία, και στο φυσικό κάλλος της περιοχής.
Ευχόμαστε , εμείς οι συνεργάτες της diafaneia.eu ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ.
Έχω την τιμή και την χαρά εδώ και χρόνια να χαίρω της φιλίας αυτού του εξαιρέτου Χίου, του Δημήτρη Μελαχροινούδη μοναδικού γνωστού και φίλου μου από το όμορφο χωριό της Καλλιμασιάς. Εύχομαι ολόψυχα να μάθει σύντομα το χαρούμενο νέο που τόσο επιθυμεί. Τον ευχαριστώ θερμά για την εμπιστοσύνη του.
Και, ναι το επαναλαμβάνω για να μην …επαναληφθεί το ίδιο λάθος κατά την αναγνώριση του δέντρου ως πολιτιστική κληρονομιά. Ελιά Λιβεράνι κι όχι Λιβιεράνη.Αυτή ήταν η αιτία που η diafaneia.eu δεν έκανε μαζί με τις υπόλοιπες ιστοσελίδες την ανάρτηση του θέματος της επίσκεψης του κ. Αντιπεριφερειάρχη. Αναμέναμε τις διευκρυνήσεις του κ. Μελαχροινούδη. Τον ευχαριστώ και πάλι.
Ελιά Λιβεράνι. Κάπου στα Βασιλικά της Καλλιμασιάς. Εκεί γύρω υπάρχει και το τοπωνύμιο ‘Αφροδίσια’. Δηλαδή στην αρχαιότητα εκεί θα υπήρχε ναός της θεάς Αφροδίτης. Κι αν η ελιά Λιβεράνι δεν υπήρχε από τότε -25 και… αιώνες πριν-, σίγουρα θα υπήρχε η ..μαμά της. Τόποι Ελληνικοί, τόποι Ιεροί. Ας τους προστατεύσουμε.
Σημείωση: Εύλογο γιατί (λόγοι δεοντολογίας) δεν αναφέρουμε το όνομα του site που έκανε πρώτο την σημαντικότατη λανθασμένη ανάρτηση.
Επίσης όπου γίνετε αναφορά σε άλλα τοπωνύμια της Καλλιμασιάς αυτό δεν σημαίνει ότι τα μέρη αυτά είναι δίπλα στην ελιά, αλλά στην ευρύτερη περιοχή όπου όπως φαίνεται στην αρχαιότητα υπήρχε οικισμός και έντονη ανθρώπινη παρουσία.
Ελιά Λιβεράνι. Φωτό: εφημερίδα ‘Το ποντίκι’.
Για την diafaneia.eu
Τασσώ Γαΐλα
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια.
