Η συσχέτιση της εκμάθησης του φυλετικού ρόλου με τη βία.
Η ισότητα και ο σεβασμός των δύο φύλων αν και κατοχυρώνεται σε πολλές χώρες της Ευρώπης νομικά, δεν εφαρμόζεται στην καθημερινότητα με την ίδια ισχύ. Βασικοί πυλώνες κοινωνικοποίησης, όπως η οικογένεια, οι συνομήλικοι, το σχολείο, η θρησκεία, τα ΜΜΕ και η λαϊκή κουλτούρα μεθοδεύουν την εκμάθηση του φυλετικού ρόλου -ανδρικού ή γυναικείου- με τις αντίστοιχες προσδοκίες και συμπεριφορές. Η έμφυλη κοινωνικοποίηση επηρεάζει την καθημερινότητα του ατόμου, τις αντιλήψεις για τον εαυτό του, τις κοινωνικές και πολιτικές του στάσεις και τις σχέσεις με τους άλλους. Για παράδειγμα, η επιθετικότητα και ο ανταγωνισμός θεωρείται περισσότερο αντρικό χαρακτηριστικό και άρα αποδεκτό από την κοινωνία για την συγκεκριμένη ομάδα, όπως και η ευαισθησία και η ανοχή αντίστοιχα ως «προτέρημα» των γυναικών. Στην πραγματικότητα, οι έμφυλες προσδοκίες ξεκινούν με τη γέννηση ενός παιδιού από το χρώμα του δωματίου ή τα ρούχα που επιλέγουμε έως το επάγγελμα που ακολουθούμε και τον ρόλο που έχουμε σε κάθε σχέση. Με τον τρόπο αυτό οι κοινωνικά αποδεκτές διαφοροποιήσεις των δυο φύλων συντηρούν στερεότυπα και συμπεριφορές που οδηγούν πολλές φορές σε ένα αόρατο έγκλημα εις βάρος των γυναικών με την έμφυλη βία να γιγαντώνεται στις μέρες μας. Άνθρωποι χωρίς κοινωνική ευαισθησία και αυτοέλεγχο ή σεβασμό στην ανθρώπινη ύπαρξη καλύπτουν συχνά την ανεπάρκεια τους μέσω της επιθετικότητας και της βίας. Αναπαράγουν μέσω της μάθησης ένα εξουσιαστικό ανδρικό μοντέλο, ταυτίζονται και μιμούνται κακοποιητικές συμπεριφορές που ίσως συναντούν στην οικογένεια τους και εσωτερικεύουν την πατριαρχική ιδεολογία ως φυσιολογική με σημαία τους το δόγμα «Έτσι είναι οι άντρες!» Φόβος, ενοχή και στιγματισμός αποτρέπουν τις γυναίκες από την καταγγελία, καταφεύγοντας σε ένα φαύλο κύκλο σιωπής και θυματοποίησης.
Συνεπώς υπάρχει δυσκολία στην αποτίναξη μακραίωνων ιδεολογιών και συμπεριφορών που βασίζονται στη διάκριση, στη φυλετική ισχύ και εξουσία. Όμως δεν είναι ακατόρθωτο εάν καταφέρουμε να μετατοπίσουμε σταδιακά τον έμφυλο χαρακτήρα της διαπαιδαγώγησης μας σε ένα πλαίσιο ανθρωπιστικό, όπου θα μεγαλώνουμε ανθρώπους και όχι φύλα, θα μαθαίνουμε στα παιδιά την αξία του «ανήκειν», τον αυτοέλεγχο, την αίσθηση δικαίου και ισότητας. Η προσωπική ευθύνη δεν έχει φύλο, όμως ο ασθενέστερος έχει διττό ρόλο αυτό της αυτοπροστασίας του και της «εξημέρωσης» των εν δυνάμει θυτών του μέσω της σωστής γαλούχησης και κοινωνικοποίησης τους από τη νεαρή ηλικία. Η διάκριση δεν υφίσταται στα παιδικά μάτια, είναι μια κοινωνική κατασκευή. Και είναι οξύμωρο ότι παρά την αριθμητική υπεροχή των γυναικών η διάκριση παραμένει, γιατί η ίδια η γυναίκα στο γονεϊκό της ρόλο συντηρεί την προκατάληψη και τις έμφυλες διακρίσεις της δυτικής κοινωνίας. Η σπουδαία λόγια ακτιβίστρια και φεμινίστρια του αιώνα Σιμόν ντε Μποβουάρ στο έργο της «Το δεύτερο φύλο» επισημαίνει ότι «Δε γεννιέσαι γυναίκα. Γίνεσαι!» Στο χέρι της γυναίκας ως μάνα, εργαζομένη, σύντροφος και ενεργός πολίτης είναι, λοιπόν, να μάθει το παιδί της να σέβεται τη γυναίκα και τον άντρα ως ανθρώπινη οντότητα και να τους αντιμετωπίζει ισότιμα.
Ευγενία Ι. Φύκαρη
Κοινωνιολόγος, ΜΒΑ Διαχείρισης Ανθρωπίνων Πόρων
