Του Κ. Α. Ναυπλιώτη
Ο εφησυχασμός όπως και η ιδιώτευση (αποχή από τα κοινά) είναι κακοί σύμβουλοι της προόδου.
Η βοήθεια αλλά και προαγωγή που μπορεί να δώσει ο καθένας στον τομέα που θεραπεύει, είναι καίρια και επί το πλείστον εξαρτάται από τον ίδιο και την αξία που αυτός δίδει στο έργο που επιτελεί.
Είναι φανερό πως η αναφορά γίνεται για τη γλώσσα μας και τη σημερινή της πορεία.
Ίσως δεν είμαι ο καταλληλότερος που μπορεί να εκφράσει απόψεις, ή να δώσει συμβουλές, όμως η σπουδή αλλά και η ασχολία με αυτήν, (τη γλώσσα) έχω τη γνώμη πως δεν πρέπει να αποτελέσει προνόμιο όσων έχουν τον τίτλο του γλωσσολόγου ή του καθηγητή. Γιατί πιστεύω πως καρπός της κάθε δημιουργίας είναι ο Έρωτας… και ως δημιουργία (δήμος + έργο) είναι έργο για τον δήμο δηλ. τον λαό. Ο λαός όμως θέλει ηγέτες- οδηγούς και όχι απλούς εργάτες που «κάνουν τη δουλειά τους» χωρίς να στοχεύουν ψηλά. Την εργασία αυτή μπορεί να την κάνει ίσως ένας οικοδόμος ή ένας αγρότης…ο οποίος είναι δυνατόν να παράγει προϊόντα με κύριο κριτήριο την χρηματική απολαβή. Όμως εδώ πρόκειται για κάτι διαφορετικό…
Την παιδεία, που έχει στόχο να διαμορφώσει τον νέο ενάρετο πολίτη με γνώσεις και ήθος∙ γιατί σύμφωνα με τον Πλάτωνα (Μενέξενος 246 Ε)
«Πάσα τε επιστήμη χωριζομένη δικαιοσύνης και της άλλης αρετής, πανουργία και ού σοφία φαίνεται». Και κάθε γνώση που δεν έχει σχέση με την αρετή την ελευθερία και τη δικαιοσύνη δεν αξίζει να την ονομάζει κανείς παιδεία. (Πλάτ. Νόμοι)
Έχω την γνώμη πως αυτό που δεν έχουμε σήμερα, είναι η παιδεία, της οποίας βασικό στοιχείο είναι η γλώσσα, που όμως δεν πρέπει να τη βλέπουμε απλώς ως μέσο συνεννόησης, αλλά ως στοιχείο πολιτισμού πνευματικής προόδου και πλούτου…
Δυστυχώς όμως σήμερα τον «πολιτισμό» και την «πρόοδο» τα βλέπουμε με διαφορετική λογική, αυτήν της επικοινωνίας και του…κατάλαβες!
Με λίγα λόγια αυτήν της αφαίρεσης∙ και γι’ αυτό επιλέξαμε τον βίο(1) έναντι της ζωής. Γι’ αυτό επιλέξαμε την εκπαίδευση και την τεχνική παιδεία. Πρέπει να γνωρίζουμε όμως ότι «η τεχνική παιδεία χωρίς κλασσικά μαθήματα μεταβάλλει τον άνθρωπο σε εγκεφαλικό μηχανισμό»(!) (Ι. Θεοδωρακόπουλος «Το 21 και ο Νέος Ελληνισμός»)
Έτσι ο μηχανισμός αυτός δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς πνευματικές απώλειες, όταν βάζουμε καλούπια στη γλώσσα, βλέποντάς την μόνο ως εργαλείο χωρίς ψυχή και πνεύμα, όπως θα χρησιμοποιούσαμε τον… μεντεσέ (μεδρεσέ)(2) μόνο για να ανοίξουμε την πόρτα ή το παράθυρο∙
τη γλώσσα μόνο(3) ως εργαλείο ομιλίας και συνεννόησης, και όχι ως ανεπτυγμένο σύστημα νοητικής λειτουργίας, επικοινωνίας αλλά και έκφρασης συναισθημάτων και διανοημάτων του ανθρώπου. Η αντίληψη αυτή είναι περιοριστική και σχετική με τη λογική τής χρήσης του τραπεζιού (4) μόνο στο φαγητό!
Η έμφαση στη γλώσσα –εφόσον πρόκειται για σωστά οργανωμένη διδασκαλία της γλώσσας- (και όχι μόνο) δεν αποτελεί μόνο επαφή με τις λέξεις ως μέσον επικοινωνίας αλλά και έμπρακτη επαφή με τα σύμβολα έκφρασης της σκέψης και της όλης δράσης ενός λαού, δηλαδή οδό άμεσης πρόσβασης στον πολιτισμό. (Γ. Μπαμπινιώτης)
Η γλώσσα είναι αξία καθ’ εαυτήν και σήμερα γίνεται ευρύτερα αποδεκτό ως αντίλογος της παλαιότερης «εργαλειακής» αντίληψης της γλώσσας ο.π
Είναι απαραίτητο λοιπόν να ξεφύγουμε από την (μονομερή) εργαλειακή και πληροφοριακή χρήση της γλώσσας και να διαμορφώσουμε μια παιδεία που δεν θα εξαρτάται αποκλειστικά από την πληροφορία αλλά θα συμμετέχει και στην ψυχή της πληροφορίας αυτής.
(1) Κατά τον Ησύχ. βίος = τόξον, από την κατά την έντασιν της βίας. προέρχ. δε από το ις – ινός = δύναμις → ╒ίς εξ ού και βίος, βιοπαλαιστής
Σύμφωνα δε με το Ε.Μ (Ετυμ. Μέγα) «παρά την ίαν, ό σημαίνει δύναμιν, και πλεονασμώ του β, η βία».
(2) Η λ. μεδρεσές που με παραφθορά έγινε μεντεσές, σημαίνει ιεροσπουδαστήριο, σχολείο∙ από το ρ. μέδομαι = μελετώ, σκέπτομαι
σχετ. και οι φρ. «δεν σου κόβει…» ή «σου κόβει» ή … «σού ’στριψε»
(3) σύμφωνα με τον Γ. Μπαμπινιώτη «κανείς –και κατ’ εξοχήν οι γλωσσολόγοι- δεν αμφισβήτησε ποτέ την λειτουργία της γλώσσας ως μέσου επικοινωνίας. Εκείνο που αμφισβητήθηκε είναι η απομόνωση τής γλώσσας από τις άλλες διαστάσεις της.»
(4) τραπέζι είναι η τράπεζα των αρχαίων…η τετρά-πεζα που με σύντμηση έγινε τράπεζα. Όπως ο αμφιφορεύς → αμφορεύς, αλλά και «το λεαίνον τα σιτία τραπέζας καλούσιν» δηλ. τα δόντια τραπεζίτες!
Αυτό σημαίνει πλούτος και πνευματικός πολιτισμός.
Το μεγαλύτερο κεφάλαιο που διαθέτει η χώρα μας. Στην προαγωγή του οποίου οφείλουν να βοηθήσουν οι λόγον έχοντες.
