Όταν πηγαίναμε μαζί σχολείο… Μάθημα 9. Φυσική Ιστορία. Κρανιά. Το αγαπημένο δέντρο των παλιών δασκάλων… Γράφει η Τασσώ Γαΐλα.

 

Κρανιά ή Κρανειά το αγαπημένο δέντρο μέχρι σχετικά –δυστυχώς- πρόσφατα των δασκάλων και το πιο μισητό των μαθητών…

Η κρανιά (Cornus mas) είναι πασίγνωστη από την εποχή του Ομήρου με το όνομα “Κράνεια”. Μάλιστα, σύμφω να με τον Θεόφραστο, το ξύλο της κρανιάς ήταν σκληρό και το χρησιμοποιούσαν για να φτιάχνουν μπαστούνια, κυνηγητικές λόγχες, πολεμικά ακόντια και τόξα. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι οι αρχαίοι Έλληνες έφτιαξαν τον Δούρειο Ίππο με ξυλεία κρανιάς από το ιερό δάσος του Απόλλωνα.

Δυστυχώς όλα αυτά τα ωραία τα… γνώριζαν οι δάσκαλοι των παλαιοτέρων χρόνων και χρησιμοποιούσαν τις βέργες από την κρανιά για… συνετισμό των μαθητών. Ξύλο να δουν τα μάτια σας καθημερινά στα σχολεία. Μαύρα τα χέρια των μικρών μαθητών και τα πόδια τους φυσικά από τη βέργα της κρανιάς. Εκπαιδευτικό σύστημα!!! Βαρβαρότητα που άφησε πολλά ψυχολογικά προβλήματα και δυσάρεστες αναμνήσεις σε πολλούς άτυχους που έτυχε να πηγαίνουν σχολείο τα παλαιότερα χρόνια. Ακόμη το θυμούνται. Και υπάρχουν κι άνθρωποι που εγκατέλειψαν το σχολείο για την αποφυγή του ξυλοδαρμού…

Κι όλα αυτά τα βασανιστήρια, το ξύλο με τη βέργα της μισητής κρανιάς γιατί;

Για να γίνουν λέει άνθρωποι, να μάθουν γράμματα… Άσε που έστελναν πολλές φορές οι βασανιστές δάσκαλοι τα ίδια τα παιδάκια στα χωράφια να τους φέρουν τις βέργες. Ήταν φυσικό να ακούνε τα παιδιά κρανιά και να μισούν το δέντρο που δυστυχώς το βρίσκεις από την Δράμα και την Κομοτηνή μέχρι την Κοζάνη και τις Σέρρες. Δύσκολα να γλυτώσεις το ξύλο με το δέντρο να φυτρώνει κι από μόνο του και μάλιστα ολούθε.

Όμως  από την αρχαιότητα ήταν γνωστές  και οι φαρμακευτι- κές και θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού. Σήμερα, σε παγκόσμιο επίπεδο, παρατηρείται η τάση να αυξάνονται συνεχώς οι καλλιερ γούμενες εκτάσεις της κρανιάς, η ζήτηση και η κατανάλωση των προϊόντων της. Η καλλιέργεια της κρανιάς θα αποτελέσει μια αποδοτική εναλλακτική καλλιέρ- γεια για ημιορεινές και ορεινές περιοχές της χώρας μας (από την Κρήτη μέχρι τον Έβρο), όπου οι κλιματικές και εδαφικές συνθή- κες είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη του φυτού και το κόστος εγκατάστασης και περιποίησης των φυτειών είναι χαμηλό. Επίσης, αναμένεται να αυξήσει το εισόδημα των αγροτών και καλλιεργη- τών, ιδιαίτερα σήμερα που η Ελλάδα μαστίζεται από την κρίση και οι επιδοτήσεις των αγροτικών προϊόντων σταδιακά ελαττώνονται.

Ευτυχώς όμως  σήμερα το ξύλο στα σχολεία έχει λάβει τέλος. Ας φυτρώσει η κρανιά όπου θέλει. Ελεύθερα…

Κατάταξη – ταξινόμηση Στην παγκόσμια χλωρίδα, το γένος κρανιά (Cornus sp.) είναι ένα δασοπονικό είδος (δένδρο ή θάμνος), το οποίο συστηματικά ταξι- νομείται στη βοτανική, ως εξής: Βασίλειο: Plantae (Χλωρίδα) Άθροισμα: Spermatophytae (Σπερματόφυτα) Υποδιαίρεση: Angiospernae (Αγγειόσπερμα) Κλάση: Dicotyledonae Τάξη: Cornales (Κρανοειδή) Γένος: Cornus (Κρανιά) Υπογένη: Cornus, Swida, Chamaepericlymenum, Benthamidia Τα είδη κρανιάς που παρουσιάζουν οικονομικό ενδιαφέρον είναι τα παρακάτω επτά (4 δένδρα και 3 θάμνοι): Δενδρώδη: 1) Cornus mas (κρανιά η κοινή): απαντάται φυσικά στη νότια Ευρώπη και Ευρασία. 2) Cornus florida: απαντάται στη βόρεια Αμερική 3) Cornus nuttallii : απαντάται στη βόρεια Αμερική 4) Cornus kousa: απαντάται στην ανατολική Ασία Θαμνώδη: 1) Cornus sanguinea (κρανιά η αιματώδης ή αγριοκρανιά): απαντάται στην νότια Ευρώπη και Ευρασία. 2) Cornus canadensis: απαντάται στον Καναδά 3) Cornus suecica: απαντάται στην Ευρασία. Από τα παραπάνω είδη, μόνο δύο απαντώνται φυσικά στα δάση της Ελλάδας: η κρανιά η κοινή (Cornus mas) και η αγριοκρανιά (Cornus sanguinea). Από τα δύο αυτά είδη, οικονομικό ενδιαφέ- ρον για τη χώρα μας παρουσιάζει η κρανιά η κοινή.

Κράνα: Ο καρπός της… μισητής κρανιάς, κατακόκκινος , σύγχρονη υπερτροφή , πανέμορφος κι όχι μόνο…

Τα κράνα είναι καρποί που χρησιμοποιούνται από την αρχαιότητα για φαρμακευτικούς σκοπούς ιδίως για αντιμετώπιση καρδιαγγειακών παθήσεων, παθήσεων του γαστερο-εντερικού συστήματος, για αντιμετώπιση της δυσπεψίας, αλλά και σαν τονωτικό μετά από κοπιαστικές εργασίες.

Βοτανολογικές πληροφορίες: Μαρία Νιζάμη, Γεωπόνος.

Τασσώ Γαΐλα.

Αρθρογράφος-Ερευνήτρια.

Σχετικές δημοσιεύσεις

Αφήστε ένα σχόλιο

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.