Από τότε που θυμάμαι τον κόσμο (είμαι στα 80+κάτι σήμερα) όσο πλησίαζε το Πάσχα, άλλη έννοια δεν είχαμε εμείς τα αγόρια παρά «πόσες ρουκέτες έχουν γίνει» στα δύο αντίπαλα στρατόπεδα της Παναγίας της Ερυθιανής και του Αγίου Μάρκου! Σε αυτές τις δύο ενορίες οι άρρενες (νέοι κυρίως) δεν έκαναν τίποτε άλλο παρά να ασχολούνται με την κατασκευή των ρουκετών που θα έριχνε η μία εκκλησία (οι άρρενες των εκκλησιών εννοώ) εναντίον της άλλης! Αλλά ας πάρομε τα πράγματα από την αρχή.
Γεννήθηκα σε μια κωμόπολη με το όνομα «Βροντάδος», η οποία τα τελευταία χρόνια μετονομάσθηκε σε «Ομηρούπολη». Κλειστή κοινωνία με πολλά καλά και ελάχιστα κακά!… Μέσα στα ήθη και τα έθιμά μας ήταν και η κατασκευή πυροτεχνημάτων τις παραμονές του Πάσχα! Και ομιλώ για… χιλιάδες ρουκέτες, που για να γίνουν χρειαζόταν… χρήμα, κόπος και κάποια – βέβαια – τεχνική! Το χρήμα το έβαζαν οι μεγαλύτεροι που δούλευαν, ή οι γονείς μας, την τέχνη κάποιοι από εμάς που είχαν μάθει από τους παλαιότερους, τον κόπο δε όλοι. Πράγματι χρειαζόταν κόπος και εργαλεία για να «στοκωθούν» οι ρουκέτες!…[2] Θα προσπαθήσω να περιγράψω πώς γίνονται και πώς ρίχνονται από τη μία εκκλησία στη άλλη!…
Η ρουκέτα λοιπόν αποτελείται από το καλούπι, το «υλικό», το μίγμα δηλαδή που καθώς καίγεται της δίδει την ώθηση, το ρουκετόξυλο που την οδηγεί, και το φυτίλι με το οποίο παίρνει τη φωτιά από τα σπίρτα, το κερί ή το τσακμάκι (αναπτήρα). Το καλούπι είναι ένας σωλήνας με μια οπή στο κάτω μέρος στην οποία εισέρχεται το φυτίλι. Το «υλικό» είναι ένα μίγμα (δεν θυμάμαι αναλογίες) από κάρβουνο ψιλοκαπνισμένο, νίτρο και θειάφι. Αφού φτιάξομε τα καλούπια[3], φτιάχνομε και το μίγμα του υλικού, γεμίζομε μια-δυο ρουκέτες και τις ρίχνομε δοκιμαστικά, προς κάποιο στόχο ή προς τα πάνω. Μόλις διαπιστώσουμε την αποτελεσματικότητά τους (αφού δηλαδή επιτύχομε το στόχο μας) γεμίζομε κάμποσα καλούπια, από μερικές δεκάδες έως μερικές… εκατοντάδες(!). Τα φυτίλια έχουν κι αυτά την τέχνη τους (σπάγκος και μπαρούτι) και η όλη διαδικασία έχει κι αυτή τους κινδύνους της. Αρκετές πυρκαγιές και λίγα δυστυχήματα (μικροτραυματισμοί) κατά τη διάρκεια (και) της κατασκευής των ρουκετών!…
Παραμονές του Πάσχα γίνονταν (και)… παρελάσεις από τους ρουκετατζήδες. Από την πλευρά μάλιστα του Αγίου Μάρκου (= Αγιομαρκούσοι) υπήρχε και… «σημαιοφόρος» με το… «καλλιτεχνικό» όχημα… ΚΟΥΝΙΝΑΚΙΑΣ(!!!).
Αφού τελειώναμε με την κατασκευή, έπρεπε να βρούμε και την κατάλληλη τοποθεσία από την οποία θα ρίχναμε (θα… «εκτοξεύαμε») τις ρουκέτες μας προς την αντίπαλη εκκλησία[4]! Κι εδώ άρχιζε για μένα το δίλημμα, επειδή είχα πατέρα που γεννήθηκε στην ενορία της Παναγίας της Ερυθιανής και μητέρα που γεννήθηκε στον Άγιο Μάρκο!… Ευτυχώς υπήρχε κατανόηση και από τους δύο!…
Το έθιμο του «ρουκετοπολέμου» ήταν (είναι) πόλος έλξεως για πολλούς τουρίστες Έλληνες (από άλλα μέρη της Ελλάδος) και παρά την επικινδυνότητά του, δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί, υπό κάποιες προϋποθέσεις (χρονοδιάγραμμα ρήψεων, προστατευτικά μέτρα, προειδοποιήσεις κλπ. κλπ.). Και μάτι έχει βγει, και τζάμια έχουν σπάσει, και αυτοκίνητα έχουν κτυπηθεί!…
Και θα διερωτάται ο Αναγνώστης, ποιος κέρδισε τον (ρουκετο)πόλεμο; Μα όποιος έκανε τις περισσότερες ζημιές στον άλλον. Οι ζημιές μετρούνταν με τα σημάδια από τις ρουκέτες που έβρισκαν το στόχο τους. Το καμπαναριό με το ρολόι της Παναγίας της Ερυθιανής, ή τα σημάδια τους στον «κουμπέ», στον τρούλο δηλαδή του Αγίου Μάρκου, συν τις ζημιές βέβαια στη γειτονιά! Τα τραύματα στους περαστικούς συνήθως δεν… ανακοινώνονταν, διότι ο… «λαϊκός» ποιητής θα… έφτιαχνε κάποιο δίστιχο ή τετράστιχο! Π.χ. κάποιος φανταστικός «λαϊκός» ποιητής φαντάστηκε ότι η ρουκέτα… έκαψε το μουστάκι του Διάκου (διακόνου) της Ερυθιανής και… έγραψε:
«Μια ρουκέτα ερρίξανε από το καντουνάκι (από τη γωνία δηλαδή) και πήγε κι εκάνεψε του Διάκου το μουστάκι».
Να σημειωθεί ότι Διάκος στην Ερυθιανή ήταν πάνω από 30 χρόνια ο Σωτήρης ο Α. (απόρρητα προσωπικά δεδομένα), ο οποίος ηρνείτο την προαγωγή του εις Ιερέα. Αξίζει να σημειωθεί ότι εμείς που φτιάχναμε τις ρουκέτες, οι «ρουκετατζήδες» δηλαδή, όλο αυτό το διάστημα είχαμε μαύρα πτύελα και μαύρες ακαθαρσίες από τη μύτη μας (!…) διότι αναπνέαμε μαύρη σκόνη!…
Αγαπητοί Αναγνώστες,
Γνωρίζω ότι τα σπίτια (και οι άνθρωποι δηλαδή) γύρω από τις δύο εκκλησίες… υποφέρουν κι έχουν δίκαια παράπονα. Εύχομαι καλή φώτιση στα εμπλεκόμενα μέρη και να περάσει το Πάσχα χωρίς σοβαρά ατυχήματα.
Καλή Ανάσταση!
Πάντα με ΑΓΑΠΗ,
Αναστ. Ι. Τριπολίτης
Ιατρός
Γλωσσάρι:
Ρουκετατζής = ο ρουκετοποιός.
Στοκώνω = τοποθετώ και πιέζω με ειδικά εργαλεία το εύφλεκτο μίγμα που έχω προετοιμάσει, μέσα στο καλούπι.
Κανεύω = επιτυγχάνω το στόχο.
Ρουκετοσύρτης = το μέρος από το οποίο εκτοξεύομε τις ρουκέτες.
[1] Με την ευκαιρία της «Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς».
[2] Στοκώνω: γεμίζω το «καλούπι» που φτιάξαμε με ειδικό χαρτί, με το μίγμα το εύφλεκτο που προωθεί τη ρουκέτα! (δύσκολο να περιγραφεί σε δύο γραμμές).
[3] Δεν είναι δυνατόν η κατασκευή της ρουκέτας να περιγραφεί λεπτομερώς.
[4] Τα μέρη που επιλέγαμε και τοποθετούσαμε τις ρουκέτες για να βάλουμε φωτιά στο φυτίλι τους, τα ονομάζαμε «ρουκετοσύρτες».
