Του Κωνσταντίνου Κυδώνη
Σε μια περίοδο που η πολιτική σκηνή της χώρας χαρακτηριζόταν από παλαιές δυναμικές και μακροχρόνιες πολιτικές οντότητες, ο Μιλτιάδης Έβερτ εμφανίστηκε ως μια έντονα αντισυστημική φιγούρα, με στόχο να ανατρέψει την καθιερωμένη πολιτική ηγεμονία του “συστήματος ΠΑΣΟΚ”. Η πορεία του, τόσο σε ιδεολογικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο, θέτει ερωτήματα για το μέλλον της πολιτικής ανανέωσης και της δημοκρατικής ανανέωσης στην Ελλάδα.
Ο Έβερτ, γνωστός για τις ριζοσπαστικές του ιδέες και την επιμονή του στην αναθεώρηση του πολιτικού γίγνεσθαι, υποστήριζε πως ο παλαιός πολιτικός μηχανισμός, που υπήρχε από τις αρχές της μεταπολίτευσης, είχε αφήσει το ίχνος του σε κάθε πτυχή της δημόσιας ζωής. Κατά τη διάρκεια των πρώτων του πολιτικών εμφανίσεων, ο Έβερτ επεσήμανε πως η συγκέντρωση εξουσίας και οι παραδοσιακοί δεσμοί μέσα στο “σύστημα ΠΑΣΟΚ” εμπόδιζαν μια ουσιαστική ανανέωση της πολιτικής σκέψης και πρακτικής, δημιουργώντας ένα περιβάλλον όπου οι νέες ιδέες και ο πολιτικός αναστοχασμός σπάνια είχαν χώρο.
Μέσα από μια σειρά δημόσιων εμφανίσεων, δηλώσεων και συμμετοχής σε διαβουλεύσεις, ο Μιλτιάδης Έβερτ προσπάθησε να εκθέσει τις αδυναμίες του υφιστάμενου πολιτικού συστήματος. Σε μια εποχή που η πολιτική ζωή χαρακτηριζόταν από το «παλιό σχέδιο» και την παράδοση, ο ίδιος απέδιδε σημασία στην ανάγκη για μια νέα πολιτική κουλτούρα, βασισμένη στη διαφάνεια, την ανοιχτή επικοινωνία και την ανανέωση των αξιών.
Οι προσπάθειές του δεν περιορίστηκαν σε θεωρητικές δηλώσεις. Μέσω της συγκρότησης μικρότερων, ανεξάρτητων πολιτικών κινημάτων και της συμμετοχής του σε συζητήσεις για μεταρρυθμίσεις, ο Έβερτ επιδίωξε να διαχωρίσει τις νέες δυναμικές από το «σταθερό» και συχνά αδρανές πολιτικό σκηνικό που είχε καθιερωθεί με την πάροδο των χρόνων. Στις δημόσιες του εμφανίσεις, κατέκρινε τις δομές εξουσίας που, σύμφωνα με αυτόν, διέθεταν περισσότερο το συμφέρον των παραδοσιακών πολιτικών τάξεων παρά την ανάγκη για κοινωνική δικαιοσύνη και πρόοδο.
Η προσέγγιση του Έβερτ χαρακτηριζόταν από μια αποφασιστικότητα να «ραγίσει» το υπάρχον πολιτικό καθεστώς, αναδεικνύοντας τις αντιφάσεις και τις αδυναμίες του συστήματος που είχε παρασχεθεί από το ΠΑΣΟΚ. Αυτό που του απέδιδε ιδιαίτερη δυναμική ήταν η αμεσότητα των επιχειρημάτων του και η έμφαση που έδινε στην ανάγκη για μια ριζική αναμόρφωση του πολιτικού τοπίου, προκειμένου να επιτευχθεί μια κοινωνία πιο δίκαιη και διαφανής.
Στην ουσία, ο Έβερτ επιχειρούσε να διαφωτίσει τους πολίτες για τα μηχανικά και συχνά πατροπαράδοτα μοτίβα που διέπουν την πολιτική σκηνή, προτείνοντας μια «αποτοξίνωση» από το παλαιό σύστημα και τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου όπου η εξουσία θα ασκείται με μεγαλύτερη λογοδοσία και όπου οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με βάση τις ανάγκες και τις επιδιώξεις της κοινωνίας.
Αντίδραση και κληρονομιά
Η προσπάθεια του Μιλτιάδη Έβερτ να κατακρημνίσει το παλαιό πολιτικό σύστημα δεν πέρασε απαρατήρητη. Ενώ κάποιοι το θεώρησαν μια αναγκαία και προνομιούχα πρωτοβουλία για την ανανέωση της πολιτικής σκέψης στην Ελλάδα, άλλοι εξέφρασαν σκεπτικισμό απέναντι στις μεμονωμένες του προτάσεις και θεωρούσαν πως η παραδοσιακή οργάνωση του ΠΑΣΟΚ, παρά τις αδυναμίες της, είχε τη δυνατότητα να προσαρμοστεί στις νέες απαιτήσεις.
Ανεξαρτήτως των αντιδράσεων, η δράση του Έβερτ άφησε το σημάδι της στο πολιτικό πεδίο, αναγκάζοντας τους πολιτικούς και τους πολίτες να επανεξετάσουν τις βάσεις και τους κανόνες του υφιστάμενου συστήματος. Η κληρονομιά του, ως ενός παράγοντα αλλαγής και ως πρόδρομος για μια πιο ανοιχτή και δυναμική πολιτική σκέψη, παραμένει ένα σημείο αναφοράς για όσους πιστεύουν ότι η δημοκρατία χρειάζεται συνεχή ανανέωση και ανασύνταξη.
Ο Μιλτιάδης Έβερτ, με τις ριζοσπαστικές του προσεγγίσεις και την αποφασιστικότητά του να καταστρέψει τα καθιερωμένα πρότυπα του «συστήματος ΠΑΣΟΚ», άνοιξε ένα διάλογο για την ανάγκη ριζικής ανανέωσης στον ελληνικό πολιτικό χώρο. Παρόλο που οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των ενεργειών του παραμένουν αμφίβολες, το γεγονός ότι ένα μέρος της κοινωνίας άρχισε να αναρωτιέται για το μέλλον και τις δυνατότητες αλλαγής αποτελεί μια σημαντική προσθήκη στην ιστορία της σύγχρονης πολιτικής σκέψης.
