Γράφει η Τασσώ Γαΐλα
Η ιστορία μας με τα γλυπτά του Παρθενώνα αρχίζει από πολύ παλιά και συγκεκριμένα πριν 240(!) χρόνια και κάπου ανάμεσα στο 1799-1804 τότε που ο Βρετανός διπλωμάτης και πρεσβευτής της Βρετανίας στην Οθωμανική Κωνσταντινούπολη Τόμας Μπρους, 7ος κόμης του Ελγιν, είναι που θα ζητήσει από τα συνεργεία του να αφαιρέσουν (με πριόνια) από τον Παρθενώνα πολυάριθμα γλυπτά προκαλώντας τους σημαντικές ζημιές.
Το 1806 τα Γλυπτά μεταφέρονται στη Βρετανία, το 1816 η αγγλική κυβέρνηση αγοράζει τα Γλυπτά από τον Ελγιν και από τότε βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο…
Μια παλιά ιστορία…
Κάποτε, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Λονδίνου είχε καλέσει την τότε υπουργό Πολιτισμού, Μελίνα Μερκούρη, να δώσει μία διάλεξη με θέμα «Η δημοκρατία στην τέχνη». Ωστόσο, με αφορμή αυτήν την πρόσκληση, έλαβε χώρα ένα από τα πιο αυθόρμητα και χαρακτηριστικά ντιμπέιτ γύρω από την διεκδίκηση των μαρμάρων, μεταξύ της Μελίνας και του υπεύθυνου του Βρετανικού Μουσείου Ντέηβιντ Ουίλσον, οι οποίοι συναντήθηκαν τυχαία στην εκδήλωση.
Υπάρχει μάλιστα και ένα σύντομο τηλεοπτικό ντοκουμέντο αυτή της συνάντησης, όπου ο φλεγματικός Βρετανός βρέθηκε αντιμέτωπος με το εκρηκτικό ταπεραμέντο της Μελίνας Μερκούρη. Μετά τις χαρές και τα φιλιά, η Μελίνα τον καθίζει κάτω και του αλλάζει τα φώτα μπροστά σε ένα εμβρόντητο πλήθος ανθρώπων της τέχνης, επισήμων και δημοσιογράφων.
«Είναι ένα μοναδικό κτίριο, του λέει, που του ακρωτηρίασαν τα μέλη, και εκείνος της ανταπαντά ότι υπάρχουν πολλά μοναδικά κτίρια, για να πάρει την αποστομωτική απάντηση. Ισχυρίζεσαι δηλαδή ότι υπάρχουν πολλοί Παρθενώνες;»
30 Ιουλίου του 1982 και ποιος δεν θυμάται ή δεν έχει διαβάσει στον τύπο την ιστορική, συγκινητική ομιλία της υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη που έθεσε στη διάσκεψη των υπουργών Πολιτισμού της UNESCO το θέμα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα.
«Ελπίζω να δω τα Μάρμαρα πίσω στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα, εγώ θα ξαναγεννηθώ». Μελίνα Μερκούρη.
Παγκόσμια κινητικότητα, από τότε συνέβησαν πολλά και θυμάστε την άρνηση των Βρετανών το 2002 στον τότε υπουργό Πολιτισμού Ευάγγελο Βενιζέλο που ζήτησε ‘δάνειο ‘ τα μάρμαρα για 100 χρόνια με αφορμή τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004;
Κατόπιν και, τον Απρίλιο του 2007 το Βρετανικό Μουσείο εκδίδει ανακοίνωση που αναφέρει ότι δεν προτίθεται να παραχωρήσει την κυριότητα των Γλυπτών σε ελληνικό μουσείο.Θυμίζω,το 2009 εγκαινιάστηκε το νέο Μουσείο της Ακρόπολης των Αθηνών, στο οποίο ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος «αναμένει» να στεγάσει τα Γλυπτά όταν επανενωθούν με τους υπόλοιπους θησαυρούς του μνημείου.
«Οι Έφοροι του Βρετανικού Μουσείου δεν θα δανείζουν σε καμία έκθεση αντικείμενα τα οποία είναι γνωστό ότι έχουν κλαπεί, παρανόμως εξαχθεί ή εντοπιστεί σε παράνομη ανασκαφή». Τον όρο αυτό στην Πολιτική Δανεισμών του Βρετανικού Μουσείου –σκέφτομαι- έχοντας στο μυαλό συγκεκριμένα το θέμα του δανεισμού των Μαρμάρων του Παρθενώνα γεννά το ερώτημα άραγε δεν τον γνώριζε ο Πρωθυπουργός μας πρίν καταθέσει το αίτημα του στον Βρετανό ομόλογό του Μπόρις Τζόνσον, προκειμένου τα Γλυπτά να εκτεθούν στην Αθήνα το 2021, με αφορμή τους εορτασμούς για τα 200 χρόνια από την εθνική παλιγγενεσία;
Και…
…«Σε αυτό το πλαίσιο, δεδομένης της σημασίας του 2021, θα προτείνω στον Μπόρις Τζόνσον ως πρώτη κίνηση, να μας δανείσει τα γλυπτά για μια ορισμένη χρονική περίοδο και εμείς να στείλουμε πολύ σημαντικά αντικείμενα που ποτέ δεν άφησαν την Ελλάδα, στο Βρετανικό Μουσείο». Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνέντευξη του στoν Βρετανικό Observer….
Μάλιστα!Να μας τα δανείσουν ,λέει ,για να γιορτάσουμε με την δέουσα μεγαλοπρέπεια τα 200 χρόνια του έθνους, κι ύστερα …τα επιστρέφουμε!
Μα αυτό δεν σημαίνει την ακύρωση όλες αυτές τις δεκαετίες της διεκδίκησης και την αντίληψη η οποία με κόπο είχε χτιστεί για την πατρότητα των μαρμάρων του Παρθενώνα;
Στυγνό εμπόριο, όλα για όλα για το χρήμα…
«Ελπίζω να δω τα Μάρμαρα πίσω στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα, εγώ θα ξαναγεννηθώ». Μελίνα Μερκούρη.
Προφανώς η ντίβα και λαμπερή προσωπικότητα Μελίνα Μερκούρη εννοούσε ότι θα έβλεπε τα Μάρμαρα είτε ζωντανή είτε νεκρή ΠΙΣΩ στην Αθήνα για ΠΑΝΤΑ… κι όχι σαν τουριστική ατραξιόν….με επιστροφή εκ νέου στο Λονδίνο.Γιατί να επιστραφούν στο Λονδίνο; Ανήκουν στην Βρετανία;
Κείμενο
Τασσώ Γαΐλα
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια
