Η Ελλάδα δεν μαθαίνει από τις τραγωδίες της. Το έγκλημα των Τεμπών απέδειξε πως το πολιτικό σύστημα δεν έχει αναστολές να θυσιάσει ανθρώπινες ζωές, αρκεί να προστατευτούν τα συμφέροντα που το κρατούν στην εξουσία. Η Δικαιοσύνη, διορισμένη από το υπουργικό συμβούλιο, κωλυσιεργεί, αποφεύγει κρίσιμες έρευνες και ουσιαστικά νομιμοποιεί τη συγκάλυψη. Οι κυβερνήσεις έρχονται και παρέρχονται, αλλά η νοοτροπία του πελατειακού κράτους παραμένει αμετάβλητη.
Και τώρα, με την υπόθεση της εξόρυξης αντιμονίου στη Χίο, βρισκόμαστε ξανά μπροστά στο ίδιο μοτίβο. Όποιος τολμά να προειδοποιήσει, κατηγορείται για υπερβολές και σενάρια συνωμοσίας. Όμως, η Ιστορία έχει ήδη γράψει το επόμενο κεφάλαιο: ένα ατύχημα στην εξόρυξη αντιμονίου με αυτούς τους όρους διαχείρισης θα σημάνει μια νέα, ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή.
Τι θα συμβεί αν επαναληφθεί το ίδιο μοντέλο;
Η εξόρυξη αντιμονίου είναι μια διαδικασία υψηλού ρίσκου. Το αντιμόνιο και τα παράγωγά του είναι εξαιρετικά τοξικά. Σε περίπτωση διαρροής ή αστοχίας στα συστήματα ασφαλείας, τα υπόγεια ύδατα της Χίου μπορεί να μολυνθούν ανεπανόρθωτα. Η ρύπανση θα επηρεάσει τη γεωργία, την κτηνοτροφία και τον τουρισμό. Οι κάτοικοι θα εκτεθούν σε βαρέα μέταλλα, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τη δημόσια υγεία.
Ένα σενάριο σαν των Τεμπών είναι σχεδόν βέβαιο:
Δεν θα υπάρχουν κατάλληλοι έλεγχοι ασφαλείας. Όπως ο ΟΣΕ δεν είχε τηλεδιοίκηση, έτσι και η εξόρυξη θα προχωρήσει χωρίς τις απαραίτητες μελέτες και υποδομές.
Δεν θα υπάρχουν σχέδια εκτάκτου ανάγκης. Όταν θα ξεσπάσει η κρίση, θα ανακαλύψουμε ότι κανείς δεν είχε σχεδιάσει τι πρέπει να γίνει.
Όσοι προειδοποιούσαν θα έχουν αγνοηθεί. Επιστήμονες, περιβαλλοντικές οργανώσεις και πολίτες που διαμαρτύρονται σήμερα θα έχουν κατηγορηθεί ως «εμπόδια στην ανάπτυξη».
Τι θα πουν οι υπουργοί μετά την καταστροφή;
Αν κάτι τέτοιο συμβεί, τα κυβερνητικά στελέχη θα ξεκινήσουν το γνωστό θέατρο:
Ο πρωθυπουργός: «Θα αποδοθούν ευθύνες όπου πρέπει». (Αλλά σε κανέναν πραγματικά υπεύθυνο.)
Ο υπουργός Περιβάλλοντος: «Η χώρα έχει αυστηρούς περιβαλλοντικούς νόμους». (Που δεν εφαρμόζονται ποτέ.)
Ο αρμόδιος υπουργός Ανάπτυξης: «Δεν μπορούσαμε να ξέρουμε». (Παρότι υπήρχαν προειδοποιήσεις.)
Η αντιπολίτευση: «Θα ζητήσουμε εξεταστική επιτροπή». (Που δεν θα καταλήξει πουθενά.)
Ακριβώς ό,τι ακούσαμε μετά τα Τέμπη. Και μετά, όλα θα ξεχαστούν μέχρι το επόμενο έγκλημα.
Η μόνη επιλογή: Να προλάβουμε το έγκλημα
Αν η ελληνική κοινωνία δεν αντιδράσει τώρα, αν δεν απαιτήσει διαφάνεια και πραγματικούς ελέγχους, το έγκλημα της Χίου είναι προδιαγεγραμμένο. Η πολιτική ατιμωρησία οδηγεί σε νέες τραγωδίες. Η μόνη λύση είναι να μην επιτραπεί η επανάληψη του ίδιου καταστροφικού μοντέλου.
Τα Τέμπη δεν είναι απλώς μια τραγωδία του παρελθόντος. Είναι η προειδοποίηση για το μέλλον. Και αυτή τη φορά, κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν ήξερε.
Φίλιππος Καραγιώργης
Προσωρινός Συντονιστής Οργανωτικού Χίου
«Κίνημα Δημοκρατίας» του Στέφανου Κασσελάκη
