Πυκνές οι αναφορές στον Χιακό τύπο τις τελευταίες ημέρες για το κτήριο του ΝΟΧ που κινδυνεύει με κατάρρευση. Όμως αφορμή για το σημερινό μου άρθρο υπήρξε η ανάρτηση του αρχιτέκτονα κ. Θεοδόση Μελέκου με την αγωνιώδη έκκληση για την σωτηρία ενός σπιτιού κι όχι κάτι που να αφορά τον ιστορικό ΝΟΧ. Διαπίστωση –δυσάρεστη-, η Χίος ‘κολυμπάει’ όχι …στα ψάρια αλλά στα επικίνδυνα ετοιμόρροπα ακίνητα…
Σε ποιο σπίτι αναφέρθηκε στην ανάρτηση του ο κ. Μελέκος; Το σπίτι στον Άγιο Ιάκωβο…
Μελαγχολία μου προκάλεσε η ανάρτηση του εκλεκτού μας επιστήμονα γιατί θυμήθηκα που όταν ήμουν μικρή στη Χίο περνούσα από αυτό το σπίτι που φυσικά τότε δεν ήταν στην σημερινή κατάσταση, έτοιμο να πέσει.
Το τελευταίο διάστημα ο τύπος της Χίου –όπως ήδη προανέφερα την περίπτωση ΝΟΧ-, ασχολείται συχνά με κτήρια του νησιού που κινδυνεύουν άμεσα με κατάρρευση κι είτε είναι δωρεά στο Δήμο είτε τα έχουν εγκαταλείψει οι ιδιοκτήτες τους στην τύχη τους. Ένα άλλο μεγάλο θέμα αφορά τα μισογκρεμισμένα ακατοίκητα σπίτια στα χωριά που με κάθε σεισμό υπάρχει κίνδυνος να προκαλέσουν ακόμη και θάνατο ανυποψίαστων περαστικών, αλλά δεν είναι του παρόντος.
Το συγκεκριμένο σπίτι ακριβώς δίπλα στον Άγιο Ιάκωβο δεν είναι…ένα απλό σπίτι. Ο λόγος στον αρχιτέκτονα Θ. Μελέκο:
-….το ”κουκλόσπιτο”, δίπλα στον Άγιο Ιάκωβο, μοναδικό, τι ομορφιά, δεν μας έχει μείνει άλλο, σε αυτό το ”στυλ”, για να μας θυμίζει μια ιστορική περίοδο του νησιού…σε κάθε τόπο να σωθεί το κάθε ”τοπικό χαρακτηριστικό παράδειγμα”, εδώ ”αστικό”, που θα μπορεί στον χρόνο να είναι μάρτυρας, διηγητής της ίδιας της μοναδικής Ιστορίας αυτού του ίδιου τόπου, ίδια η κεντρική μου ιδέα ”τι ομορφιά ενώ προχωράς σιωπηλά ο τόπος σου διηγείται την βαθιά Ιστορία του”…”εκλεκτικό”, ”νεοκλασικό”, ένα μπαρόκ σε μια περίοδο ”κατάκτησης” ενός ”ύστερου οθωμανικού μπαρόκ”, αυτές οι ”αστικές δομές” είχαν ένα ”κοινό τοίχο”, το χρώμα ”μπλε”, η Χιώτικη κολώνα μας χωρίς βάση με κυβικό βάθρο απλό και πολύ ψηλό με το χαρακτηριστικό κιονόκρανο μιας ανεστραμένης κομένης στην κορυφή πυραμίδας, χαρακτηριστικός ο μονολιθικός κορμός, πάρα πολλά μας διηγείται που εδώ δεν είναι δυνατό να αναφερθούν, αρκεί να ακούσουμε τι μας ”λέει” το ίδιο το σπίτι…
κ. Μελέκο μπορείτε να μας διευκρυνίσετε για ποια χρονική περίοδο μιλάμε; Πότε μπορεί να χτίστηκε το σπίτι στον Άγιο Ιάκωβο;
-Κατασκευάστηκε γύρω στο 1800. Και, κ. Γαΐλα, είναι το μόνο αστικό που έχουμε σε αυτό το στυλ. Γιαυτό το λόγο κι έχει μεγάλη σημασία η σωτηρία του.
Θα το χαρακτηρίζατε ως το παλαιότερο σπίτι στην πόλη της Χίου;
– Όχι, ασφαλώς όχι. Υπάρχουν πολύ παλαιότερα ακίνητα στην πόλη της Χίου. Λυπάμαι κ. Γαΐλα,που αν και γνωρίζω πολλά γι αυτό το σπίτι που σας προκαλεί το ενδιαφέρον , για λόγους privacy δεν μπορώ να αναφέρω περισσότερα γι αυτό το θέμα.
Στην έρευνα μου προς αναζήτηση πληροφοριών για το σπίτι του Αγίου Ιακώβου, αρωγός στάθηκε η κυρία Αγγελική Κλεισσά ιδιοκτήτρια του ανακαινισμένου γωνιακού σπιτιού στον Άγιο Ιάκωβο η οποία και μας ενημέρωσε ότι μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’90 στο σπίτι του Αγίου Ιακώβου και μέχρι τον θάνατο της ζούσε η κυρία Σοφία που χρησιμοποιούσε μόνο τον πάνω όροφο . Η ξύλινη σκάλα ανόδου ήταν σχεδόν κάθετη. Οι δε ισόγιοι χώροι του ακινήτου βρίσκονταν σε κατάσταση ερήμωσης από τότε.Σύμφωνα δε με την πληροφόρηση της από τους γείτονες το ακίνητο μετά τον θάνατο της κυρίας Σοφίας αγοράστηκε από Χιώτη πολιτικό μηχανικό. Θερμά την ευχαριστώ.
Ο αρχιτέκτονας Θεοδόσης Μελέκος έχει ασχοληθεί επί μακρόν και λόγω της ιδιότητας του με την αρχιτεκτονική του νησιού, την ανάδειξη της μέσα στον χρόνο, τις προσπάθειες για την σωτηρία της Χιώτικης αρχιτεκτονικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Ένας από τους ελάχιστους-ειδικούς επιστήμονες-, που θα πρέπει να απευθυνθούν οι αρμόδιες υπηρεσίες για την διάσωση αυτών των ακινήτων.Για το σπίτι στον Άγιο Ιάκωβο υπάρχει πιθανότητα ο τελευταίος ιδιοκτήτης να έχει εμπλακεί σε …περιπέτειες με αρχαιολογική υπηρεσία ή πολεοδομεία λόγω της παλαιότητας και να μην ευθύνεται ο ίδιος για την σημερινή κατάσταση του κτηρίου. Ένα μεγάλο θέμα σημαντικός παράγων που οι ιδιοκτήτες παρατούν την κληρονομιά τους στην τύχη της.
Επιχορήγηση σε εν ζωή κληρονόμους για την επισκευή τους και τι άλλο θα συντελέσει στην διάσωση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Χίου;
– Διάσωση αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Χίου (και παντού) με μια βοήθεια από το Κράτος γιατί κοστίζει περισσότερο να το ”φτιάξεις” παρά να κατασκευάσεις ένα καινούργιο στην θέση του περιμένοντας πρώτα να γίνει ”επικίνδυνο”…….
Ευχαριστώ θερμά τον κ. Θεοδόση Μελέκο διακεκριμένο Χιώτη αρχιτέκτονα με πολυετή επαγγελματική δράση στο Μιλάνο της Ιταλίας για την βοήθεια του στην συγγραφή του άρθρου, παρά το ότι βρίσκεται σε σοβαρό επαγγελματικό ταξίδι στο εξωτερικό.
Φωτογραφικό υλικό:Θεοδόσης Μελέκος. Φωτογραφία 2: φίλου-χρήστη στο χρονολόγιο του κ. Θ.Μ.
- Σύντομα περισσότερη ενημέρωση για το σπίτι στον Άγιο Ιάκωβο με την συμβολή της αρμόδιας Υπηρεσίας Δήμου Χίου, αν φυσικά ανταποκριθεί και συγκεντρωθεί το κατάλληλο προς δημοσίευση υλικό.
- Ο κ. Θεοδόσης Μελέκος ερευνητής στο θέμα ‘Βίγλες Χίου’ υποσχέθηκε ανάρτηση στην εφημερίδα μας άρθρου του σχετικά με αυτό το θέμα. Το εύχομαι, έχει τεράστιο αρχιτεκτονικό και ιστορικό ενδιαφέρον.
Για την diafaneia.eu
Τασσώ Γαΐλα.
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια.
