Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, τέλη Αυγούστου, μού έρχεται στο νου, και ο λόγος είναι προφανής, το συνεχές 15-ωρο περπάτημά μου , το 1973, επί δύο ημέρες για περιπολίες στον Γράμμο! Και τούτο γιατί δεκαετίες τώρα, παρά τα όσα διαβάζω, δεν μπορώ με τίποτα να χωνέψω το πώς αδέλφια έφτασαν σε αυτήν την αδελφοκτόνο σφαγή του 1949. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι τότε βρέθηκαν τόσοι αίτιοι και τόσες αιτίες για να μην μπορεί να βρεθεί μια άλλη λύση πριν τον πόλεμο και για να μην περάσει τα τόσα σκληρά και ασήκωτα δεινά που πέρασε ο λαός μας!
Τέλος Οκτωβρίου του 1973, κατά την διάρκεια της στρατιωτικής μου θητείας, υπηρετούσα ως ανθυπολοχαγός υπεύθυνος του 30-μελούς Φυλακίου-Διμοιρίας της Ιεροπηγής Καστοριάς, στα Ελληνοαλβανικά σύνορα. Με τον Ενβέρ Χότζα απέναντι! Μου ήλθε διαταγή από το Τάγμα για μια περιπολία 2 συνεχόμενων ημερών (πήγαινε – έλα) κατά μήκος των συνόρων στις πλαγιές του Γράμμου από το χωριό Πεύκος στην ανατολική πλαγιά, μέχρι το χωριό Αετομηλίτσα στην δυτική πλευρά. Έχει ενδιαφέρον να το δείτε στο Google earth. Αποστολή μας η παρατήρηση και ο έλεγχος των συνόρων.
Η Διμοιρία μου, έξω από το χωριό Ιεροπηγή, δίπλα στα ελληνοαλβανικά σύνορα, απομονωμένη τότε οδικά, με τον ψυχρό πόλεμο ακόμα σε μεγάλη φούντωση, ήταν βαριά εξοπλισμένη, με πολλά είδη όπλων, με ειδική αποθήκη πυρομαχικών, με συστοιχία 4 όλμων 4,2 ιντσών, με Π.Α.Ο. 106 χιλ, με τζιπ μετακίνησης και με μονάδα 4 ημιόνων με τους υπευθύνους στρατιώτες. Όμως, για την περίπτωση αυτής της περιπολίας του Ειδικού Τμήματος Ασφαλείας Συνόρων (Ε.Τ.Α.Σ.), η εντολή ήταν να πάμε πεζή 8 άτομα, από το ένα χωριό στο άλλο, παρακολουθώντας τα σύνορα και την περιοχή, από δύσβατα μονοπάτια που θα μας έδειχνε ο ειδικός γνώστης οδηγός. Εγώ επικεφαλής υπεύθυνος, ο οδηγός του
βουνού, ο λοχίας μου, ο διαβιβαστής με τον ασύρματο, ο στρατιώτης ανιχνευτής και 3 άλλα
άτομα. Όλοι πλήρως οπλισμένοι με τα αναλογούντα στον καθένα, με κιάλια, με σακίδιο εκστρατείας, ξηρά τροφή 2 ημερών και τα υπόλοιπα αναγκαία.
Πριν ξημερώσει ξεκινήσαμε από το χωριό Πεύκος όπου μας είχε μεταφέρει η «καναδέζα». Και σχεδόν αμέσως άρχισε η ανηφόρα! Αποστολή μας να ελέγχουμε πιθανές κινήσεις των αλβανών στην περιοχή των συνόρων, ακολουθώντας την πορεία την οποία είχαμε λάβει με σχετική εντολή. Τα μονοπάτια δύσκολα, στενά γλιστερά, με καιρό υγρό, με τα χόρτα και ιδίως τις φτέρες να φτάνουν το ύψος μας. Το δάσος πυκνό, τα ξέφωτα λίγα. Η προσοχή πάντα τεταμένη και τα μάτια ορθάνοικτα. Τα όπλα πάντα έτοιμα. Δύο φορές μας έπιασε βροχή, ευτυχώς ψιλοβρόχι. Στάση δεν επιτρέπεται. Ο ένας πίσω από τον άλλον σε απόσταση.
Όμως, ο κόπος της ανηφόρας δεν ήταν τίποτα μπροστά στον πόνο και το σφίξιμο της καρδιάς: Σκαμμένα αμπριά βαθιά στο χώμα σκεπασμένα με κορμούς δέντρων, θέσεις μάχης, παραπήγματα ερειπωμένα, βάσεις οπλοπολυβόλων, σκαμμένοι διάδρομοι επικοινωνίας, οριοθετημένα ξέφωτα, που μάλλον κάποτε αποτελούσαν χώρους συγκέντρωσης, όλα κατά μήκος της πορείας μας, εδώ και εκεί ή πιο μακριά μας, όλα μισογκρεμισμένα, ζωντανοί όμως μάρτυρες ιστορικών σελίδων! Κάποιοι ξύλινοι σταυροί από κορμούς δέντρων ξεχαρβαλωμένοι ή κάποιοι μικροί χωμάτινοι λόφοι με πέτρες γύρω.
Δρόμοι προσπέλασης στενοί που είχαν γίνει πια νεροφαγώματα! Ερείπια της ιστορίας του εμφυλίου! Καμία μιλιά! Σιωπή και περπάτημα…. Σε ένα ματωμένο βουνό μιας ματωμένης Ελλάδας!
Κάποια στιγμή ένας φαντάρος, γνωρίζοντας ότι έχω γνώση της ιστορίας της εποχής, κάτι πήγε να με ρωτήσει αλλά τον αποπήρα. Δεν ήταν ώρα για τέτοιες αναλύσεις… Μόνο οι πατημασιές μας ακουγόταν ή κάποιο πουλί πότε – πότε τιτίβιζε εκεί που κάποτε κροτάλιζαν τα οπλοπολυβόλα και σφύριζαν οι σφαίρες των αδελφών! Στο βάθος προς τον βορρά, ακουγόταν αλβανικά τρακτέρ. Κατάκοποι, μετά από 15 ώρες περπάτημα φτάσαμε στην Αετομηλίτσα μόλις πριν το πλήρες σκοτάδι και ένας παππούς ειδικά επιφορτισμένος μάς είχε ανάψει το τζάκι σε ένα άδειο σπίτι ενός έρημου χωριού αφού όλοι τσοπάνηδες το εγκαταλείπουν στα μέσα του Οκτώβρη και κατεβαίνουν στα πεδινά,. Ύπνος στο πάτωμα
πάνω στο μισό αντίσκηνο, με μαξιλάρι το σακίδιο. Τα τελευταία χρόνια, δημιουργούνται στον Γράμμο μουσεία αδελφοσύνης και σημεία ιστορικής μνήμης! Όπως επίσης και ξεναγήσεις διαφόρων ομαδικών εκδρομέων. Δηλαδή ο Γράμμος έχει αποκτήσει «τουριστικό» ενδιαφέρον τώρα. Όμως, και αυτά γίνονται χωριστά! Οι μεν και οι δε!. Για να λέει ο καθένας τα δικά του; Για να αναμασούμε τα αμφοτέρων
λάθη; Τι είναι αυτό το κακό με την φυλή μας! Δεν έχουμε βάλει μυαλό; 75 χρόνια πέρασαν!
Δεν μπορούμε να τα αφήσουμε πια αυτά πίσω μας και να αντιμετωπίσουμε με σύνεση και συναίνεση το μέλλον; Με την αναγκαία διαλλακτικότητα στην αναζήτηση λύσεων στα τόσα προβλήματα, όλων των επιπέδων και των κατηγοριών που έχουμε μπροστά μας; Χωρίς έκπτωση στις αρχές μας ας υπερβούμε, αμοιβαίως, ό,τι ανήκει στην Ιστορία και ας οριοθετήσουμε αμοιβαία εντίμως ό, τι καλύτερο για τον Τόπο μας!
