Διαβάζοντας στη Χιώτικη Διαφάνεια ,«ΌΧΙ στη Χίο πρότυπο σχολείο», «Κολούειν τα υπερέχοντα» αρ. Φ.1656 /3 Ιουνίου 2021, σελ. 13 ,του Κ. Ε. Φραγκομίχαλου εις ένδειξη αποδοχής του δημοσιεύω την επί του θέματος δική μου εμπειρία και βίωμα.
Γεννήθηκα την 1-1-1926 στην Οδησσό της τότε Σοβιετικής Ένωσης νυν Ουκρανίας.
Οι γονείς μου παιδιά αποίκων, κι’ αυτοί γεννήθηκαν μεγάλωσαν στην ίδια πόλη.
Το 1933 μαθήτευσα- όλοι επτά (7) ετών στην Α! τάξη- στο εκεί Δημοτικό Ελληνικό Σχολείο.
Στην πρωτοβάθμια Εκπαίδευση οι βαθμοί επίδοσης ήταν Α (Άριστα), Μ (Μέσος) και Κ (Καλός).
Στο τέλος της Σχολικής χρονιάς (1933-34) η δασκάλα της γενικής Παιδείας διάβασε από τον κατάλογο ένα προς ένα τα ονόματα.
Για όποιον ρώταγε σιωπούσε. Οι υπόλοιποι ψήφιζαν τον βαθμό προαγωγής του για την επόμενη τάξη. Για μένα ψήφισαν (Μ).
Σε λίγες μέρες στο γραφείο του διευθυντή η μητέρα μου βλέποντας στο ενδεικτικό (Μ) επεχείρησε να διαμαρτυρηθεί στο Διευθυντή. “Μαμά ” της είπα, “το ψήφισε η τάξη. Τέλος!”
Άφωνη έμεινε η μάνα μου. Αυτό προς ομαδοποίηση και διδαχή υπευθυνότητας.
Εκείνη την εποχή (1935), στην Ουκρανία στις τρεις (3) πρώτες τάξεις του Δημοτικού διδάσκονταν την ύλη και των έξι (6) τάξεων. Μετά τις εξετάσεις όσοι αρίστευαν- βαθμός Α- άμεσα μεταγράφονταν σε ειδικό Πρότυπο Σχολείο Μ.Ε. για τον επόμενο σχολικό χρόνο. Οι υπόλοιποι μαθητές με βαθμό (Μ) ανάλογα με την απόδοσή τους εντάσσονταν στην Στ’ και Ε’ τάξη. Κανείς δεν έμενε διετής. Οι με βαθμό (Κ) συνέχιζαν στην Δ’ τάξη. Στις εκδρομές στα εργοτάξια καταγράφονταν οι προτιμήσεις τους. Προωθούνταν για ειδικευμένοι εργάτες.
Οι αριστούχοι-βαθμός 5- απόφοιτοι των εκεί Πρότυπων Γυμνασίων, χωρίς εισαγωγικές εξετάσεις, με τιμητική πρόσκληση ενεγράφοντο στα Πανεπιστήμια και Πολυτεχνεία της χώρας, στις σχολές προτίμησής τους.
Γενάρη του 1935, για λόγους ανωτέρας βίας διέκοψα την εκεί φοίτησή μου. Στο σχολείο κατά την διάρκεια μαθήματος στην αίθουσα εισέβαλαν, δέχτηκα απειλή από ομάδα οπλισμένων με ρόπαλα χούλιγκαν. Μου ζήτησαν να τους επιστρέψω δύο (2) διαβατήρια που δήθεν βρήκα κρυμμένα στην αυλή του σχολείου.
Ειδοποιημένος από την δασκάλα τάχιστα τους έδιωξε ο Διευθυντής. Ήρεμα πρόλαβα τους δήλωσα πως κάνουν λάθος.
Ο πατέρας μου ήδη είχε φύγει για την Ελλάδα. Μόνοι στην Οδησσό με την μητέρα μου αποφασίσαμε, έκτοτε παρέμεινα συνεχώς κλειστός στο δωμάτιο της διαμονής μας.
Δυόμιση μήνες αργότερα-πάντα απομονωμένος στο σπίτι-τον Απρίλη του 1935, βρεθήκαμε οικογενειακά στο προγονικό από τον πατέρα μου Χαλκειός Χίου.
Εδώ στο σχολείο, στην κατατακτήρια εξέταση μου εντυπωσίασα. Στους εξεταστές μου δασκάλους πρότεινα- μαθητής Β’ τάξης του Δημοτικού της Οδησσού- διαίρεσα πολυψήφιο δεκαδικό δια διψήφιο. Εξ αυτού παρά τα ελλιπέστατα Ελληνικά μου, κρίθηκα ικανός ως μαθητής να συνεχίσω στην Β’ τάξη στο Δημοτικό σχολείο του Χαλκειούς.
Μετά την προαγωγή μου στη Β’ τάξη του Ελληνικού Δημοτικού Σχολείου (Οδησσός 1935).
Στο κέντρο οι δασκάλες μας. Με τα μαύρα της Γενικής Παιδείας, με τα λευκά της σωματικής αγωγής και μουσικής. Γύρω τους περιστοιχίζουν με καλλιτεχνική διάταξη οι συμμαθητές και συμμαθήτριες μου. Όρθιος τρίτος από δεξιά προς τα αριστερά με το χαλασμένο μάτι ο υποφαινόμενος.
Διακρίνομε ένα δάσκαλο ανά δεκαέξι (16) παιδιά στην τάξη. Στην συνέχεια της ίδιας σχολικής χρονιάς στο Δημοτικό του Χαλκειούς, ζήσαμε ένα (1) δάσκαλο ανά 50 μαθητές.
Το 1936 καταλήξαμε να έχομε (1) δάσκαλο (Γιάννη Βίο) 106 παιδιά.
Το 1937 κατόπιν προφορικών και γραπτών εξετάσεων έγινα δεκτός στο τότε οκτατάξιο Γυμνάσιο Αρρένων Χίου. Πέτυχαν 62- μικτό ένα τμήμα!
Τότε βιώσαμε ένα (1) καθηγητή ανά 62 παιδιά. Μήνες μετά οι συμμαθήτριές μας συνέχισαν στο Γυμνάσιο Θηλέων Χίου.
Αυτή ήταν η εκπαίδευσή μας.
Η επιτυχία δεν έρχεται μόνη της. Μετά από πολυετή εργασία-μελέτη μέχρι τα μεσάνυχτα, κρίθηκα ικανός να υπηρετήσω στην Πατρίδα μου Χίο, Φυσικός, καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης.
Αρχές του 1963, υπηρετούσα στο τότε Γυμνάσιο Αρρένων Χίου. Πρωί, αρκετή ώρα πριν την έναρξη των μαθημάτων πηγαίνοντας για τα εργαστήρια Φυσικής του Σχολείου, συνάντησα στη σκάλα εισόδου του Γυμνασίου ψηλό ευπρεπή κύριο. Με το καλημέρα με ρώτησε σε άπταιστη καθαρεύουσα αν ήλθε σωστά στο τότε Γυμνάσιο Αρρένων Χίου.
Μου είπε ότι ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Κ. Καραμανλής , ζήτησε από την Αγγλική Κυβέρνηση να στείλει στην Ελλάδα εμπειρογνώμονα να αποφανθεί τί απαιτείται για τη βελτίωση στα Ελληνόπουλα της παρεχόμενης παιδείας . Ήταν επιθεωρητής φιλόλογος Μ.Ε., εκπρόσωπος της Αγγλικής Κυβέρνησης στα Ανάκτορα.
Στο Υπουργείο Παιδείας του υπεδείχθη να επισκεφθεί και το Γυμνάσιο Αρρένων Χίου, ως ένα από τα καλύτερα της χώρας.
Μόνοι πολύ πριν το πρωινό κουδούνι τον κάλεσα και ήλθε στα Εργαστήρια Φυσικής-Χημείας. Στην έδρα του αμφιθεάτρου είδε έτοιμα έξι(6) σύνολα οργάνων – αντίστοιχα για έξι ώρες διδασκαλίας – έτοιμα για εκτέλεση πειραμάτων.
Καίτοι Φιλόλογος επέμεινα- τελικά δέχτηκε – να με επιθεωρήσει. Έτυχε πρώτη ώρα να διδάξω στην Δ’ Πρακτικού. Όλα λειτούργησαν άψογα. Πριν το διάλειμμα, λίγα λεπτά, τελείωσα. Μου ζήτησε να βγω έξω από την τάξη. Σε λίγο μαθητής με κάλεσε να μπω. Τον είδα στο χέρι του να κρατάει μάτσο χαρτάκια. Χαμογελώντας συμπλήρωσε. Πρέπει να είστε καλός καθηγητής. Είπα στα παιδιά να μου γράψουν σε χαρτάκι πιο μάθημα τους αρέσει πιο πολύ. Οι 28 από τους 32 μου έγραψαν Φυσική . Όμως απορώ. Πώς μπορέσατε να κάνετε μάθημα συνεργασίας με 32 μαθητές! Σε εμάς στην Αγγλία στα πλούσια σχολεία ο Φυσικός διδάσκει-συνεργάζεται με 6 παιδιά και στα φτωχά το πολύ με (12) .Του απάντησα πως τις επόμενες ώρες θα είναι 45 μαθητές ανά τάξη.
Περίλυπος παρατήρησε. Το ίδιο πρόβλημα συνάντησα σ ‘όλα τα Γυμνάσια που πήγα!
Γιατί με κάλεσαν; Με τόση πτώχεια στο διδακτικό προσωπικό δεν μιλάμε για παροχή Παιδείας.
Του υπέδειξα στις προθήκες ότι έχομε όλα τα όργανα Φυσικής, ό,τι διαθέτει και η Αγγλία στα σχολεία της. Ναι απάντησε.
Αλλά βλέπω εσείς έχετε από ένα όργανο, ενώ σ’ εμάς έχουν 5-6 από το καθένα. Να επαρκέσουν στις ομάδες των μαθητών ανά μάθημα. Σ’ εσάς συμπλήρωσε, ο επιθεωρητής Φυσικής-Χημείας ίσως ελέγξει τους αντίστοιχους καθηγητές μία (1) φορά τον χρόνο. Στην Αγγλία οι καθηγητές ελέγχονται κάθε 2-3 μήνες. Αν π.χ. στο μάθημα της γεωγραφίας το κράτος παρέχει 3 χάρτες και ο καθηγητής χρησιμοποίησε (2) την πρώτη φορά τον παρατηρεί-τον σημειώνει. Αν σε επόμενες επιθεωρήσεις διαπιστώσει έλλειψη οργάνου ενώ το κράτος τα παρέχει, εισηγείται την απόλυσή του.
Τον ίδιο χρόνο 1963, τη δεύτερη μέρα των καλοκαιρινών μας διακοπών, ο επιθεωρητής Παπανικολάου-περιφέρειας Λέσβου, Χίου-απρόοπτα- μας κάλεσε όσοι διαμένουμε στη Χίο, να συγκεντρωθούμε στη βιβλιοθήκη “Κοραής”. Μας είπε: “Δεν μπορώ να κρατηθώ και να μη σας το πω αμέσως”. Συνέχισε: πριν ένα μήνα περίπου το Υπουργείο Παιδείας με έστειλε στην Αγγλία για μετεκπαίδευσή μου. Ζήτησα εκεί να επισκεφτώ Γυμνάσια κι ας ήταν περίοδος διεξαγωγής προαγωγικών γραπτών εξετάσεων.
Έκπληκτος τότε διαπίστωσα πως ο επιτηρητής χωρίς να ειδοποιήσει κανέναν, μπορεί να πάει να πιει ένα ποτήρι νερό.
Πήγαμε. Έτυχε ανοίγοντας την πόρτα μιας τάξης σε ώρα γραπτής εξέτασης μαθητών, να ακούσουμε έντονη διαμαρτυρία. Μαθητής όρθιος είπε επιτιμητικά στον από πίσω του καθήμενο. ” Σου ζήτησα βοήθεια και μου λες πώς έχω λάθος;” !
Κι ο επιθεωρητής συνέχισε . “Κατάπληκτος από αυτό που είδα και άκουσα, παρά τις διακοπές ένοιωσα ανάγκη μαζί να μοιραστώ αυτή την εμπειρία” !
Ο διαμαρτυρόμενος μαθητής απόλυτα πίστευε ότι έντιμα πρέπει να επιδείξει προσωπική αξία, όντας μέλος της αξιοκρατικής κοινωνίας της Αγγλίας !!!
Δηλαδή οι Άγγλοι κρίνουν ότι η αξιολόγηση απάντων και απανταχού λειτουργών για μια αξιοκρατική κοινωνία είναι απολύτως αναγκαία.
Αυτός που την κατάργησε στην Ελλάδα (1982) κατέληξε στη φυλακή. Οι οπαδοί του όμως και σήμερα επιχαίρουν την άρνηση της αξιολόγησης και αξιοκρατίας, μ΄ ό,τι συνεπάγεται προς μείωση της ισχύος της Ελλάδας.
Το Ομηρικό “Αιέν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων” = πάντα να αριστεύεις και υπέρτερος να παραμένεις ως προς τους άλλους, μεταλλάχτηκε.
Οι αρνητές της δημιουργίας πρότυπου Σχολείου στη Χίο, το μετέτρεψαν στο των τυράννων της αρχαιότητας «κολούειν τα υπερέχοντα» = εξοβελίζοντας τους άριστους στο πλήθος να αφανίσεις τη δική σου μετριότητα. (Ηρόδοτος).
Καταληκτικά διαβλέπω: Οι αρνητές της αξιοκρατίας και δημιουργίας Πρότυπων σχολείων μελλοντικά θα καταδικαστούν. Θα χαρακτηριστούν ως εποχής τοπική κατοχική δύναμη.
Στον τόπο μας αντί προόδου προκάλεσαν αποστέρηση προηγμένης Παιδείας.
Χίος, 11 Ιουνίου 2021
Γεώργιος Μαρμαρινός
Συνταξιούχος καθηγητής Φυσικής
