Η μετανάστευση από και προς την Ελλάδα, αποτελεί όχι μόνο ένα καίριο ζήτημα, αλλά κατέχει τις ρίζες του αρκετούς αιώνες πριν, σύμφωνα με το οποίο διαμορφώθηκε αλλά και συνεχίζει, ο πολιτισμός του κράτους. Χάρη στη γεωγραφική της θέση και χαρακτηρισμένη ως “το σταυροδρόμι τριών Ηπείρων”, εννοώντας την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική, η Ελλάδα κατά χρονικά διαστήματα έχει έρθει αντιμέτωπη με αρκετές μεταναστευτικές ροές, οι οποίες η κάθε μία της, συνοδεύεται από μια ξεχωριστή ιστορία με οικονομικό και κοινωνικοπολιτικό περιεχόμενο, τα οποία επηρέασαν αρνητικά τους εκάστοτε πληθυσμούς και τους ώθησαν σε εκούσια ή ακούσια μετακίνηση.
Αξιοποιώντας ιστορικά στοιχεία, από τα αρχαία και ελληνιστικά χρόνια, η Ελλάδα έχει υποδεχθεί αρκετές ροές ξένων φυλών, ενώ και η ίδια έχει χάσει αρκετό πληθυσμό της εξαιτίας των πολέμων, της οικονομικής κρίσης, της κλιματικής αλλαγής κ.α. Πιο συγκεκριμένα, το 1922 η Ελλάδα βίωσε την προσφυγιά σε σημαντικά μεγάλο βαθμό εξαιτίας της Μικρασιατικής Καταστροφής, το 1940 και έπειτα οι μεγάλοι Πόλεμοι τάραξαν συθέμελα τον παγκόσμιο ιστό με αποτέλεσμά την μετακίνηση του από και προς τη χώρα. Οι Έλληνες αποτέλεσαν έναν από τους λαούς που κατέφυγαν στην Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία όπου δημιούργησαν αποικίες και ξεκίνησαν τη ζωή τους από την αρχή. Συνεχίζοντας, τη δεκαετία του 1990, μετά την κατάρρευση των καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη, η Ελλάδα έγινε προορισμός για χιλιάδες μετανάστες από την Αλβανία, τη Βουλγαρία και άλλες χώρες της περιοχής. Το 2015, η Ελλάδα για ακόμη μια φορά αποτέλεσε το λεγόμενο “σταυροδρόμι”, λόγω των πολέμων στη Μέση Ανατολή που ώθησαν τους λαούς να απομακρυνθούν από τον τόπο καταγωγής τους για να σώσουν τη ζωή τους. Ωστόσο, ο προαναφερθείς λόγος δεν αποτελεί τη μοναδική αιτία προσφυγής, καθώς πλέον ποικίλουν, και δίνουν τη δυνατότητα στο διαχωρισμό της κατάστασης με την χρήση του όρου μετανάστευση.
Οι μεγαλύτερες ροές μεταναστών προς την Ελλάδα ξεκίνησαν το 2015, με χιλιάδες ανθρώπους να διασχίζουν το Αιγαίο Πέλαγος από την Τουρκία προς τα ελληνικά νησιά, όπως η Λέσβος, η Χίος και η Κως. Το 2015 ήταν η χρονιά που η Ευρώπη βρέθηκε αντιμέτωπη με την μεγαλύτερη προσφυγική κρίση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες να φτάνουν στις ακτές της. Η Ελλάδα, ως χώρα πρώτης εισόδου, αποτέλεσε το κέντρο της κρίσης, με την Ε.Ε. να προσπαθεί να βρει λύσεις μέσω συμφωνιών και οικονομικής υποστήριξης.
Εξαιτίας των προαναφερθέντων, στην Ελλάδα μέχρι και σήμερα εφαρμόζονται αρκετά μέτρα για την διαχείριση των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, όπως η δημιουργία κλειστών κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης στα νησιά του Β.Α Αιγαίου, η διαδικασία απόδοσης ασύλου και η φιλοξενία, τα προγράμματα ένταξης και ενσωμάτωσης προσφύγων και μεταναστών στην εργατική κοινωνία και κανονικότητα, την στελέχωση των σωμάτων ασφαλείας για την προστασία των ακριτικών περιοχών κ.α.
Ωστόσο, η προσπάθεια διαχείρισης των ροών πληθυσμών τρίτων χωρών τόσο από τον ίδιο τον κρατικό μηχανισμό όσο και την Ευρώπη, προκάλεσε αρκετά προβλήματα με οικονομικό και κοινωνικό περιεχόμενο που δίχασαν την κοινωνία.
Το μεταναστευτικό στην Ελλάδα είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα με βαθιές κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις. Αν και η χώρα έχει αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις, η λύση απαιτεί ευρύτερη συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και την ανάπτυξη μακροπρόθεσμων πολιτικών που θα εξασφαλίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την ασφάλεια και την κοινωνική συνοχή.
