Του Γεωργίου Φωτ. Παπαδόπουλου- Master Ορθόδοξης θεολογίαςΣτην ιερή μνήμη του πυρφόρου Προφήτη, Ηλία του Θεσβίτη (20 Ιουλίου)
Στις 20 Ιουλίου, εν μέσω θέρους, η Αγία μας Εκκλησία εορτάζει και τιμά την μνήμη ενός πυρφόρου Προφήτη, του Προφήτη Ηλία του Θεσβίτη (από την πόλη Θέσβη). Μέσα στην καλοκαιρινή θερμοπληξία η μορφή του λαμπρού Προφήτη έρχεται ως “δρόσος Αερμών η καταβαίνουσα επί τα όρη Σιών”, ως δροσερό αεράκι, να φέρει ανακούφιση στις πληγές της κοινωνίας μας από τα κάθε είδους “πεπυρωμένα βέλη του πονηρού”, που την μαστίζουν.
Ο Προφήτης Ηλίας υπήρξε ο μεγαλύτερος Προφήτης της Παλαιάς Διαθήκης, μετά τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Κήρυξε και ομολόγησε τον Κύριο, ως αληθινό Θεό, προφήτευσε δε πάμπολλα στοιχεία της θεανθρώπινης ιδιότητάς του, αλλά και την εξέλιξη της ιστορίας των Εθνών, μεταξύ των οποίων και του Ισραήλ. Ας μην το πιστεύουν αυτό κάποιοι ιστορικοί και κάποιοι φιλόσοφοι. Είναι, όμως, γεγονός. Ας ανοίξουν την Αγία Γραφή. Όλοι οι Προφήτες μιλούν για όρια των εθνών, των λαών της γης και την θεία παρέμβαση στη διαμόρφωσή των (Ας μην λησμονούμε ότι, ήδη, από την δημιουργία των Πρωτοπλάστων ο Θεός γνώρισε σε αυτούς τον χώρο της δράσης τους, τον Παράδεισο και τοποθέτησε αυτούς “εργάζεσθε αυτόν και φυλάττειν”, να εργάζονται σ΄ αυτόν και να τον προστατεύουν– ιδού γιατί ο χριστιανός πρέπει να αγαπά τη φύση και να προστατεύει το περιβάλλον, ως δημιούργημα του Θεού–). Και αναφέρουν ότι, “ο Κύριος έθετο τας οροθεσίας των λαών και φυλών της γης”. Ναι, ο Θεός επεμβαίνει στην ιστορία. Όπως και στη φύση, ως δημιούργημά Του. Ας διαβάσουν, όσοι αυτά τα αμφισβητούν, τους Προφήτες, τον Ιεζεκιήλ, τον Ιερεμία, τον Ησαία, εμείς δε οι Έλληνες τον Δανιήλ. Τι λέει ο Προφήτης Δανιήλ για τους Έλληνες; Ότι θα συγκρουστούν οι Έλληνες με τους Πέρσες και ότι θα έλθει κάποιος από την Δύση σαν σαρωτικό κριάρι που θα υποτάξει όλους τους κατοίκους της γης μέχρι την Περσία και θα τους μεταφέρει το ελληνικό στοιχείο, τα ήθη και έθιμα. Και να, που η προφητεία εκπληρώθηκε. Ποιος ήταν αυτός που σάρωσε από τη Δύση μέχρι την Ανατολή και κατετρώπωσε τους Πέρσες; Ο Μέγας Αλέξανδρος. Όπως προφητεύθηκαν και τα μετέπειτα και όπως προφητεύθηκαν και τα γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας αλλά και μέχρι τον νεοελληνικό διαφωτισμό από τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό και πολλούς Πατέρες της Εκκλησίας μας για τα μέλλοντα γενέσθαι. Και, όντως, ο Μέγας Αλέξανδρος απεικονιζόταν ήδη από την εποχή του σε επιγραφές και νομίσματα ως κριάρι. Είναι τυχαίο; Όμως, ας επανέλθουμε στον ένδοξο Προφήτη Ηλία, τον μεγάλο Προφήτη.
Βρισκόμαστε περίπου εννέα (9) αιώνες προ Χριστού, 900 χρόνια πριν έλθει ο Σωτήρας και Λυτρωτής στη γη εν μορφή ανθρώπου. Βρισκόμαστε στο Ισραήλ, στον ευλογημένο λαό του Θεού, που όμως παρέκλινε της ορθής οδού, του σωστού δρόμου. Ισραήλ σημαίνει “αγαπημένος”, κι αν και αγαπημένος για τον Θεό λαός, ο Ισραήλ, εν τούτοις αρνήθηκε την ιερή παράδοση και δόξασε αλλότρια δόγματα. Εάν ανατρέξουμε στην Αγία Γραφή και ειδικότερα στην Παλαιά Διαθήκη θα μάθουμε για πράγματα θαυμαστά, για τα μεγαλεία του Θεού, όπως αυτά γίνονταν με θαυματουργικό τρόπο σε μύριες όσες περιπτώσεις. Στα βιβλία των Βασιλειών (και ιδιαίτερα προς το τέλος της Βασιλειών Β΄και στα Γ΄και Δ΄) γίνεται, μεταξύ άλλων, εκτενής μνεία των όσων υπέστησαν οι φυλές του Ισραήλ ως κοινωνική οντότητα. Πρέπει να τονίσουμε ότι ο Ισραήλ αποτελείτο από δώδεκα φυλές, δέκα στο βόρειο τμήμα του και δύο στο νότιο. Οι δε του βορείου παρέκλιναν του σωστού δρόμου. Κι εκεί βασίλευε, στο ισχυρότερο βασίλειο ο Αχαάβ, Ισραηλίτης, ο οποίος είχε ως σύζυγο την Ιεζάβελ, Σύρια, η οποία και τον επηρέαζε αρκετά στις αποφάσεις του. Αυτός, λοιπόν, είχε καθιερώσει ως θεότητες προς λατρεία δύο είδωλα, δυο ψεύτικους θεούς, τον Βάαλ και την Αστάρτη (κάτι σαν την αρχαία Αφροδίτη της Ελλάδας). Σ΄αυτόν, αναφέρει η Αγία Γραφή, εμφανίστηκε ο Προφήτης Ηλίας αιφνιδίως (εντελώς ξαφνικά και κατά παράδοξο τρόπο) και του είπε ότι αναμένει ο Θεός την μετάνοιά του και την επιστροφή του στην αληθινή πίστη, διαφορετικά θα καταστραφεί ο λαός του οποίου άρχει-ηγείται, η φυλή του. Και του τόνισε ότι, από εκείνη τη στιγμή δεν θα ξαναβρέξει για 1260 ημέρες, δηλαδή τρεισήμισι χρόνια, έως ότου και πάλι εκείνος (ο Προφήτης δηλαδή) δώσει την εντολή και λυθεί ο αφορισμός της ανομβρίας. (τα τρεισήμισι χρόνια δεν είναι τυχαίος αριθμός, αποτελεί προτύπωση και άλλου γεγονότος που πρόκειται να συμβεί στο μέλλον. Εδώ ο Προφήτης Ηλίας προφητεύει αυτό που προφητεύει και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην Αποκάλυψη, ότι δηλαδή η εποχή-δράση του Αντιχρίστου θα διαρκέσει τρεισήμισι χρόνια και έπειτα θα έλθει η λύτρωση, δια του Κυρίου Ιησού, με την Δευτέρα Παρουσία). Έτσι και έγινε. Ο Προφήτης εξαφανίστηκε αυτοστιγμεί ενώπιον του Αχαάβ και έλαβε την εντολή από τον Θεό να πορευτεί σε συγκεκριμένο τόπο-κρυψώνα-ερημητήριο όπου θα ζούσε ερημικά και όπου ο Θεός εμφάνισε πηγή νερού και ο Προφήτης σιτιζόταν από ένα κοράκι, απεσταλμένο από τον Θεό, που του μετέφερε, κάθε μέρα, άλλοτε ψωμί και άλλοτε κρέας (είναι δε χαρακτηριστική η επιλογή του πουλιού που μετέφερε το κρέας, ως φαγητό, στον Προφήτη Ηλία, για ποιον λόγο; Διότι τα κοράκια είναι σαρκοβόρα, δηλαδή τρώνε το κρέας και μάλιστα το βρώμικο κρέας, τρώνε πτώματα. Αλλά για να φανεί ότι είχε σταλεί από τον Θεό, το κοράκι αυτό, δεν άγγιζε καθόλου το κρέας που επρόκειτο να μεταφέρει στον Προφήτη για να σιτιστεί, απόδειξη ότι ήταν από Θεού και ήταν ακίνδυνο προς βρώση από τον Προφήτη Ηλία. “Μέγας Ει Κύριε και θαυμαστά τα έργα Σου και ουδείς λόγος εξαρκέσει προς ύμνον των θαυμασίων Σου”). Όταν η αμαρτία υπερπληθύνθηκε στον Ισραήλ ο Ηλίας απευθύνθηκε στον Κύριο: “Κύριε, όλοι προσκύνησαν τον Βάαλ”. Και ο Θεός του απήντησε: “Όχι, Ηλία, δεν τον προσκύνησαν όλοι. Επτά χιλιάδες (7.000) άνδρες δεν τον προσκύνησαν”. Στην δε συνέχεια ακολούθησαν φοβερά γεγονότα που επαλήθευσαν τον Προφήτη. Έτσι, ο Προφήτης κατ’ εντολήν του Θεού μόχθησε να οδηγήσει μια ανθρώπινη φυλή, ένα ολόκληρο έθνος, στη σωτηρία. Κι έτσι, αποδεικνύεται ότι ο Θεός επεμβαίνει στην ιστορία και στα θεμέλια των φυλών, των εθνών, των λαών της γης. Δεν βλέπουμε ότι, μέχρι και σήμερα, στα μέρη εκείνα, γίνονται πόλεμοι, και φοβερές μάχες με εκατομμύρια θύματα, θανάτους και σκοτωμούς για τη γη. Η αποστασία των φυλών αυτών από την αληθινή πίστη, σύμφωνα με την Αγία Γραφή, οδήγησε τους λαούς σε διαμάχες, έριδες, πολέμους. Μπήκαν οι αιρέσεις, τα σχίσματα και το καταραμένο Ισλάμ και άσπρη μέρα ο τόπος δεν έχει δει από τότε στο διάβα των αιώνων.
Η μορφή του Προφήτη Ηλία αποτελεί εξαίσιο παράδειγμα ιστορικότητας, ως τύπος των εσχάτων. Ο Προφήτης Ηλίας, με πυρίμορφο άρμα μετέστη στους ουρανούς. Κάπου τον έχει τοποθετήσει ο Θεός στον ουρανό και θα τον ξαναδούμε. Ναι! Ναι! Ναι! Θα τον ξαναδούμε! Ο Προφήτης Ηλίας δεν πέθανε κατά σάρκα για να αναστηθεί όπως τους ανθρώπους που προσδοκούν, που αναμένουν την βέβαιη στο μέλλον ανάσταση των νεκρών, την κρίση, κατά την Δευτέρα του Κυρίου Παρουσία. Ο Προφήτης Ηλίας, απέδειξε ότι μετέστη στα ουράνια, με πυρίμορφο άρμα, ζωντανός ων και από ένα άλλο γεγονός, το οποίο αποτελεί προτύπωση δυο άλλων γεγονότων, στο πρόσωπο του Χριστού αλλά και της Παναγίας. Ανερχόμενος στα ουράνια, άφησε να πέσει εξ ουρανού η “μηλωτή” του, η ζώνη του, την οποία έπιασε ο μαθητής του, Προφήτης Ελισσαίος. Το ίδιο συνέβη και μετά την Ανάσταση του Χριστού. Οι αντικρίσαντες τον Πανάγιο Τάφο άδειο, βρήκαν το “σουδάριον”, το ρούχο με το οποίο είχαν ενταφιάσει τον Χριστό νεκρό. Αλλά και η Παναγία μας, η Υπεραγία Θεοτόκος, κατά την μετάστασή της στους ουρανούς, μετά την κοίμησή Της, κι ενώ ανέβαινε, παρέδωσε, κατά την αρχαία παράδοση της Εκκλησίας μας, στον Απόστολο Θωμά την Τιμία Ζώνη Της, επειδή δεν πρόφτασε να συμμετάσχει στην κηδεία Της και να Την αποχαιρετίσει.
Και ο Προφήτης Ενώχ, αναφέρει η Επιστολή Ιούδα, στην Καινή Διαθήκη, “μετετέθη από τον Θεό του μη ιδείν θάνατον”, τον έστειλε ο Θεός αλλού (προφανώς στα ουράνια μαρτυρεί το “μετετέθη”, μετάθεσις ή μετάστασις σημαίνει εδώ -αλλά και αλλού, στην Αγία Γραφή- μετάβαση σε αιώνιους τόπους, “στας ουρανίους μονάς”) και θα επανέλθει όπως και ο Ηλίας, πριν τη Δευτέρα Παρουσία να ελέγξει τον κόσμο.
Ο Προφήτης Ηλίας είναι το πρόσωπο που συνδέει περίτρανα την Παλαιά Διαθήκη με την Αποκάλυψη του Ιωάννη, το ιερό βιβλίο της Καινής Διαθήκης που αναφέρει χαρακτηριστικά όσα πρόκειται να συμβούν στο μέλλον και στα οποία θα έχει και πάλι πρωτεύοντα ρόλο ο Προφήτης Ηλίας, αφού, μέλλει να έλθει (σύμφωνα με την ιερή Αποκάλυψη), να κηρύξει και να προφητεύσει τον Χριστό και ο Αντίχριστος θα τον κυνηγήσει για να τον σκοτώσει. Το ίδιο θα συμβεί και με τον Προφήτη Ενώχ. Από εκεί και πέρα θα συμβούν σημεία θαυμαστά και αποκαλυπτικά.
Διαβάστε την Αγία Γραφή σιγά σιγά, λίγο λίγο και θα αποκτήσετε γνώση των πραγμάτων (προς βοήθεια όλων προτείνεται από την μετάφραση του Παν. Τρεμπέλα, του Ι. Κολιτσάρα, του Αρχιμ. π. Χαραλάμπους Βασιλόπουλου ή του Νικ. Σωτηρόπουλου). Ο Προφήτης Ηλίας είδε οράματα, κήρυξε προφητείες, ανέστησε νεκρούς, έκανε φοβερά θαύματα, έλεγξε τρομερά την εξουσία, ήταν πλησίον του ίδιου του Θεού κατά την Μεταμόρφωση. Γεγονότα που λιγοστοί της Παλαιάς Διαθήκης αξιώθηκαν να δουν και να βιώσουν.
Το μέγεθος του έργου και της προσωπικότητας του Προφήτη Ηλία αποτυπώνει κομψότατα ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, στον “Συναξαριστή”: “Ούτος είναι ο Ηλίας εκείνος, όστις εκατέβασε πυρ από τον ουρανόν τρεις φοράς. Ούτος με την γλώσσαν του εμπόδισε την βροχήν και δεν έβρεξεν ο ουρανός τρεις ήμισυ χρόνους. Ούτος ανέστησε τον νεκρόν υιόν της Σαρεφθίας χήρας. Ούτος κατέκαυσε τας δύω πεντηκοντάδας των ανθρώπων, τους οποίους απέστειλεν ο βασιλεύς Οχοζίας. Ούτος εις το όρος το Χωρήβ είδε τον Θεόν, καθώς είναι δυνατόν να τον ιδή άνθρωπος, και τον Ιορδάνην ποταμόν έσχισε. Και ανελήφθη με άμαξαν πύρινην εις τον ουρανόν. Ούτος και εις την Μεταμόρφωσιν παρεστάθη πλησίον του μεταμορφουμένου Χριστού ομού με τον προφήτην Μωυσήν”.
Αδελφοί μου,
Στις ημέρες μας, η ανομία έχει υπερπληθυνθεί. Οι άνθρωποι τρέχουν σαν τρελοί να κατακτήσουν τον κόσμο, τον χρόνο, τη ζωή. Αλλά δεν καταφέρνουν τίποτε. Διότι από τη ζωή τους λείπει ο Χριστός. Λείπει Εκείνος, που δάμασε τον –κατ’ άνθρωπον– πανδαμάτορα χρόνο. Κάτι, δηλαδή, αντίστοιχο με αυτό που συνέβαινε την εποχή του Προφήτη Ηλία. Ο Προφήτης κήρυττε τον αληθινό Θεό, μα οι άνθρωποι αρέσκονταν στους ψεύτικους, τους νεκρούς, τους ανύπαρκτους, διότι εκείνοι ήσαν σύμφωνοι με τα υπερφίαλα, εγωιστικά και αμαρτωλά θελήματά τους.
Η Αγία Γραφή αναφέρει “ου επλεόνασεν η αμαρτία, υπερπερίσσευσεν η χάρις”. Εκεί που η αμαρτία είναι μεγαλύτερη έδωσε ο Θεός πλούσιο έλεος, μεγάλη χάρη. Αλλά πότε; Όταν μετανόησε ο αμαρτωλός. Σ’ εκείνον που μετανοεί ειλικρινά, ο Θεός δίδει περισσότερη χάρη κατόπιν. Γι’ αυτό δεν πρέπει να απελπιζόμαστε, αλλά να μετανοούμε. Ολόκληρο το κήρυγμα του Προφήτη Ηλία, ήταν κήρυγμα μετανοίας. Και ολόκληρο το κήρυγμα και το μήνυμα που δίδει η Εκκλησία μας είναι κήρυγμα και μήνυμα μετανοίας. Το επιβεβαίωσε ο ίδιος ο Κύριος μόλις ξεκίνησε τη δημόσια δράση Του, το κήρυγμα. Ας διαβάσουμε το πρώτο κεφάλαιο του κατά Μάρκον Αγίου Ευαγγελίου. Με τι ξεκίνησε τον λόγο Του ο Κύριος; “Μετανοείτε, ήγγικε γαρ η βασιλεία των Ουρανών”. Αμήν.-
