Ας ξεκινήσουμε σήμερα με λίγη σημειολογία. Και η παρακάτω μικρή ιστορία που θα σας διηγηθώ αποδεικνύει περίτρανα το ρόλο των λέξεων που καμιά φορά αντιστρέφουν εκείνον τον κανόνα του “μία εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις” και τον μετατρέπουν σε “μία λέξη ισούται με χίλιες σκέψεις”.
Παραμονή των δημοτικών εκλογών συναντώ το Γιωργάκη (που μπορεί να λεγόταν και Κωστάκης και Θανασάκης και Σίμωνας ή ό,τι άλλο προτιμάτε). Αναψοκοκκινισμένος, κάθιδρος, φουρκισμένος, διψασμένος να βαστά μία σακούλα φακέλους με ονοματεπώνυμο παραλήπτη και αποστολέα σε κοινή θέα. Παρόλο όμως που η θέα των ονομάτων ήταν κοινή, δεν μπόρεσα να διαβάσω αφού και η δική μου πρεσβυωπία δεν το επέτρεπε αφενός και αφετέρου ο παλιός μου μαθητής προσφέρθηκε από μόνος του να μου εξηγήσει περί τίνος επρόκειτο.
“Είναι του δημογέροντα, δάσκαλε”.
Άφωνος εγώ, ούτε καν πρόλαβα να αναρωτηθώ “ποιανού δημογέροντα”, αφού προσφέρθηκε ο Γιωργάκης να μου εξηγήσει:
“Του Τάδε, μωρέ δάσκαλε, είναι! Δεν ξέρεις πως τον αποκαλούν δημογέροντα;”
Ας αφήσουμε λοιπόν τώρα τον Γιωργάκη στη φούρια του να μοιράζει τα “καλούδια” του “δημογέροντα” στους ψηφοφόρους του κι ας θυμηθούμε τι ήταν οι δημογέροντες. Οι δημογέροντες ήταν οι κοινοτικοί άρχοντες στον ελλαδικό χώρο, επικεφαλής κατά τα χρόνια της τουρκοκρατίας, αλλά και της Επανάστασης του 1821 μέχρι το 1833, όπου και αντικαταστάθηκαν, επί Όθωνα, από τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου.
Ο ρόλος και το καθήκον τους ήταν να μαζεύουν τους φόρους του χωριού τους και να καθορίζουν την αναλογία που έπρεπε να πληρώσει το χωριό. Επιπλέον είχαν και ένα είδος δικαστικής εξουσίας, αφού έλυναν τις διαφορές των συγχωριανών τους μαζί με το Δεσπότη της περιοχής. Σίγουρα θα είχαν και πολλά άλλα… “καθήκοντα”, αλλά και “προνόμια” παρμένα με το έτσι θέλω ή εκχωρημένα από την τότε εξουσία “τιμής ένεκεν” για τις “εξαίρετες” προς αυτήν “υπηρεσίες” τους. Βλέπετε, οι κοινοτικοί θεσμοί τότε ήταν άγραφοι και ο καθένας τούς ερμήνευε και τους μεταμόρφωνε κατά πώς ήθελε.
Σήμερα, ο θεσμός των δημογερόντων δεν υπάρχει σύμφωνα με το νόμο. Παρόλα αυτά το υποκατάστατο του θεσμού ζει και βασιλεύει με άλλο όνομα, σε μία κοινωνία στην οποία όποιος διαθέτει χρήμα, -άσχετο πού το βρίσκει- όποιος διαθέτει δύναμη και τσαμπουκά, επιβάλλεται κι έχει και το συγχωροχάρτι στην κωλότσεπη για ό,τι πει, για ό,τι κάνει, για όσους βρίσει, για όσους πιέσει ή προσβάλει, για όσους θάψει με λόγια και έργα.
Κι όταν φτάσει στο “επιθυμητό” γι’ αυτόν αποτέλεσμα, που δεν είναι άλλο από την εκλογή του, δεν θα διστάσει να επιβάλει έναν επιπλέον σύγχρονο κεφαλικό φόρο (χαράτσι) στους υποτελείς του, και θα τους ξαναθυμηθεί για να σπρώξουν το εκλογικό του άρμα σε τέσσερα χρόνια. Όχι πια με την επίκληση του Καζά (της τότε Νομαρχίας), όχι με την επίκληση των προεστών (της κατ’ αντιστοιχία δευτεροβάθμιας τοπικής διοίκησης), όχι με την επίκληση της έδρας του Πασά ή Βέλη, ή της έδρας του Σουλτάνου, αλλά με την επίκληση της Τοπικής, της Περιφερειακής, της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και της κεντρικής Κυβέρνησης.
Τι άλλαξε, λοιπόν, από τους δημογέροντες του τότε στους” δημογέροντες” του σήμερα; Κατά την ταπεινή μου άποψη, όχι και πολλά. Ακόμα κι αν κάποιοι – μαθημένοι να ηρωοποιούν τους δυνάστες και εκμεταλλευτές του λαού- συνεχίζουν να τους πλέκουν διθυράμβους, όποιος έχει κρίση, ας κρίνει κι ας αποφασίσει για την ύπαρξή τους ή όχι, αλλά και για τα έργα και τις ημέρες τους.
Και ερχόμαστε τώρα στους εκάστοτε “Γιωργάκηδες”, “Κωστάκηδες”, “Θανασάκηδες”, “Σίμωνες” ή όπως αλλιώς θέλετε να τους αποκαλέσετε. Είτε από ανάγκη οικονομική, είτε από ανεργία είτε από προσδοκία για μία θέση στον ήλιο της σύγχρονης ζούγκλας είτε γιατί από το εμπόριο φρούδων ελπίδων που έχουν στήσει επιστημονικά οι σύγχρονοι και επιτήδειοι “δημογέροντες”, αναγκάζονται όχι φακελάκια να μοιράζουν, αλλά να βάλουν και την ψυχή τους ενέχυρο σε αυτούς. Σύγχρονοι Σίμωνες Κυρηναίοι τους οποίους “ηγγάρευσαν ίνα άρουν…” όχι “τον σταυρόν του Ιησού”, αλλά τους σταυρούς των αφεντικών τους, που δεν οδηγούνται στον τόπο του μαρτυρίου, αλλά θα επωφεληθούν από το μαρτύριο και το αίμα του εσταυρωμένου λαού, που θα εξαργυρώσουν σε εξουσία και όσα από αυτή θα προκύψουν.
Φίλες και φίλοι αναγνώστες, αν ίσως μπερδευτήκατε με τη σημειολογία που χρησιμοποίησα, ξεκαθαρίζω σαν επίλογο των σκέψεών μου πως “δημογέροντες” και “Σίμωνες” ή όπως αλλιώς θέλετε να τους αποκαλέσετε εσείς, υπάρχουν πολλοί. Εμπλέκονται και θα συνεχίσουν να εμπλέκονται σε κάθε φάση της ζωής μας. Οι μεν ως καθεστώς επιβεβλημένο, οι δε για μικρά, ποταπά, ατομικά συμφέροντα, είτε γιατί δεν έχουν το θάρρος να φωνάξουν ΟΧΙ στην αγγαρεία και τον εξευτελισμό που τους επιβάλλει ο δυνάστης τους και να τον στείλουν στον αγύριστο είτε για τι δεν έχουν το θάρρος να αναρωτηθούν “ποιος τη ζωή μου, ποιος την κυβερνά;”
Φραγκούλης Π. Κυλαδίτης
