Ο αιφνιδιασμός Πούτιν φέρνει τη Μόσχα ένα βήμα πιο κοντά στην ένοπλη σύρραξη με το Κίεβο

Κινητικότητα στα ουκρανικά σύνορα μετά την εντολή του Ρώσου προέδρου για την ανάπτυξη «ειρηνευτικών δυνάμεων» στις αποσχισθείσες περιφέρειες του Ντονμπάς – Το χρονικό μίας προαναγγελθείσας επέμβασης και οι αντιδράσεις – Συνεδριάζει αυτήν την ώρα το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για τις δραματικές εξελίξεις στην ουκρανική κρίση

Ένα βήμα πιο κοντά σε μία ένοπλη σύρραξη ευρείας κλίμακας βρίσκεται πλέον το Κίεβο με τη Μόσχα, έπειτα από τη χθεσινή απόφαση του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία των περιφερειών Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ που κατέχουν οι ρωσόφωνοι αυτονομιστές στην περιοχή του Ντονμπάς στην Ανατολική Ουκρανία. Παράλληλα, εξαιρετικά έντονη είναι και η κινητικότητα που εμφανίζουν τις τελευταίες ώρες στα ανατολικά ρωσοουκρανικά σύνορα οι ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις, έπειτα και από την εντολή που έδωσε ο Βλαντιμίρ Πούτιν προς το υπουργείο Άμυνας, να αναπτύξει ρωσικές «ειρηνευτικές δυνάμεις» στις παραπάνω αποσχισθείσες περιφέρειες. Πρόκειται για μία απόφαση που από την μία πλευρά ξάφνιασε τη Δύση, αφού υπήρχαν ελπίδες ότι ο Πρόεδρος Πούτιν, εν όψει της επικείμενης συνάντησής του με τον αμερικανό Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, θα απέφευγε να προχωρήσει σε μία περεταίρω κλιμάκωση της έντασης στα ρωσοουκρανικά σύνορα, από την άλλη επιβεβαίωσε τις ανησυχίες των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, ότι η Μόσχα δεν είχε παραιτηθεί από τα σχέδια της στην Ανατολική Ουκρανία διατηρώντας και προετοιμάζοντας τις δυνάμεις της για μία εισβολή στην Ουκρανική επικράτεια.

Ευθύς εξαρχής άλλωστε οι παραπάνω περιφέρειες είχαν βρεθεί στο επίκεντρο των επιθετικών κινήσεων της Μόσχας, αφενός λόγω της ένοπλης δράσης που ήδη από το 2014 είχαν αναπτύξει εκεί ρώσοι αυτονομιστές που υποστηρίζονται από την ίδια αφετέρου διότι ο έλεγχος της συγκεκριμένης περιοχής αποτελεί κομβικό σημείο και απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία του χερσαίου διαδρόμου που θα ενώνει και δια ξηράς την χερσόνησο της Κριμαίας με τη ρωσική επικράτεια. Μόνο τυχαίο δεν είναι άλλωστε πως σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από την περιοχή του Ντονμπάς, βρίσκονται σταθμευμένα, εδώ και περίπου δύο μήνες, περισσότερα από 700 ρωσικά άρματα μάχης, μονάδες πυροβολικού, τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού και συστοιχίες πυραύλων μέσου και μικρού βεληνεκούς, με τις φήμες να αναφέρουν πως ορισμένες από αυτές τις δυνάμεις έχουν πάρει ήδη θέση σε καίρια σημεία του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ, προκειμένου να βοηθήσουν την άμυνα των αυτονομιστών, στο ενδεχόμενο που δεχτούν επίθεση από τις ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις.

Αιφνιδιασμός Πούτιν

Λίγο πριν την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Ντονμπάς από τη Μόσχα, ο Ρώσος πρόεδρος επικοινώνησε με τον Γάλλο ομόλογό του Εμανουέλ Μακρόν και τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς, και τους ενημέρωσε για την απόφασή του. Αμέσως μετά και στο πλαίσιο του διαγγέλματός του προς τον ρωσικό λαό, ο Βλάντιμιρ Πούτιν θα κάνει μία ιστορική διαδρομή για τη δημιουργία του ουκρανικού κράτους, αναφερόμενος στην Κριμαία και στην απόσχισή της μετά το δημοψήφισμα το 2014, κατηγορώντας ευθέως τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, ότι απειλούν τη Ρωσία, μεταφέροντας επιθετικά όπλα κοντά στην επικράτειά της. Τόνισε δε με σαφήνεια ότι δεν θα δεχθεί ποτέ την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, καθώς σε αυτήν την περίπτωση, η Ρωσία θα μπορούσε να δεχθεί στρατιωτικό πλήγμα στην ενδοχώρα της, ακόμη και πέρα από τα Ουράλια.

Το χρονικό μίας προαναγγελθείσας επέμβασης

Επί της ουσίας οι ρίζες της επιλογής της Μόσχας να προχωρήσει τελικά στη χρήση «σκληρής ισχύος» προκειμένου να πετύχει τους στόχους της στο Ουκρανικό ζήτημα, πηγαίνουν σχεδόν δύο δεκαετίες πίσω και στην υποκινούμενη από τη Δύση (σύμφωνα με τη Ρωσία) της λεγόμενης «Πορτοκαλί επανάστασης» που από τον Νοέμβριο του 2004 έως και τον Ιανουάριο του 2005, παρέλυσε τη χώρα, φέρνοντας στην εξουσία τον φιλοδυτικό Βίκτορ Γιουσένκο ο οποίος κέρδισε στις τότε –επεισοδιακές- προεδρικές εκλογές τον εκλεκτό της Μόσχας Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Ως Πρόεδρος, ο Γιουσένκο είχε ταχθεί υπέρ της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, βάζοντας τη χώρα του σε καθεστώς «Έντονου Διαλόγου» με την Ατλαντική Συμμαχία το 2005. Στις εκλογές του 2010 και με τη στήριξη της Μόσχας, πρόεδρος της Ουκρανίας θα αναλάβει ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Τρία χρόνια αργότερα, τον Νοέμβριο του 2013, ο Γιανουκόβιτς θα απορρίψει τη συμφωνία σύνδεσης της Ουκρανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση υπέρ μιας νέας δανειακής συμφωνίας διάσωσης με τη Ρωσία και στενότερες σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. Η απόφαση του οδήγησε στη διαμαρτυρία των φίλο-ευρωπαϊστών Ουκρανών, μέσω μαζικών διαδηλώσεων στο Κίεβο. Τα γεγονότα οδήγησαν στην αντισυνταγματική καθαίρεσή του Γιανουκόβιτς από το αξίωμα του Προέδρου, στις 22 Φεβρουαρίου 2014, με τον ίδιο να βρίσκει καταφύγιο στη Ρωσία λίγες ημέρες αργότερα.

Αμέσως μετά την ανατροπή του Γιανουκόβιτς και τις πρώτες εντάσεις στη χερσόνησο της Κριμαίας ο Πούτιν θα δώσει εντολή για μεγάλης κλίμακας στρατιωτικά γυμνάσια στη νότια Ρωσία και τα σύνορα με την Ουκρανία, με τη συμμετοχή περισσότερων από 2.000 στρατιωτών. Ταυτόχρονα την εμφάνισή τους στους δρόμους της Συμφερόπολης, πρωτεύουσας της Κριμαίας, θα κάνουν και τα πρώτα ρωσικά άρματα βάζοντας έτσι τα θεμέλια για την προσάρτησής της στη ρωσική επικράτεια.
Το ίδιο σκηνικό επαναλαμβάνεται και στην προκειμένη περίπτωση, με τη διαφορά ότι αυτή τη φορά η Μόσχα στερείται μέσων πολιτικής πίεσης, καθώς η ρωσική κοινότητα που αποτελούσε περίπου το 30% της Ουκρανίας σχεδόν εξαφανίστηκε μέσα σε λίγα χρόνια. Η συντριπτική πλειονότητα των ροσώφωνων της Ουκρανίας μετακινήθηκε, ιδιαίτερα μετά το 2014, επιλέγοντας είτε να περάσει τα σύνορα της ρωσικής επικράτειας, είτε να εγκατασταθεί στην Κριμαία είτε να μετοικήσει στην περιοχή του Ντονμπάς που είχε ήδη περάσει στον έλεγχο των αυτονομιστών, αυξάνοντας δραματικά έτσι την πυκνότητα του πληθυσμού που είχε ως σημείο αναφοράς τη Μόσχα. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο δόθηκε στην τελευταία, ένα επιπλέον δικαίωμα ώστε να διεκδικήσει με ακόμη μεγαλύτερη ένταση τον έλεγχο των περιφερειών Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ, στο πλαίσιο και των συμφωνιών του Μινσκ.

Σύγκληση ΚΥΣΕΑ

Οι δραματικές εξελίξεις στο ουκρανικό ζήτημα προκάλεσαν συναγερμό και στην ελληνική κυβέρνηση με το Μέγαρο Μαξίμου να προχωρά στην άμεση σύγκληση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας (ΚΥΣΕΑ), το οποίο πρόκειται να συνεδριάσει σήμερα το πρωί σε διευρυμένη σύνθεση και υπό την προεδρία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Στη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ πέραν της πολιτικής ηγεσίας των υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών καθώς επίσης και των σχετικών υπηρεσιακών παραγόντων, πρόκειται να συμμετάσχει και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, καθώς, όπως διευκρίνιζαν αρμόδιες πηγές, αναμένεται να εξεταστούν, εκτός από τα στρατιωτικά, και γεωπολιτικά ζητήματα που σχετίζονται με την κρίση στην Ουκρανία και τα ενεργειακά θέματα. Στο πλαίσιο αυτό, όπως εκτιμάται, θα δοθεί έμφαση στα ενεργειακά αποθέματα και την αναζήτηση εναλλακτικών πηγών για τον εφοδιασμό της χώρας με φυσικό αέριο, παρά το γεγονός πως η πρώτη εικόνα είναι ότι δεν τίθεται ζήτημα εφοδιαστικής επάρκειας σε αυτή τη φάση. Στη συνεδρίαση θα συζητηθούν όλα τα σενάρια και οι επιπτώσεις που θεωρείται πως θα έχει για τη χώρα μας η κλιμάκωση της έντασης, καθώς το ρωσικό αέριο καλύπτει το 40% με 45% των ετήσιων αναγκών μας.
Ένα άλλο ζήτημα που αναμένεται να τεθεί στο ΚΥΣΕΑ, αφορά και το απόρρητο σχέδιο που είχε εκπονήσει το ΓΕΕΘΑ και το οποίο είχε αποκαλύψει το protothema.gr, αναφορικά με την απομάκρυνση των Ελλήνων υπηκόων αλλά και όσων ομογενών το επιθυμούν από την Ουκρανία, στο ενδεχόμενο που η διπλωματική κρίση ανάμεσα στη Μόσχα και το Κίεβο θα έτεινε να λάβει διαστάσεις άμεσης στρατιωτική σύγκρουσης. Το εν λόγω σχέδιο αποτελείται από τρεις φάσεις, στο πλαίσιο των οποίων προβλέπεται, μεταξύ άλλων και η μετάβαση στις σχετικές περιοχές ανδρών των Ειδικών Δυνάμεων προκειμένου να εξασφαλίσουν την ομαλή και απρόσκοπτη μεταφορά όλων εκείνων που θα θελήσουν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους προς τις (παραθαλάσσιες) τοποθεσίες που έχουν επιλεγεί ως βάσεις συγκέντρωσης. Παράλληλα, κομβικής σημασίας εκτιμάται πως θα είναι και η συμμετοχή του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, δεδομένου ότι ήδη υπάρχει μία σχετική κινητοποίηση ως προς την αναζήτηση πλοίων που, εφόσον απαιτηθεί, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν είτε ως πλωτά ξενοδοχεία είτε για την μεταφορά των Ελλήνων ομογενών που όντας ευρισκόμενοι εντός της εμπόλεμης ζώνης θα ήθελαν να εγκαταλείψουν την περιοχή και να μετεγκατασταθούν προσωρινά σε άλλα ασφαλέστερα μέρη ή ακόμη και στην Ελλάδα. Να σημειώσουμε πως στην ευρύτερη περιοχή του Ντονμπάς, στην οποία εντάσσεται και η Μαριούπολη σαν κέντρο και σαράντα ελληνόφωνα χωριά σε ένα ημικύκλιο που φτάνει μέχρι το Ντονέτσκ, σε ακτίνα περίπου 120 χλμ., εκτιμάται ότι ζουν περισσότεροι από 100.000 έλληνες ομογενείς.
Παράλληλα το ΚΥΣΕΑ αναμένεται να απασχολήσει επίσης και το ζήτημα που έχει προκύψει κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα από τη στοχοποίηση της χώρας μας από τους Ρώσους, κυρίως σε επίπεδο δηλώσεων. Το ρωσικό ενδιαφέρον εστιάζεται κυρίως σε δύο σημεία: στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, μέσω του οποίου γίνεται ο ανεφοδιασμός των αμερικανικών βάσεων στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία και στη ναυτική βάση της Σούδας, λόγω της εκεί ισχυρής αμερικανικής παρουσίας.
Η αντίδραση της Δύσης

Προκειμένου να αναζητηθεί, έστω και την ύστατη στιγμή, μία διπλωματική λύση που θα οδηγούσε σε μείωση της έντασης στα ρωσοουκρανικά σύνορα, οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας και της Ρωσίας συμφώνησαν να συναντηθούν στο Παρίσι την Παρασκευή, 25 Φεβρουαρίου, προκειμένου να συζητήσουν το ουκρανικό ζήτημα, υπό τον όρο ότι δεν θα έχει εισβάλει η Ρωσία στην Ουκρανία μέχρι τότε. Η συνάντηση θα περιλαμβάνει «προκαταρκτικές διαβουλεύσεις» πριν από μια ενδεχόμενη συνάντηση κορυφής ανάμεσα στον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, εάν και εφόσον αυτή πραγματοποιηθεί λόγω των εξελίξεων.
Να σημειώσουμε πως αμέσως μετά το διάγγελμα του Βλαντιμίρ Πούτιν με το οποίο ο Ρώσος πρόεδρος ανακοίνωσε την αναγνώριση της ανεξαρτησίας των «Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ» στην ανατολική Ουκρανία, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ο Τζο Μπάιντεν πρόκειται να εκδώσει σύντομα Εκτελεστικό Διάταγμα που θα απαγορεύει νέες επενδύσεις, εμπόριο και χρηματοδότηση από Αμερικανούς προς ή από τις παραπάνω περιοχές της Ουκρανίας.
Παράλληλα, ανάμεσα στις πρώτες δυτικές αντιδράσεις έπειτα από τον αιφνιδιασμό του Ρώσου προέδρου, συμπεριλαμβάνεται και η ανακοίνωση του ΝΑΤΟ. Ο Γενικός Γραμματέας της Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ έσπευσε να καταδικάσει τις δηλώσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν, κάνοντας λόγο για υπονόμευση της εδαφικής ακεραιότητας και κυριαρχίας της Ουκρανίας. Άμεση ήταν όμως και η αντίδραση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν η οποία σε ανάρτησή της στο Twitter κάνει λόγο για κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου τονίζοντας ότι η Ευρώπη εκφράζει την αλληλεγγύη της στην Ουκρανία.

ΠΗΓΗ: ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ