Το ιστορικό χωριό της Χίου, τον Ανάβατο, “μια ζωντανή εικόνα του αφανισμού που προκάλεσε στο νησί η τρομερή σφαγή από τους Τούρκους την άνοιξη του 1822” τιμά σήμερα η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου στα πλαίσια των εκδηλώσεων εκεί για τους νεκρούς της Σφαγής της Χίου με αφορμή τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Ο ερημοποιημένος από τα χρόνια της σφαγής του συνόλου των κατοίκων του Ανάβατος, με τη μια και μοναδική πλέον γυναίκα μόνιμη κάτοικο του, “φρουρό” του καστροχωριού του Αιγαίου, αποτέλεσε τον πρώτο σταθμό της Προέδρου αμέσως μετά την άφιξη της στη Χίο.
Στο Ναό του Ταξιάρχη στο χωριό, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας έγινε δεκτή από τις αρχές του νησιού και παρέστη σε Αρχιερατικό μνημόσυνο στο ναό του Ταξιάρχη από το Μητροπολίτη Χίου κ. Μάρκο ο οποίος προσέφερε στην Πρόεδρο ένα καλάθι με άγρια φυτά από τη νησίδα Παναγιά, μια νησίδα ανατολικά των Οινουσσών.
Ακολούθησε κατάθεση στεφάνου από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο κοινοτάφιο – Μνημείο των σφαγιασθέντων σε ύψωμα στην είσοδο του χωριού.
Αμέσως μετά, με δήλωση της η κ. Σακελλαροπούλου αναφέρθηκε στη Σφαγή της Χίου, “ένα τα τραγικότερα γεγονότα της νεότερης ελληνικής και ευρωπαϊκής ιστορίας, που συντάραξε την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, ενδυνάμωσε το κίνημα του φιλελληνισμού, ενέπνευσε Έλληνες και ξένους ζωγράφους, συγγραφείς, ποιητές, και εξακολουθεί και σήμερα να μας συγκλονίζει”.
“Τιμάμε σήμερα, είπε η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, τη μνήμη των χιλιάδων αδικοχαμένων μαρτύρων. Και ταυτόχρονα εξαίρουμε το ακατάβλητο πνεύμα όσων επέζησαν, όσων ξαναγύρισαν στο νησί και το αναγέννησαν από τις στάχτες του, υπακούοντας στην προτροπή του συμπατριώτη τους Αδαμάντιου Κοραή: ‘Ανακτήσατε και καταστήσατε λαμπροτέραν την πατρικήν γην. Το κάλλος και η ακμή της σημερινής Χίου τους δικαιώνει” κατέληξε η Πρόεδρος.
Ακολούθησαν χαιρετισμοί προς την Πρόεδρο από τον Αντιπεριφερειάρχη Χίου Παντελή Μπουγδάνο και ντο Δήμαρχο Χίου Σταμάτη Κάρμαντζη καθώς και επετειακή ομιλία από τον Αντιπεριφερειάρχη Παιδείας και Θρησκευμάτων Στέλιο Καμπούρη και πολιτιστικό πρόγραμμα. Η εκδήλωση στην οποία την κυβέρνηση εκπροσώπησε ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου και βουλευτής Χίου, Νότης Μηταράκης, έκλεισε με ανάγνωση μαρτυριών από τις μέρες της Σφαγής και την ανάγνωση ονομάτων 50 σφαγιασθέντων του 1822, τα ονόματα των οποίων αντλήθηκαν από τουρκικά κατάστιχα.
Η επίσκεψη στον Ανάβατο έκλεισε με ξενάγηση στον οικισμό και το κάστρο από την προϊσταμένη Αρχαιοτήτων Χίου Όλγα Βάσση.
Το μεσημέρι η Πρόεδρος της Δημοκρατίας σύμφωνα με το πρόγραμμα της θα επισκεφθεί τη Μητρόπολη Χίου και τη Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Χίου “Κοραής” όπου και το Λαογραφικό Μουσείο – Συλλογή Αργέντη. Στη Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Χίου “Κοραής” βρίσκεται η σειρά εγκυκλοπαίδειας “Déscription de l’Égypte” (έκδοση 1809-1822), δώρο του Ναπολέοντα στον Κοραή για την συνεισφορά του στην μετάφραση των Γεωγραφικών του Στράβωνα. Στη Βιβλιοθήκη βρίσκονται επίσης, η πρώτη σημαία που υψώθηκε κατά την απελευθέρωση της Χίου το 1912, χάρτες από τον 14ο μέχρι και τον 18ο αιώνα και περιηγητικά κείμενα που περιγράφουν το νησί και την ζωή στη Χίο από τον 8ο μέχρι τον 20ο αιώνα καθώς και χειρόγραφα του Αδαμάντιου Κοραή, τεκμήρια, χειρόγραφα και κειμήλια.
Στις 4 το απόγευμα η Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναχώρησε από τη Χίο επιστρέφοντας στην Αθήνα.
Σε προσωπικό της λογαριασμό στο Instagram η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου έγραψε τα εξής:
«Επισκέφθηκα τον ιστορικό Ανάβατο της Χίου, στις εκδηλώσεις μνήμης και τιμής για τους χιλιάδες Έλληνες του νησιού που σφαγιάστηκαν με πρωτοφανή αγριότητα από τους Τούρκους τον Μάρτιο του 1822. Με συγκίνηση παρακολούθησα την αναβίωση των τραγικών μαρτυριών των θυμάτων μέσα από τις φωνές μαθητών του νησιού και από τραγούδια που ερμήνευσε η χορωδία του. Είχα τη χαρά να γνωρίζω την κ. Σμαράγδα Παπαστυλιανού, τη μοναδική, εδώ και 30 χρόνια, κάτοικο του χωριού και να ξεναγηθώ στον μεσαιωνικό οικισμό του, τον «Μυστρά της Χίου», όπως τον αποκαλούν, με το μεγάλο ιστορικό και πολεοδομικό ενδιαφέρον. Στην Ιερά Μητρόπολη Χίου, Ψαρών και Οινουσσών, ο Μητροπολίτης κ. Μάρκος μου παρουσίασε εκκλησιαστικά εκθέματα και κειμήλια. Στη δημόσια κεντρική βιβλιοθήκη Χίου « Κοραής», όπου στεγάζεται και το Λαογραφικό Μουσείο – Συλλογή Αργέντη, είδα αλληλογραφία του Αδαμάντιου Κοραή, και την πρώτη σημαία που υψώθηκε στη Χίο κατά την απελευθέρωση της το 1912».
Δυο λόγια για την Σφαγή της Χίου το 1822
Στις 11 Μαρτίου 1822 η Χίος εξεγείρεται κατά των Τούρκων.
Μόλις οι Τούρκοι στην Κωνσταντινούπολη μαθαίνουν το γεγονός της επανάστασης της Χίου στέλνουν τον Τουρκικό στόλο (46 πλοία και 7000 στρατιώτες) με ναύαρχο τον Καρά Αλή.
Στις 30 Μαρτίου ξεκινούν τη σφαγή, τις λεηλασίες και το κάψιμο της πόλης. Για 4 μήνες καταφτάνουν συνεχώς Τούρκοι κατάδικοι με σκοπό το φόνο, τη λεηλασία και τον εξανδραποδισμό των κατοίκων.
Ο Βαχήτ Πασάς αναγγέλλει τη διαταγή του σουλτάνου να θανατώνονται βρέφη έως 3 ετών, αγόρια και άνδρες άνω των 12 ετών και γυναίκες άνω των 40 ετών καθώς και να αιχμαλωτίζονται κορίτσια και γυναίκες από 3 έως 40 ετών και αγόρια από 3 έως 12 ετών. Μεγάλο Σάββατο, 1η Απριλίου 1822 καίγεται η Σχολή της Χίου και σφαγιάζονται σχεδόν όλοι, ακόμα και οι λεπροί.
Πάσχα, 2 Απριλίου 1822. Ο Τούρκοι (15000 άνδρες) μπαίνουν στο μοναστήρι του Αγίου Μηνά και σφαγιάζουν 3000 Χιώτες που είχαν κρυφτεί εκεί. Την ίδια μέρα το ίδιο γεγονός γίνεται και στη Νέα Μονή.
Τετάρτη 5 Απριλίου του 1822. Ο Καρά Αλής βγάζει ανακοίνωση, πως όσοι Χιώτες παραδώσουν τα όπλα τους και επιστρέψουν στην πόλη, θα αφεθούν ελεύθεροι(αμνηστία). Οι Τούρκοι τελικά αθέτησαν το λόγο τους και άρχισαν να σφάζουν όσους παραδίδονταν.
Στο ακρωτήρι του Κάβο Μελανιός, απέναντι από τα Ψαρά βρήκαν καταφύγιο περίπου 10.000 Χιώτες οι οποίοι σφαγιάσθηκαν σχεδόν όλοι με απερίγραπτο μένος. Ήταν τόσο πολύ το αίμα που η θάλασσα «μελάνιασε» γύρω από τον κάβο και την παραλία.
Στις 23 Απριλίου του 1822 απαγχονίζονται ο μητροπολίτης Πλάτων, ο διάκονός του Γαρρής καθώς και άλλοι πρόκριτοι και δημογέροντες.
7 Ιουνίου 1822. Μετά την πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη και τον σκοτωμό του Καρά Αλή, εξαπολύεται και νέα σφαγή στα Μαστιχοχώρια και ολοκληρώνεται έτσι η καταστροφή του νησιού.
Από τους 117.000 Χριστιανούς που ήταν ο τότε πληθυσμός της Χίου σφαγιάσθηκαν περίπου 52.000,πουλήθηκαν σκλάβοι στην Ανατολή περίπου 52.000 γυναικόπαιδα,
21.000 κατέφυγαν αλλού (Ψαρά, Τήνο, Σύρο, Άνδρο, Αγκώνα, Τεργέστη, Μασσαλία, Οδησσό, Μάλτα Λονδίνο) και περίπου 1800-2000 παρέμειναν στην Χίο.
Ο πληθυσμός της Χίου δεν έχει ανακάμψει από τότε!
