Γνωστή στους περισσότερους Χιώτες η επίπονη διαδικασία καλλιέργειας και επεξεργασίας της Μαστίχας. Ποιοι όμως από εμάς γνωρίζουν την “ορολογία” που χρησιμοποιούν οι παραδοσιακοί μαστιχοπαραγωγοί των νοτιοχώρων; Πόσοι γνωρίζουν τι είναι τα πυξάρια, το κοκκολόγι, το τιμητήρι και η βολαρίδα;
- Αδιάλογον: Η μαστίχα που δεν έχει καθαρισθεί
- Άμια: Τριγωνικό αιχμηρό εργαλείο για το καθάρισμα του εδάφους κάτω από τους σχίνους
- Ασπροχωμάτισμα: Η τοποθέτηση άσπρου χώματος πάνω στα τραπέζια
- Βολαρίδα: Χλωρή μαστίχα που έχει γίνει βώλος
- Βότομος: Ονομασία σχίνου
- Γεροφύντανα: Μικρός σχίνος που δε μεγαλώνει
- Δάκρυ: Η μαστίχα που κρέμεται από το δέντρο
- Δακτυλιδόπετρα: Η μαστίχα που κρέμεται από το δέντρο
- Δανεικές: Συντροφιές γυναικών που αναλάμβαναν από κοινού το καθάρισμα της παραγωγής τους
- Καθάρισμα: Η απαλλαγή της μαστίχας από ξένες ύλες με τη βοήθεια αιχμηρού εργαλείου
- Καντηλιέρα: Συνεχόμενα δάκρυα που κρέμονται το ένα κάτω από το άλλο
- Κασάκι: Χώρος αποθήκευσης μαστίχας
- Κεντιά: Το τελευταίο μάζεμα του στεγνού μαστιχιού από το κορμό και τα κλαδιά του σκίνου
- Κεντητήρι: Εργαλείο χαράγματος κορμού και κλαδιών στου σχίνου
- Κέντος: Το χάραγμα των σχίνων
- Κοκκολόγι: Το μάζεμα κούκουδων μαστίχας τον χειμώνα
- Κοκκολογώ: Μαζεύω τη μαστίχα από το έδαφος
- Καλλιμασιώτης: Ονομασία σχίνων
- Κοσκίνισμα: Ο διαχωρισμός της μαστίχας σε 4 διαφορετικά μεγέθη με τη χρήση 4 διαφορετικών κόσκινων
- Κουκούρι: Μαστίχα σε σκόνη
- Κρεμεντίνος: Ονομασία σχίνων
- Μαλαθούνι: Πανέρι για το μάζεμα της μαστίχας
- Μάντσι: Πυκνή φυτεία σχίνων
- Μαρουλιώτης: Ονομασία σχίνων
- Μαστιχομαζώματα: Εποχή συλλογής μαστιχιού
- Νεροπινάδα: Η μαστίχα που έχει βραχεί και ανακατευτεί με χώμα
- Ξεφυλλίζω: Απομακρύνω τα κολλημένα φύλλα από το μασίχι
- Ξύσιμο: Καθάρισμα τραπεζιών κάτω από τους σχίνους
- Πάστρεμα: Καθάρισμα του μαστιχιού
- Πίτα: Πολλές σταγόνες μαστίχας που έχουν ενωθεί στο έδαφος
- Πιτολόγημα: Το μάζεμα της χοντρής μαστίχας
- Πλύσιμο: Καθάρισμα μαστίχας από το χώμα με θαλασσινό ή γλυκό νερό
- Πυξάρι: Νέος σχίνος
- Ριζάκι: Πολύ ψιλό μαστίχι
- Ρίνιασμα: Το πρώτο κέντημα
- Ταχτάδιασμα: Διαχωρισμός μαστιχιού με την κίνηση του ταχτά
- Ταχτάς: Κόσκινο σε σχήμα ωοειδές με ψιλές τρύπες
- Τιμητήρι: Εργαλείο συλλογής πηγμένης μαστίχας που μοιάζει με σπάτουλα
- Τραπέζι: Ισοπεδωμένος χώρος κάτω από κάθε σχίνο
- Φλισκάρι: Η μαστίχα που κρέμεται από το δέντρο
- Φροκάλημα: σκούπισμα του τραπεζιού με χειροποίητες σκούπες που γίνονται από
αγριελιά, αχινοπόδι ή αθρίμπα - Φυντάνι: Νέος σχίνος
- Ψιλό: Σταγόνες που όταν πέσουν στο έδαφος έχουν γίνει στρογγυλές
Αξίζει να σημειωθεί ότι κάποιες ερμηνείες διαφέρουν λίγο από χωριό σε χωριό, ενώ κάποιες από τις παραπάνω λέξεις δεν χρησιμοποιούνται σε όλα τα μαστιχοχώρια.
ΥΓ: Αυτό το κείμενο το είχα διαβάσει πριν κάτι χρόνια το (1/10/2014), δεν θυμάμαι να σας πω που, και ποιος το έγραψε. Απλά σε κάτι που έψαχνα σε παλιές εκδώσεις του blog το είχα σαν πρόχειρο και είπα να σας το θυμίσω , και να μάθουν και οι νέοι και οι ξένοι!!
Εαν μάθω θα σας βάλω και την πηγή!
Πηγή: katarraktisvillage.com
