Στο σημερινό ταξίδι στο παρελθόν θα ταξιδέψουμε με το δεξαμενόπλοιο «ΜΑΡΙΝΑ» της εταιρείας Σ.ΛΙΒΑΝΟΣ ΕΛΛΑΣ . Το «ΜΑΡΙΝΑ» ήταν κατασκευασμένο στην Νότιο Κορέα εάν θυμάμαι καλά το 1986, με χωρητικότητα εκτοπίσματος(dead weight tonnage – dwt) 96.000 τόνοι, έφερε την Ελληνική Σημαία με λιμάνι νηολογίου την Χίο, και με 100% Ελληνικό πλήρωμα!. Η Σ. Λιβανός Ελλάς ήταν από τις λίγες Ελληνικές εταιρείες που «επέμενε» εκείνα τα χρόνια στον Έλληνα ναυτικό και όλα τα πλοία της ήταν επανδρωμένα με Έλληνες ναυτικούς.
Η χωρητικότητα εκτοπίσματος (dead weight tonnage – dwt) προσδιορίζει το μέγιστο συνολικό βάρος που μπορεί να μεταφέρει ασφαλώς το πλοίο σε φορτίο, εφόδια κ.ά. εφόσον διατηρεί το βύθισμα (γραμμή φόρτωσης) που προβλέπεται από τους ισχύοντες κανονισμούς. Η χωρητικότητα εκτοπίσματος υπολογίζεται σε τόνους “νεκρού βάρους“. Η χωρητικότητα αυτή υπολογίζεται σε βάρος, δηλαδή σε τόνους των 2.240 λιβρών. Από το συνολικό αυτό βάρος αν αφαιρεθεί το βάρος καυσίμων, εφοδίων (ύδατος, τροφίμων, κλπ.) και έρματος, προκύπτει το πραγματικό βάρος που μένει για το φορτίο δηλ. η πραγματική σε φορτίο μεταφορική ικανότητα του πλοίου, που ονομάζεται Χωρητικότητα φορτίου (loading or carrying capacity).
Στις αρχές του 1993 ήμουνα ξέμπαρκος στην Χίο και στα τέλη του Μάρτη ήρθα σε συμφωνία με την εταιρεία Σ. Λιβανός Ελλάς για να εργαστώ στο δεξαμενόπλοιο «Μαρίνα» και υπολόγιζαν να επιβιβαστώ στα μέσα Απριλίου. Πράγματι την Μεγάλη Δευτέρα 13 Απριλίου 1993 βρισκόμουνα στο γραφείο της εταιρείας στον Πειραιά και αφού πέρασα τα απαραίτητα προ ναυτολογήσεως διαδικαστικά, «πέταξα» αργά το απόγευμα την Μεγάλη Τετάρτη 15 Απριλίου 1993 με την Λουφτχάνσα από Αθήνα μέσω Φρανκφούρτης-Γερμανίας για Ρίο Ντε Τζανέιρο-Βραζιλίας.
Το «Μαρίνα» ήταν χρονοναυλωμένο στην Πετρομπράς (Petrobras) από το 1986 που παρελήφθη το πλοίο από τα ναυπηγεία, και έκανε τοπικά ταξίδια μεταξύ των λιμένων της Βραζιλίας. Η Petróleo Brasileiro s.a., πιο γνωστή ως απλά Petrobras, είναι μια ημι-δημόσια βραζιλιάνικη πολυεθνική εταιρεία στη βιομηχανία πετρελαίου με έδρα το Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας. Το όνομα της εταιρείας μεταφράζεται σε Brazilian Petroleum Corporation – Petrobras. Η εταιρεία κατατάχθηκε # 58 στην πιο πρόσφατη λίστα Fortune Global 500.
Φθάσαμε στο Ρίο Ντε Τζανέιρο την Μεγάλη Πέμπτη 16 Απριλίου 1993 και εκεί μετά από τα διαδικαστικά με το τελωνείο και το γραφείο μετανάστευσης του αεροδρομίου συναντήθηκα με τον απεσταλμένο του πράκτορα και αναχωρήσαμε οδικός για το λιμάνι του Σάο Σεμπαστιάο όπου και βρισκόταν το πλοίο αγκυροβολημένο στην εσωτερική ράδα του λιμανιού, και το μεσημέρι βρισκόμουνα στο πλοίο.
Το πλοίο είχε φορτώσει αργό πετρέλαιο (Crude Oil) από το Campos Oil Field. Η εξερεύνηση πετρελαίου ανοικτής θάλασσας στη λεκάνη Campos ξεκίνησε το 1968. Το πρώτο εξερευνητικό πηγάδι τρυπήθηκε το 1971. Το πρώτο πεδίο που ανακαλύφθηκε ήταν η Γαρούπα το 1974, σε ρηχό βάθος 120 μέτρων, ακολουθούμενη από το Namorado το 1975 σε 166 μέτρα νερού. Η πρώτη παραγωγή πετρελαίου ξεκίνησε το 1977 από το Enchova Field, σε βάθος νερού 124 μέτρων. Τα μεγαλύτερα πεδία, που αναφέρονται στο έτος ανακάλυψης τους, περιλαμβάνουν τους Linguado (1978), Carapeba (1982), Vermelho (1982), Marimba (1984), Albacora (1984), Marlim (1985), Albacora-Leste (1986), Marlim Sul (1987), Marlim Leste (1987), Barracuda (1989), Caratinga (1989), Espadarte (1994), Roncador (1996), Jubarte (2002), Cachalote (2002) και Badejo (2008). Το μεγαλύτερο πεδίο Marlim βρίσκεται στα βορειοανατολικά της λεκάνης, 110 χιλιόμετρα υπεράκτια σε βάθη νερού που κυμαίνεται από 650 έως 1.050 μέτρα. Μέχρι το 2003, ανακαλύφθηκαν 41 πεδία πετρελαίου και φυσικού αερίου, τα οποία κυμαίνονταν σε αποστάσεις από 50 έως 140 χιλιόμετρα (31 έως 87 μίλια) από την ακτή και σε βάθη νερού που κυμαίνονταν από 80 έως 2.400 μέτρα (260 έως 7.870 πόδια). Από αυτούς τους τομείς, 37 αναπτύσσονται από την Petrobras. Μέχρι το 2003, η παραγωγή πετρελαίου από τη λεκάνη είχε φτάσει τα 1,21 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα. Η συνολική αθροιστική παραγωγή από τη λεκάνη Campos έως το 2003 ήταν 3,9 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου με τα υπόλοιπα αποθέματα 8,5 δισεκατομμυρίων βαρελιών. Τον Φεβρουάριο του 2010, πραγματοποιήθηκε μια νέα ανακάλυψη 65 εκατομμυρίων βαρελιών από την Petrobras κοντά στην πετρελαιοπηγή Barracuda.
Εκείνη την εποχή υπήρχαν αρκετά πλοία Ελλήνων εφοπλιστών που ήταν χρονοναυλωμένα στην Πετρομπράς και συναντούσες πολλούς Έλληνες και ειδικά Χιώτες στα λιμάνια της Βραζιλίας και ειδικά στο Σάο Σεμπαστιάο.
Στο Σάο Σεμπαστιάο παραμείναμε μέχρι την νέα Τρίτη οπότε και αναχωρήσαμε για το Σάντος από όπου και φορτώσαμε για εκφόρτωση στο Ρίο Ντε Τζανέιρο. Τα ταξίδια του «Μαρίνα» ήταν ολιγόωρα μέχρι και μερικών ημερών, μπορεί να ήταν κουραστικά αλλά κανείς δεν παραπονιόταν μιας και βρισκόμασταν σε μέρη που όλοι οι ναυτικοί εκείνη την εποχή θα ήθελαν να ταξιδεύουν.
Τα λιμάνια της Βραζιλίας που φορτοεκφορτώναμε ήταν το Σάο Σεμπαστιάο, Ρίο ντε Τζανέιρο, Σάντος, Μάντρε ντε Ντέους στο Σαλβαδόρ, Αρακαζού, Νατάλ, Κάμπος, λογική και η ερώτηση ή απορία σας για το πώς περνούσαμε σε αυτά τα λιμάνια γιατί όλοι γνωρίζουν θαλασσινοί και μη για τις «ομορφιές» της Βραζιλίας, πραγματικά περνούσαμε πολύ ωραία και λόγω του ότι ήμασταν πολλοί Έλληνες εκείνη την περίοδο σε αυτά τα λιμάνια, στα οποία υπήρχαν και πολλοί Έλληνες μόνιμοι κάτοικοι που είχαν μαγαζιά με ελληνική κουζίνα και φυσικά νυχτερινά μαγαζιά με ελληνική ορχήστρα, δεν μας φαινόταν ότι βρισκόμασταν μακριά από την πατρίδα μας, νόμιζες ότι ήσουνα στην Ελλάδα.
Σε ένα από αυτά τα λιμάνια και συγκεκριμένα στο Ρίο ντι Τζανέιρο έτυχε να συναντηθώ μετά από μερικά χρόνια με τον μικρό αδελφό μου που ήταν τότε με ένα άλλο πλοίο της ίδιας εταιρείας στην περιοχή αυτή, πώς τα φέρνει καμιά φορά η μοίρα, λόγω του επαγγέλματος δεν μπορούσαμε να βρεθούμε στην Χίο και ανταμωθήκαμε σε λιμάνι της Βραζιλίας.
Συνεχίζαμε τα τοπικά ταξίδια στην Βραζιλία και ο καιρός περνούσε πολύ ωραία, στο πλοίο είχαμε και 2 μεγάλους παπαγάλους στην γέφυρα που μας κρατούσαν συντροφιά την ώρα της βάρδιας εν πλω ή στο αγκυροβόλιο.
Οι παπαγάλοι αυτοί ήταν Ara ararauna, ένα δημοφιλές είδος λόγω της εμφάνισής του και της ικανότητάς του να μιλάει. Έξυπνοι και κοινωνικοί μπορούν να είναι μια καλή παρέα για τον άνθρωπο. Ζει στα τροπικά δάση της Νότιας Αμερικής, από το Τρινιντάντ και την Βενεζουέλα έως την Νότια Βραζιλία, την Βολιβία και την Παραγουάη. Είναι είδος προς εξαφάνιση, το μήκος τους φτάνει τα 76 με 86 εκατοστά και το βάρος τους τα 900 με 1300 γραμμάρια.
Στα τέλη του Σεπτέμβρη 1993, βρισκόμασταν στο αγκυροβόλιο του Campos Oil Field εν αναμονή φόρτωσης, είχαμε ενημερωθεί από το Τέρμιναλ ότι την επομένη το πρωί θα πηγαίναμε να δέσουμε στο SPM για φόρτωση. Έκανα βάρδια στην γέφυρα και κατά της 6 το πρωί ήρθε στην γέφυρα ο Αντλιωρός του πλοίου, τον είδα πολύ αναστατωμένο και ρώτησα τι συμβαίνει, μου εξήγησε ότι όλη την νύχτα δεν «έκλεισε» μάτι γιατί έβλεπε τρομακτικό όνειρο ότι τον κυνηγούσαν διάβολοι με σπαθιά και μαχαίρια γι΄αυτό τον λόγο αποφάσισε να έρθει στην γέφυρα να ηρεμήσει.
Στις 7 και μισή το πρωί επέβη ο Mooring Master, ο βοηθός του και η ομάδα του για την πρόσδεση στο SPM και την έναρξη φόρτωσης
Mooring Master, Ένα έμπειρο άτομο που κατευθύνει την πρόσδεση και απόδεση όλων των τύπων και μεγεθών των πλοίων σε ένα λιμάνι ή τερματικό σταθμό σύμφωνα με τις ναυτικές διαδικασίες και τις απαιτήσεις ασφάλειας του πλοιοκτήτη και του λιμένα. Ενεργεί ως σύμβουλος του πλοίου και ως εκπρόσωπος του τερματικού σταθμού σε πλοίο.
Ο Βοηθός του Mooring Master με την ομάδα του καθώς και τα μέλη του πληρώματος με επικεφαλή τον Υποπλοίαρχο πήγαν στην πλώρη για να ξεκινήσει η πρόσδεσή μας στο SPM.
Όταν πλησιάσαμε σε ασφαλή απόσταση από το SPM δώσαμε την μπαρούμα και πήραμε από την λάντζα το σύρμα στο οποίο ήταν δεμένη η αλυσίδα πρόσδεσης (Mooring Chain) στο SPM, και αρχίσαμε να την βιράρουμε σιγά- σιγά και με τις οδηγίες του Mooring Master, όταν το σύρμα πέρασε το Panama Chock και εισήλθε στην πλώρη του πλοίου ξαφνικά έσπασε το σύρμα στην άκρη που ήταν δεμένο με την αλυσίδα πρόσδεσης, και με την φορά και την δύναμη που είχε χτύπησε στην αρχή τον υποπλοίαρχο στο πόδι ευτυχώς όχι σοβαρά, και κατόπιν τον αντλιωρό στο κεφάλι παρόλο που φορούσε το κράνος ασφαλείας, αμέσως ειδοποιήθηκε ο γιατρός του Τέρμιναλ που σε λίγα λεπτά ήταν στο πλοίο.
Ο άτυχος αντλιωρός είχε χτυπηθεί πολύ άσχημα στο κεφάλι και δεν θα φύγει ποτέ από το μυαλό μου η εικόνα του, αυτό που μας φόβισε, τρομοκράτησε και προβλημάτισε έντονα ήταν το σημείο του κεφαλιού που χτυπήθηκε έβγαινε με ορμή αίμα και υγρό. Ο Γιατρός εξέτασε τον άτυχο φίλο μας και απλώς βεβαίωσε τον θάνατό του, ο οποίος ήταν ακαριαίως και το υγρό που βλέπαμε ήταν από τον νωτιαίο μυελό.
Ο νωτιαίος μυελός αποτελεί μέρος του κεντρικού νευρικού συστήματος και έχει μήκος περίπου 51 εκατοστά. Αρχίζει από τη βάση του εγκεφάλου του οποίου αποτελεί συνέχεια και επεκτείνεται μέχρι τη μέση.
Τα νεύρα τα οποία πηγάζουν από αυτόν και κατευθύνονται προς τα άλλα μέρη του σώματος είναι οι κατώτεροι κινητήριοι νευρώνες και οι αισθητήριοι νευρώνες. Τα ραχιαία αυτά νεύρα που προέρχονται από το νωτιαίο μυελό εξέρχονται και εισέρχονται σε κάθε σπονδυλικό επίπεδο και είναι υπεύθυνα για συγκεκριμένες περιοχές του σώματος.
Ο γιατρός ενημέρωσε το Τέρμιναλ για το ατυχές συμβάν και θανατηφόρο ατύχημα και ο πλοίαρχος ενημέρωσε την εταιρεία για το συμβάν και για τις άμεσες ενέργειες μεταφοράς του εκλιπόντος από το πλοίο στο πλησιέστερο λιμάνι και κατόπιν στην Ελλάδα.
Τίς επόμενες ώρες επέβη του πλοίου επιθεωρητής από την Πετρομπράς για την έρευνα και τους λόγους που προκάλεσαν το θανατηφόρο ατύχημα, και μετά από ενδελεχή έλεγχο βγήκε το πόρισμα που προκάλεσε το μοιραίο, «φταίχτης» τελικά ήταν το σύρμα που ήταν ενωμένο με την αλυσίδα πρόσδεσης (mooring chain) το οποίο βρέθηκε να είναι σε πολύ άσχημη κατάσταση και με πολλές φθορές.
Στο Campos Oilfield παραμείναμε για αρκετές ημέρες λόγω του ότι η φόρτωση ήταν σε χαμηλό τέμπο και μετά προσεγγίσαμε το Σάο Σεμπαστιάο για εκφόρτωση.
Τελικά από την «Μαρίνα» απολύθηκα και επέστρεψα στην πατρίδα την 1η Νοεμβρίου 1993 από το λιμάνι Σαλβαδόρ.
Από εκείνη την ημέρα που «χάσαμε» τον φίλο και συνάδελφο άρχισα να αναρωτιέμαι, τελικά μήπως τα όνειρα βγαίνουν αληθινά;
Με εκτίμηση
Στέλιος Κουμπιάς
Συνταξιούχος Πλοίαρχος Ε.Ν
