Γράφει ο Δημήτριος Ντόικος
Με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου αρχές της δεκαετίας του 1990 , ένας νέος κόσμος επαγγέλθηκε από τους ηγήτορες του πλανήτη μας. Ενας κόσμος δικαιότερος, πιο ελεύθερος, δημοκρατικός, κυρίως όμως ένας κόσμος που θα προσέφερε περισσότερες ευκαιρίες στους ανθρώπους για την επιδίωξη της ευημερίας τους. Εγκαινιάστηκε έτσι ένα νέο οικονομικό πρωτίστως σύστημα, το οποίο έφερε μαζί του μεγάλες αλλαγές, πολιτικές, κοινωνικές, πολιτιστικές, πνευματικές. Οι αλλαγές αυτές είχαν και θετικό, αλλά και αρνητικό αντίκτυπο. Στα θετικά μπορούμε να αναφέρουμε την διοχέτευση κεφαλαίων σε υποανάπτυκτες περιοχές του πλανήτη, όπου χώρες όπως η Κίνα πρωτίστως, αλλά και άλλες ασιατικές όπως η Μαλαισία, Βιετνάμ, Ινδονησία, Ινδία, Ταυλάνδη, γνώρισαν πρωτοφανή οικονομική ανάπτυξη, με αποτέλεσμα εκκατομύρια ανθρώπων να ξεφύγουν από τα όρια της φτώχειας, την γρήγορη και απρόσκοπτη παροχή πληροφοριών, η οποία έθεσε τους τομείς της έρευνας και της τεχνολογίας σε νέες βάσεις και τους οδήγησε σε άγνωστους ως τότε δρόμους, έφερε τεχνολογικά αγαθά και υπηρεσίες σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, έδωσε την δυνατότητα σε όλο και περισσότερους ανθρώπους να αποκτήσουν περισσότερα αγαθά μέσω της συνεχούς μείωσης των τιμών παραγωγού, έφερε τους πολιτισμούς των χωρών σε μεγαλύτερη επαφή μεταξύ τους μέσω των ανοιχτών συνόρων, πράγμα που ώθησε την προώθηση και ανταλλαγή, αλλά και την ευρύτερη επεξεργασία νέων ιδεών και ρευμάτων. Σχεδόν σε κάθε ένα από αυτά τα θετικά σημεία, μπορούμε να αναφέρουμε και αρνητικά σημεία που εκπηγάζουν από αυτά. Η συνεχής αναζήτηση όλο και φθηνότερων περιοχών παραγωγής, οδήγησε στην μαζική αποβιομηχάνιση μεγάλων περιοχών του ως τότε εύπορου τμήματος του πλανήτη, κυρίως της Ευρώπης και της Βορείου Αμερικής, η συνεχής ζήτηση όλο και φθηνότερων προιόντων οδήγησε στην μαζική εκμετάλευση του εργατικού δυναμικού, το οποίο είδε τις συνθήκες διαβίωσής του να χειροτερεύουν τόσο, ώστε μεγάλο τμήμα του αποφάσισε να αναζητήσει μία καλύτερη μοίρα ως μετανάστης σε ευπορότερες περιοχές της γης, με αποτέλεσμα οι χώρες φθηνού εργατικού δυναμικού να απωλέσουν σημαντικό μέρος του επιστημονικού δυναμικού τους, αλλά και του νεαρής ηλικίας εργατικού δυναμικού τους επίσης. Οι μεγάλες εταιρίες στον διαρκώς αυξανόμενο ανταγωνισμό μεταξύ τους, ελλάχιστα μερίμνησαν για τις περιβαλλοντολογικές συνθήκες, συνέπεια του οποίου ήταν να χαθούν τεράστιες εκτάσεις δασών και βιοτόπων, με ανεπανόρθωτες συνέπειες όχι μόνον για τις χώρες όπου συντελούταν αυτές οι καταστροφές, αλλά και για τον πλανήτη εν γένει. Εδώ να σημειώσουμε και την καταστροφή στον υδροφόρο ορίζοντα, η οποία υποθηκεύει το μέλλον των χωρών αυτών. Αλλες αρνητικές συνέπειες που μπορούν να αναφερθούν είναι η αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων, η συρρίκνωση της μεσαίας τάξης ιδιαίτερα στις χώρες της Δύσης, η απώλεια ισχύος και πεδίου ελιγμών των πολιτικών και κυβερνήσεων γενικά διαφόρων κρατών, αν όχι όλων, η διασπορά μεγάλων εγκληματικών οργανώσεων και η διεθνοποίηση τους σταδιακά, και ο περιορισμός των εθνικών και τοπικών πολιτισμών με την βαθμιαία αντικατάστασή τους από μαζικά πολιτιστικά φαινόμενα που αποξενώνουν και αποχαρακτηρίζουν τις τοπικές κοινωνίες, με αποτέλεσμα να χάνουν σε συνοχή, και να γίνονται εύκολα διαχειρήσιμα όργανα εταιριών ή λόμπυ.
Το διεθνές πολιτικό και οικονομικό τοπίο σήμερα.
Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου βρήκε την Δύση απόλυτη νικήτρια. Και ο νικητής τα παίρνει όλα. Οταν λέμε Δύση ενοούμε την Ευρώπη, η οποία λίγο πολύ συσπειρώθηκε γύρω από την οικονομική ένωση που λέγεται ΕΕ, και τις ΗΠΑ. Πρωτίστως όμως τις ΗΠΑ. Διότι ήταν οι ΗΠΑ οι οποίες ηγήθηκαν της Δύσης κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, και ήταν αυτές οι οποίες ανέλαβαν την οικονομική ανόρθωση της διαλυμένης από τον ΒΠΠ Ευρώπη.
Καθ όλη την διάρκεια της δεκαετίας του 90, οι ΗΠΑ έδειχναν τον δρόμο σε κάθε ρεύμα στο παγκόσμιο πολιτικό, οικονομικό, και πολιτιστικό γίγνεσθαι. Οι αποφάσεις της αμερικανικής ηγεσίας ή του αμερικανικού βαθέως κράτους ήταν αδιαπραγμάτευτες. Ολες οι κυβερνήσεις προσπαθούσαν να τις μιμηθούν σε σημείο μάλλιστα πιθηκισμού. Η παγκόσμια οικονομία ανέπνεε στην Wall Street, εν μέρει αναπνέει ακόμη, και σε πολιτικό επίπεδο ήταν προσωποποιημένη στην ομάδα των G7, η οποία μετονομάστηκε σε G8 με την είσοδο της Ρωσίας, μιας χώρας που μπορεί να μην πληρούσε σχεδόν κανένα οικονομικό κριτήριο, ήταν όμως το πολιτικό βάρος της χώρας που έπαιξε βασικό ρόλο σε αυτή την απόφαση. Και ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, ο κόσμος αγνοούσε, ή επέμενε να αγνοεί τις κοσμοιστορικές αλλαγές που συνέβαιναν γύρω του, με αυτιστική επιμονή θα έλεγε κανείς. Η σταδιακή συρρίκνωση και νομοτελειακή διάλυση της μεσαίας τάξης στην Δύση, οδήγησε σε αυτό που μεγάλο τμήμα των οικονομικών ελίτ διακαώς ποθούσε, την αποπολιτικοποίηση του μέσου εκλογικού σώματος δηλαδή, η οποία όμως άφησε ανοιχτό το πεδίο δράσης σε αποσταθεροποιητικά λαικιστικά κινήματα και ρεύματα τόσο στον χώρο της αριστεράς, αλλά κυρίως στον χώρο της άκρας δεξιάς. Κυρίως όμως η αθόρυβη άνοδος δυνάμεων που σκέφτοταν και δρούσαν έξω από τα πλαίσια σκέψης και δράσης του δυτικού τρόπου, είναι η κινητήριος δύναμη ανατροπής του παγκόσμιου modus vivendi που κινούταν ως τώρα πάνω σε δυτικά πρότυπα. Η Δύση άργησε να μάθει το εκτόπισμα και την σημασία που θα μπορούσαν να έχουν χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία, η Ινδονησία, το Πακιστάν, το Ιράν, ή το Μεξικό. Από το 1950 ως το 2014, το ποσοστό εξαγωγών της Βορείου Αμερικής σε παγκόσμιο επίπεδο έπεσε από τα 21,1% σε 11,1%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό της ανατολικής Ασίας αυξήθηκε από το 13,2% στο 32,4% στο αντίστοιχο διάστημα. Στο ίδιο διάστημα το ποσοστό εισαγωγών αυξήθηκε από 11,6% σε 31,9% στην ανατολική Ασία, ενώ αυτό της Βορείου Αμερικής έπεσε από το 20 στο 15%. Το ποσοστό εισαγωγών της Ευρώπης έπεσε από το 43 στο 34%. Οι αριθμοί δείχνουν αυτό που δεν μας αρέσει να δούμε. Οτι το οικονομικό βάρος της Δύσης μειώνεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Το 1980 το βάρος της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία ανέρχοταν στο 2,32%, των ΗΠΑ σε 21,56%,της ΕΕ σε 29,85 %. Σήμερα οι αντίστοιχοι αριθμοί είναι για την Κίνα 19,72%, για τις ΗΠΑ 14,78%, και για την ΕΕ 15,79%. Το συνολικό βάρος της ασιατικής οικονομίας επί της παγκοσμίου οικονομίας φθάνει το 38%. Αξίζει να σημειωθεί ότι από ολόκληρη την ΕΕ, μοναδικοί κερδισμένοι απο την Παγκοσμιοποίηση ως τώρα είναι οι Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία, όπου οι δύο πρώτες χώρες διακρίνονται για τον έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα των οικονομιών τους και ιδιαίτερα για την εξαγωγή ειδικευμένων προιόντων.
Η αμερικανική αντίδραση. Αλλαγή των κανόνων;
Κανείς πιστεύω από όσους παρακολούθησαν την προεκλογική εκστρατεία του νυν Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δεν παραξενεύτηκε από τον τρόπο με τον οποίον αντιμετώπισε αυτή την μετατόπιση βάρους από την Δύση, και ιδιαίτερα από τις ΗΠΑ προς την ανατολική Ασία. Πιστός στην παραδοσιακή γραμμή των Αμερικανών Isolationists, κεντρικός σκοπός του ήταν εξ αρχής να αλλάξει την δεδομένη ροή του παιχνιδιού. Το έδειξε στις σκληρές διαπραγματεύσεις που είχε με όλους τους συνομιλητές του, είτε ήταν με το Μεξικό, είτε με τον Καναδά, είτε με την Γερμανία, την Γαλλία, με ολόκληρη την ΕΕ κάποτε. Η υπόσχεσή του να φέρει τα εργοστάσια πίσω στην Αμερική όπως διατρανώνει, αποτελεί το όραμά που επαγγέλεται ως κυρίαρχο στοιχείο της θητείας του.
H διοίκηση Τραμπ βλέπει ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την αμερικανική ηγεμονία την απώλεια των πρωτείων στην τεχνολογία.Ακόμη περισσότερο φοβάται μία κινεζική τεχνολογική ηγεμονία εφόσον δεν μπορεί να ελέγξει πολιτικά αυτή την χώρα, όπως θα μπορούσε να κάνει με τους συμμάχους του σε Ευρώπη και Αμερική. Εχοντας ήδη ξεκινήσει την δική της κούρσα προς το διάστημα, και έχοντας κατασκευάσει τον πρώτο κβαντικό κομπιούτερ, η Κίνα δείχνει ότι δεν έχει σκοπό να περιοριστεί στον ρόλο του δεύτερου. Ήταν επόμενο λοιπόν ότι ένας άνθρωπος σαν τον Τραμπ, ο οποίος έχει μάθει να μην τα παρατάει μέχρι να φτάσει στον στόχο του, και έχει μάθει να παλεύει μέσα στις πιο αντίξοες και πιεστικές συνθήκες όπως είναι αυτές του επιχειρηματικού κόσμου στις ΗΠΑ, να μην επέτρεπε την κινεζική κυριαρχία στον τομέα των τηλεπικοινωνιών η οποία προωθούταν μέσω της εξέλιξης της νέας γεννιάς των LTE από την Huawei. Πόσο μάλλον όταν η κινεζική εταιρία έχει αναπτύξει την γεννιά των 5G στον τομέα αυτόν, ενώ οι ανταγωνιστές της προσπαθούν ακόμα να δημιουργήσουν δικό τους σύστημα.
Η αμερικανική αντίδραση είχε όλα τα χαρακτηριστικά μιας σχεδόν γκαγκστερικής οργάνωσης. Απειλές, εκβιασμοί, παράνομες κρατήσεις, αυθαίρετες απαγορεύσεις, διάδοση ψευδών, ότι μπορεί να βοηθήσει. Δηλώνοντας οτι στις ΗΠΑ προωθείται η εξέλιξη αντίστοιχου συστήματος υπό την επωνυμία OPENrun, η αμερικανική κυβέρνηση προσπαθει να περάσει νομοθεσία, η οποία θα απαγορεύει στο μέλλον σε οποιαδήποτε επιχείρηση δραστηριοποιείται στις ΗΠΑ, να χρησιμοποιεί άλλο σύστημα, πάντα υπό την ομπρέλλα της προάσπισης της χώρας από τυχόν κατασκοπευτικές ενέργειες. Για τον λόγο αυτόν μάλιστα κατηγορήθηκε ευθέως η κινεζική εταιρία Huawei, φτάνοντας μάλλιστα στο σημείο να πιέζονται επίσημα ξένες κυβερνήσεις να αποπέμψουν πρόσωπα της κινεζικής εταιρίας, και να ακυρώσουν ακόμη και ήδη συμφωνημένα έργα. Εδώ θα έπρεπε να θυμηθούμε τις προσπάθειες που κατέβαλλε κάποτε η αμερικανική κυβέρνηση να ελέγξει τις αμερικανικές εταιρίες Google, Yahoo, Facebook, προσπάθειες οι οποίες κάποτε ευοδώθηκαν από επιτυχία.
Η ευθεία αντιπαράθεση των ΗΠΑ με την κινεζική εταιρία έχει λάβει διαστάσεις ανοιχτής σύγκρουσης, σε σημείο να αναφερόμαστε πλέον σε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο. Δεν είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ καταφεύγουν σε τέτοιες πρακτικές. Ο κόσμος είναι συνηθισμένος στις αλλεργικές νευρώσεις που παθαίνουν Αμερικανοί πολιτικοί όταν κάποια χώρα κλείνει συμβόλαια παροχής αερίου ή πετρελαίου με ρωσσικές εταιρίες. Είναι λίγο πολύ γνωστός ο τρόπος με τον οποίον πάροχοι κινητής τηλεφωνίας πιέστηκαν να αποκλείσουν από την γκάμα των προιόντων τους τα ρωσσικά κινητά Yatos. Αλλά τώρα είναι η πρώτη φορά όπου η αμερικανική κυβέρνηση αναλαμβάνει επισήμως έναν αγώνα εναντίον μιας χώρας με βάση απόλυτα οικονομικά κριτήρια. Οι αμερικανικές πιέσεις είχαν ήδη τα πρώτα θετικά αποτελέσματα στον Καναδά και στην Βρεττανία, αν και στον Καναδά το δίκτυο LTE το είχε ήδη κατασκευάσει η Huawei, ενώ και οι βασικοί πάροχοι κινητής τηλεφωνίας Bell και Telus είχαν ήδη συμφωνήσει την αγορά 5G από την Huawei. Ακόμη πιο περίπλοκα όμως ήταν τα πράγματα στην Βραζιλία, όπου η αμερικανική κυβέρνηση υποσχέθηκε ένα μεγάλο ποσό οικονομικής βοήθειας στην χώρα, προορισμένο να εκσυγχρονίσει ολόκληρο το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο της χώρας. Η βραζιλιανή κυβέρνηση σε περίπτωση που δεχτεί την προσφορά, θα χάσει μια κινεζική επένδυση 800εκ δολλαρίων σε ένα εργοστάσιο στο Σάο Πάουλο, καθώς και το σύνολο των LTE κεραίων που έχουν κατασκευαστεί στην Κίνα, και τις οποίες χρησιμοποιούν και οι 4 κεντρικοί πάροχοι κινητής τηλεφωνίας στην χώρα. Το δίλημα της κυβέρνησης είναι τεράστιο, διότι ως μία χώρα που ανήκει στην οικονομική ένωση της MERCOSUR, μία ένωση λατινοαμερικανικών χωρών όπου η Huawei διαθέτει το μονοπώλιο σχεδόν των LTE συστημάτων, η τεχνολογική απομόνωση της χώρας θα είχε ανεπανόρθωτες αρνητικές συνέπειες, κάτι που προφασίστηκε και η κυβέρνηση της Αργεντινής για την δική της περίπτωση. Η αλήθεια όμως κρύβεται πάλι πίσω από τους αριθμούς. Η Βραζιλία εξάγει στην Κίνα 7 φορές περισσότερα προιόντα από ότι στις ΗΠΑ. Και αυτοί οι αριθμοί είναι αδυσώπητοι, κάτι που σκέφτονται επίσης και οι Ευρωπαίοι. Παρόλα αυτά, οι αμερικανικές πιέσεις στην Ευρώπη έχουν ήδη φέρει τα πρώτα αποτελέσματα. Εκτός της Βρεττανιας, χώρες όπως οι Ιταλία, Πολωνία, Εστονία, Ρουμανία, Δανία, Σουηδία, Φινλανδία, Νορβηγία, Τσεχία, και Λεττονία, είτε σταμάτησαν την συνεργασία τους με την κινεζική εταιρία, είτε την απέκλεισαν από τους διαγωνισμούς για την εγκατάσταση 5G. Το αστείο είναι ότι κανένας άλλος ανταγωνιστής της Huawei δεν έχει αναπτύξει το δικό του σύστημα 5G ακόμα!!! Ο αποκλεισμός της Huawei σύμφωνα με υπολογισμούς της Vodafon, θα επιφέρει μία καθυστέρηση τουλάχιστον 2 ετών, και θα κοστίσει επιπλέον 200€ εκκατομύρια. Το δίλημμα των Ευρωπαίων είναι πολύ μεγάλο. Αν η Βρεττανία αναγκάστηκε να υποκύψει στις αμερικανικές πιέσεις εξαιτίας της ανάγκης να υπογράψει με τις ΗΠΑ μία αρκετά συμφέρουσα εμπορική συμφωνία που θα αντικαθιστά εν μέρει τα χαμένα εμπορικά προνόμια που είχε στην ΕΕ, άλλες ευρωπαικές και μη χώρες δεν μπορούν να απωλέσουν την ασφάλεια της τεράστιας κινεζικής αγοράς. Υπολογίζεται ότι η κινεζική αγορά είναι και ο λόγος ύπαρξης των μισών εργοστασίων αυτοκινητοβιομηχανίας στην ΕΕ. Κανείς δεν ξέχασε την αστραπιαία αντίδραση της Κίνας στους υπαινιγμούς της Αυστραλίας για τυχόν υπαιτιότητα της στην εξάπλωση του κορονοιού. Η απαγόρευση εισαγωγών αυστραλέζικου κρέατος και κριθαριού στην Κίνα, κόστισε στους Αυστραλούς παραγωγούς 2,5$ δις. Η νοτιοκορεατική κυβέρνηση τρέμει στην ιδέα να απαγορεύσει η Κίνα την εισαγωγή των προιόντων της Samsung, η οποία είναι ο αποκλειστικός προμηθευτής της Huawei σε memory chips. Ακόμη και αμερικανικές εταιρίες κολοσσοί όπως η Qualcom, αντιδρούνε ως τώρα στις πιέσεις του Τραμπ να μην εφοδιάζονται κινεζικές επιχειρήσεις με προιόντα αμερικανικής τεχνολογίας.
Αν όμως για την Huawei και την ΖΤΕ, έχουμε να κάνουμε με μία αντιπαράθεση πάνω σε καθαρά οικονομικά κριτήρια, στην περίπτωση του Tictoc τα πράγματα λαμβάνουν πλέον την πραγματική τους διάσταση. Η εφαρμογή αυτή είναι μία κινεζική ευρεσιτεχνία, η οπία επιτρέπει στους χρήστες της να δημιουργούν δικά τους βίντεο σε μορφή καραόκε, ηχητικά και εικονικά. Μόνο στις ΗΠΑ διαθέτει 100 εκατομμύρια χρήστες. Η εφαρμογή είναι πολύ διαδεδομένη στην νεολαία, ιδιαίτερα στους τηνέιτζερς σχεδόν όλου του κόσμου. Η αμερικανική κυβέρνηση προσπαθεί να απαγορεύσει την χρήση της στις ΗΠΑ με το πρόσχημα ότι μέσω αυτής της εφαρμογής η Κίνα θα είχε πρόσβαση στα δεδομένα του ενός τρίτου σχεδόν του αμερικανικού πληθυσμού, ξεχνώντας ότι η ίδια έκανε ή επεδίωξε να κάνει αυτό ακριβώς με τις Google, Yahoo, κλπ. Στην ουσία η διαμάχη εκτυλίσσεται για κάτι πολύ μεγαλύτερο από μια περίπτωση κατασκοπικού δικτύου. Η κινεζική πλατφόρμα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε πολιτιστικό Δούρειο Ιππο στην Δύση. Οπως κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου οι ΗΠΑ με την διάδοση συγκεκριμένων πολιτιστικών φαινομένων πέτυχε την συρρίκνωση της κομμουνιστικής προπαγάνδας πρωτίστως στις τάξεις των νεολαίων ανά την υφήλιο, φαινομένων όπως μουσικά ρεύματα, στυλ ντυσίματος, εκδηλώσεις νέων νοοτροπιών ή και συμπεριφορών, καταναλωτικών συνηθειών κ.α, έτσι θα μπορούσε μέσω εφαρμογών τύπου Tictoc και η Κίνα να ελέγξει ή και να δημιουργήσει νέες συμπεριφορές στο καταναλωτικό κοινό, ακόμη και νέες πολιτικές πεποιθήσεις. Για όσους απορούν, μία ματιά στην εξάπλωση ασιατικών ποπ συγκροτημάτων και ασιατικού life style ανάμεσα στις νεολαίες ανά τον κόσμο, είναι αρκετή για να δώσει μία πρώτη εικόνα ενός μέλλοντος όπου ασιατικά πρότυπα θα διαμορφώνουν συνειδήσεις. Η παγκοσμιοποίηση ξέφυγε από τα χέρια των εμπνευστών της και γύρισε μπούμερανγκ πλέον. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι η ίδια η πλατφόρμα Tictoc δεν λειτουργεί στην Κίνα, όπου διατίθεται μία παραλλαγή της ονόματι Douyin, και η οποία φυσικά περνάει από λογοκρισία.
Ποιο θα είναι το μέλλον της Παγκοσμιοποίησης;
Κεντρική αρχή της Παγκοσμιοποίησης είναι η άρση κάθε εμποδίου στην διακίνηση των αγαθών, προιόντων, κεφαλαίου, ιδεών. Οι ταγοί αυτής της κίνησης θεώρησαν ότι στην εξέλιξη της η Παγκοσμιοποίηση θα φέρει εκτός από ευημερία, και πολιτικές ελευθερίες ως προυπόθεση για μία απρόσκοπτη κίνηση κεφαλαίου, προιόντων, ανθρώπων. Είχαν κάνει λάθος. Από την Παγκοσμιοποίηση νικητές αναδείχθηκαν αυτοί που μπόρεσαν να συσπειρώσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερες μάζες παραγωγών σε όσο δυνατόν χαμηλότερη τιμή, διατηρώντας όμως το μονοπώλιο στην εσωτερική τους αγορά. Κίνα, Βιετνάμ, Ινδία, Ινδονησία, Μαλαισία, ανήκουν λίγο πολύ στους ωφελημένους. Έχοντας διατηρήσει μεγάλο τμήμα της εγχώριας παραγωγής στα χέρια τους, ελέγχοντας την ροή κεφαλαίων μέσω κρατικών τραπεζών, και απεργαζόμενες την τιμολογιακή τους πολιτική στο εσωτερικό σε εγχώριο νόμισμα, αυτές οι χώρες κατέστησαν σε μηχανές του πλανήτη. Η μεγάλη διαφοροποίηση στον παραγωγικό τους τομέα τους επέτρεψε να παράγουν τα περισσότερα αγαθά που χρειάζονται μόνοι τους, γεγονός που έδωσε την ελευθερία στις εγχώριες επιχειρήσεις να τιμολογούν σε τιμές εγχώριου νομίσματος που κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να ανταγωνιστεί. Για να γίνει όμως κάτι τέτοιο, χρειάζεται αυστηρή πειθαρχία, οικονομική, κοινωνική, πολιτική. Οποιαδήποτε πολιτικά αιτήματα και κινήματα στα πρώτα στάδια δημιουργίας αυτών των μοντέλων θα ήταν σε θέση να ανατρέψουν κάθε σχέδιο. Εκτός αυτού, η τυχόν ύπαρξη πολιτικών κινημάτων διαφορετικής κατεύθυνσης από αυτήν της κυβέρνησης, θα μπορούσε να γίνει πιόνι χειραγώγησης από ξένους ανταγωνιστές και να εξανεμιστεί κάθε προσπάθεια οικονομικής ανάπτυξης, όπως συνέβη στην Ρωσσία στα χρόνια της διακυβέρνησης του Γιέλτσιν. Η περίπτωση της Ρωσσίας ήταν το μάθημα που έδωσε στους Ασιάτες την κατεύθυνση που χρειάζοταν. Ας μην γελιόμαστε, και η γέννηση της δυτικής οικονομικής κυριαρχίας βασίστηκε ακριβώς στα ίδια στοιχεία. Πάταξη αντίθετων πολιτικών κινημάτων, λογοκρισία, έλεγχος των ΜΜΕ, απαγόρευση εργατικών οργανώσεων, αστυνομικό κράτος, και συνεχή αυστηρό έλεγχο τιμών, μισθών, και ροής κεφαλαίου μέσω τραπεζών. Η Παγκοσμιοποίηση μετέφερε τις ίδιες διαδικασίες σε άλλα σημεία της γης, προς μεγάλη απογοήτευση των εμπνευστών της, οι οποίοι όπως και κάθε ιδεαλιστής, οικονομολόγος, φιλόσοφος, ή πολιτικός, έχουν σκεφθεί τα πάντα αγνοώντας την ιστορία.
Παρά το οικονομικό κυρίως περιεχόμενο της Παγκοσμιοποίησης, η κίνηση αυτή δεν φέρνει μόνον την απρόσκοπτη διακίνηση των προιόντων, αλλά και των ιδεών, ακόμη δε περισσότερο των πληροφοριών. Πληροφορίες που αφορούν έρευνα, τεχνολογικές εξελίξεις, επιστημονικές ανακαλύψεις, δεδομένα εταιριών και προσώπων. Οταν αυτή η διακίνηση δεν μπορεί πλέον να διαφυλαχθεί από την παρακολούθηση ανταγωνιστών, έτσι ώστε κάποτε η ανεξέλεγκτη συλλογή δεδομένων και πληροφοριών να γίνεται επικίνδυνα χειραγωγήσιμη, τότε τα θεμέλια της Παγκοσμιοποίησης αρχίζουν να τρίζουν. Και ακριβώς αυτό το σημείο δείχνει να έχει φτάσει με την διαμάχη ΗΠΑ και Κίνας. Εφτασε η στιγμή να προστατευτεί η αρχή της πολιτιστικής ταυτότητας πλέον. Δύο δρόμοι δείχνουν το πως θα εξελιχθεί η πορεία της Παγκοσμιοποίησης.
Στην περίπτωση του πρώτου δρόμου οι διάφορες χώρες με πρωτοβουλία κυρίως των ισχυρότερων αποφασίζουν να θέσουν κάποιους κοινούς απαραβίαστους κανόνες συμπεριφοράς, ένα είδος fair play στην ουσία, οι οποίοι να υποχρεώνουν κάθε χώρα να σέβεται τον ελεύθερο ανταγωνισμό και να επιτρέπει ίσες ευκαιρίες σε όλους, κάτι που θα ήταν δύσκολο να αποδεχθούν ΗΠΑ και Κίνα κυρίως. Και οι δύο ακολουθούν πρακτικές εξόντωσης του ανταγωνιστού. Η μία για να διατηρηθεί στην κορυφή, η άλλη για να φτάσει σε αυτή. Είναι όμως αναγκαιότητα για την διατήρηση του συστήματος να έρθουν όλες οι πλευρές σε μία κοινή γραμμή κάνοντας αμοιβαίες παραχωρήσεις, αλλιώς θα έχουμε την επιλογή του δεύτερου δρόμου.
Ο δεύτερος δρόμος θα είναι η συσπείρωση κάποιων χωρών σε οικονομικοπολιτικά γκρουπ με την μορφή συμμαχιών, τα οποία θα δένονται μέσω εμπορικών συμφωνιών, κοινών νομισμάτων, και ίσως και στρατιωτικών συνασπισμών. Τα γκρουπ αυτά μπορεί να έχουν την μορφή της ΕΕ, της EFTA, του Αραβικού Συνδέσμου, της MERCOSUR, του ASEAN, της BENELUX, ή μπορεί να λειτουργούν και σε πιο χαλαρό μοντέλο όπως η Βρεττανική Κοινοπολιτεία ή η Γαλλική Ένωση. Σε αυτή την περίπτωση ο κόσμος θα είναι κατακερματισμένος, περισσότερο αβέβαιος για την ασφάλειά του, δασμολογικοί φραγμοί θα υψωθούν παντού, η ελεύθερη διακίνηση των ανθρώπων θα πάψει να αποτελεί μια αυτονόητη έννοια, σχεδόν όλες οι χώρες θα δημιουργήσουν μία σειρά εγχώριων βιομηχανιών που θα στηρίζονται σε κρατικές επιδοτήσεις, και πολλές από αυτές τις χώρες θα αναγκαστούν ή να υιοθετήσουν κάποιο ξένο νόμισμα όπως έκαναν κάποιες χώρες της Λατινικής Αμερικής με το δολλάριο ΗΠΑ, ή εκδώσουν δικό τους νόμισμα για να καλύψουν ελλείματα στον προυπολογισμό τους, νόμισμα όμως που η ονομαστική του αξία θα ισχύει στις περισσότερες περιπτώσεις μόνον στο εσωτερικό της εκδότριας χώρας. Εάν ακολουθηθεί αυτός ο δρόμος, κατά πάσα πιθανότητα ΕΕ και ΗΠΑ μαζί με τις αγγλοσαξωνικές χώρες, την Ιαπωνία και την Νότιο Κορέα θα διαμορφώσουν ένα δικό τους ισχυρό γκρουπ, αναγκασμένες όμως να ακολουθήσουν τακτικές του παρελθόντος, και αλλάζοντας εν πολλοίς πολλές σημερινές αξίες. Ενα σύστημα στο οποίο η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο,και ο τρίτος μεγαλύτερος εισαγωγέας, δύσκολα μπορεί να επιβιώσει χωρίς την συμμετοχή της. Οι χώρες της Δύσης ζούνε εδώ και δεκαετίες μέσα σε έναν αναπνευστήρα υπέρογκων δανείων, χωρίς τα οποία δεν θα μπορούσαν ποτέ να συντηρήσουν τα εκτεταμένα κοινωνικά τους προγράμματα και το σύστημα Πρόνοιας που διαθέτουν και που παρέχει στους πληθυσμούς τους την αξιοζήλευτη ποιότητα ζωής που απολαμβάνουν σήμερα ως κάτι το αυτονόητο. ΗΠΑ και Ιαπωνία ήδη από την δεκαετία του 80 διανύουν μία μόνιμη αποπληθωριστική περίοδο, κάτι στο οποίο εδώ και καιρό έχει μπει και η ΕΕ. Μία απότομη διάρρηξη του σημερινού συστήματος της Παγκοσμιοποίησης θα δημιουργούσε ανασφάλειες που ίσως οδηγούσαν ακόμη και σε πανικό στην περίπτωση που τα κανάλια διακίνησης των κεφαλαίων στέρευαν, και η ροή του χρήματος δεν θα μπορούσε να διοχετευθεί πουθενά και να ανακυκλωθεί.
Ως εκ τούτου λοιπόν, θεωρώ ότι όλοι οι μεγάλοι παίκτες του διεθνούς οικονομικού γίγνεσθαι πρέπει να προσέλθουν σε έναν ανοιχτό διάλογο με ανοιχτά χαρτιά, και να προχωρήσουν σε βασικές αλλαγές έστω και επώδυνες, παρά να αφήσουν το οικοδόμημα να καταρρεύσει παρασύροντας στην πτώση του και όλους τους άλλους.
Οσο για την Ελλάδα, αυτή θα κάνει ότι της πούνε δεδομένου του ελάχιστου βαθμού ανεξαρτησίας που απολαμβάνει. Ενδεικτικά να αναφέρω ότι στην προσπάθεια που έγινε πιλοτικά στην Καλαμάτα για εγκατάσταση 5G, το δημοτικό συμβούλιο απεφάνθη ότι η εγκατάσταση του θέτει σε κίνδυνο την υγεία των πολιτών παρά τις επίσημες μετρήσεις του Δημόκριτου που έδειχναν ακτινοβολία μόλις 0,2 volt με όριο το 47. Το δημοτικό συμβούλιο απεφάνθη υπέρ της διακοπής του προγράμματος με ψήφους 16 προς 13 προκειμένου οι πολίτες της πόλης να μην καταστούν πειραματόζωα! Εφτασαν μάλλιστα στο σημείο να διατυπώσουν την άποψη ότι ακόμη και τα παλαιότερα δίκτυα 2G, 3G, και 4G, εκπέμπουν επικίνδυνη για τον άνθρωπο ακτινοβολία!!! Και κάπως έτσι θα αποφανθεί και η ελληνική κυβέρνηση στην περίπτωση που ερωτηθεί….
Δημήτριος Ντόικος.
