Γράφει η Τασσώ Γαΐλα
Χίος. Στο Αρχιπέλαγος του Αιγαίου και στην νήσο Χίο πάμε σήμερα μία ημέρα πριν αρχίσει ο κύκλος του 15αύγουστου εορτασμού της Μητέρας της Ορθοδοξίας μας, της Παναγίας. Πάμε να προσευχηθούμε και να την τιμήσουμε σε ένα μικρό ξωκλήσι χαμένο μέσα σε… αγκινάρες!
Άγριες αγκινάρες ήταν γεμάτη η Χίος από τα αρχαία χρόνια και ακόμα φύονται στο νησί ,εμείς πάμε σε μια συγκεκριμένη περιοχή το Βαρβάσι- λίγο έξω από την πρωτεύουσα του νησιού- όπου οι αγριαγκινάρες υπήρχαν σε αφθονία τον 18 αιώνα-χρονική περίοδος που διαδραματίστηκε η υπόθεση μας-, και όπου η μεγαλύτερη έκταση της περιοχής αυτής ήταν αγροτικές καλλιέργειες . Ένα ποταμάκι, ο Παρθένης, χωρικοί, κτήματα, και μια μέρα στο μάζεμα αγριαγκινάρας και σύμφωνα με τη θρησκευτική παράδοση κάτω από ένα σωρό απ’ αυτές, χωρικοί ανακάλυψαν μια εικόνα της Παναγίας. Αφορμή για να χτιστεί αργότερα κι από τέσσερεις εύπορες οικογένειες της περιοχής ένα εκκλησάκι σ’ ανάμνηση του γεγονότος της ευρέσεως της εικόνας. Το εκκλησάκι της Παναγίας Αγκιναριώτισσας. Προσωνύμιο της Παναγίας μας μοναδικό και αποκλειστικά στη Χίο.
Το μυστήριο της εικόνας της Παναγίας Αγκιναριώτισσας…
Μυστήριο-μυστικό κρύβει το ξωκλήσι της Παναγίας Αγκιναριώτισσας. Σύμφωνα με την μαρτυρία του π. Δημητρίου Γ., η εικόνα της Παναγίας Αγκιναριώτισσας η οποία και δεν φέρει υπογραφή Αγιογράφου-δημιουργού κι’ ούτε χρονολογία δημιουργίας, παρά τις έρευνες του π. Δημητρίου μέχρι σήμερα δεν μπορεί να κατατάξει την εικόνα σε Σχολή , να προσεγγίσει χρονολογία και τόπο δημιουργίας της. Άραγε ποιο μυστικό κρύβει η Παναγία Αγκιναριώτισσα;
Αγριαγκινάρα, πανέμορφο φυτό με … μεγάλα αγκάθια που φύεται μόνη της… σε όλων των ειδών τα εδάφη από τα … αρχαία χρόνια οπότε και οι σοφοί ιατροί της εποχής εκείνης είχαν ανακαλύψει τις θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού. Η αγριαγκινάρα είναι πλούσια σε βιταμίνες Α,Β, Β2,C, σε ασβέστιο, φωσφόρο, κυναρίνη και, λόγω της κυναρίνης που βρίσκεται κυρίως στα φύλλα του φυτού- και δίνει την γνωστή πικρή γεύση-,η αγριαγκινάρα είναι σημαντικό θεραπευτικό βότανο με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, είναι τονωτικό του ήπατος και της χοληδόχου κύστης, μειώνει την χοληστερίνη στο αίμα, είναι διουρητική, λιθοδυαλιτική, βοηθά στις χρόνιες ηπατικές παθήσεις και στον διαβήτη.
Αγριαγκινάρα: θάμνος πολυετής με όρθιο χοντρό βλαστό και με ύψος έως και δυο μέτρα. Μεγάλα φύλλα, άνθη με λευκό, γαλάζιο ή μωβ χρώμα που ανθίζουν από Απρίλη έως Ιούνη. Εξαιρετικό υγιεινό λαχανικό, τη μαγειρεύομαι όπως την καλλιεργούμενη αγκινάρα ,και για τους φίλους της κουζίνας ακολουθεί η παραδοσιακή συνταγή της Αγκιναρόπιτας από την Τήνο.
Συνταγή της Τήνου
Αγκιναρόπιτα
Υλικά
10 αγκινάρες καθαρισμένες/1-2 πράσα[1 ξερό κρεμμύδι/ 1ματσάκι άνηθο/3 καρότα/3 κολοκυθάκια/3 αυγά/1 κούπα γάλα/200γρ. κίτρινα τυριά/100γρ. ανθότυρο Τήνου/ελαιόλαδο/αλάτι ,πιπέρι.
Εκτέλεση
Σοτάρουμε τις αγκινάρες σε κομμάτια με το ψιλοκομμένο πράσο, κρεμμύδι, άνηθο, κολοκυθάκια και καρότο μαζί με λαδάκι για να μαλακώσουν και να δέσουν. Μετά τα τοποθετούμε σε ένα ταψί. Σε ένα μπλέντερ χτυπάμε τα αβγά με το γάλα και τα τυριά και σκεπάζουμε με αυτό το μείγμα το ταψί. Ψήνουμε περίπου για 1 ώρα στο φούρνο σε σιγανή φωτιά.
Παναγία Αγκιναριώτισσα. Το προσωνύμιο της Παναγίας μας που υπάρχει μόνο στην Χίο και το εκκλησάκι της εορτάζει 4 φορές το χρόνο. Στα 9μερα της Παναγίας, της Αναλήψεως, Του Αγίου Ευσταθίου και της Αγίας Βαρβάρας.
Βγαλμένο, λες, από… άλλη εποχή αξίζει τον κόπο αν μένετε Χίο ή βρεθείτε εκεί σε μια από αυτές τις γιορτές να το επισκεφτείτε.
Φωτογραφία εκκλησίας Παναγίας Αγκιναριώτισσας: Λευτέρης Πυκνής. Σχολιαστής Επικαιρότητας, Αρθρογράφος-Χίος.
Σημείωση: Το παρόν άρθρο έχει σαν κύρια πηγή του παλαιότερο άρθρο μου που δημοσιεύθηκε στην έντυπη εφημερίδα Χιώτικη Διαφάνεια.
Τασσώ Γαΐλα
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια
