Ποίηση είναι υπέρβαση του νόμου της βαρύτητας.
Ο Κώστας Μαρδάς συγγραφέας 12 τίτλων (μαζί με το επερχόμενο θεατρικό «Χορεύοντας στον γκρεμό του δανεισμού» ) κι ανάμεσα τους το best seller ‘Αλέξανδρος Παναγούλης-Πρόβες Θανάτου’ καθώς και δυο ποιητικών συλλογών ‘Αθήνα με Θολό ποτάμι’/εκδόσεις Άγκυρα 2009, ‘Γυμνή Θεολογία’/εκδόσεις Βακχικόν 2016, μόλις κυκλοφόρησε την τρίτη ποιητική συλλογή του με τίτλο ‘Και τι είν’ωρέ ο θάνατος μπρός στην ασυμμετρία;’/εκδόσεις Καμπύλη. Αυτή και η αφορμή της συνέντευξης του στο site της diafaneia.eu.
Με την άδεια σας μία μικρή ανατροπή κ. Μαρδά, αρχίζουμε την συνέντευξη με ..πολιτική εφόσον και στην ποίηση σας την συναντάμε συχνά. Σήμερα που μου δίνετε την συνέντευξη είναι 6 του Μάρτη, οι πολίτες εδώ και καιρό βρισκόμαστε στα όρια νευρικού κλονισμού, το Αιγαίο κι ο Έβρος είναι στους δρόμους για τις ΚΥΤ και στο Αιγαίο ‘κόβει’ βόλτες ο τούρκικος Στόλος. Ένα σχόλιο σας σαν δημοσιογράφος με 35ετή καριέρα για την τρέχουσα κατάσταση;
-Η Ελλάδα, εξακολουθεί, όπως και στην αρχαιότητα, να αποτελεί ένα στρατηγικό , αλλά και πολιτιστικό ανάχωμα της Δύσης απέναντι στον σύγχρονο Δαρείο – Ερντογάν. Προσωπικά, αντιλαμβάνομαι την υπεράσπιση των ελληνικών συνόρων ως υπεράσπιση της ελεύθερης Ποίησης ! Οι Έλληνες και οι ελληνίδες και, κυρίως, όσοι υπηρετούν τη Λογοτεχνία και την Επιστήμη, ας αντιληφθούν ότι η υπεράσπιση των συνόρων αποτελεί αξία από την εποχή του Σωκράτη και του Αισχύλου , οι οποίοι έλαβαν μέρος στους πολέμους άμυνας του δυτικού πολιτισμού. Του πολέμου των ελεύθερων ιππέων, κόντρα στην ασιατική δεσποτεία των ελεφάντων…
Σε όλο, λοιπόν, αυτό το σκηνικό τι έχει να προσφέρει η ποίηση;
-Χρέος της σύγχρονης ποίησης κ. Γαΐλα,είναι να μιλήσει για τα αιώνια της θνητής μας ύπαρξης, σε συνδυασμό με τα αθάνατα ζητούμενα του κόσμου , όπως είναι η Ελευθερία, η Δικαιοσύνη , η Προδοσία, αλλά να τα πει με σημερινούς όρους. Στην περίπτωσή μας: Εκτός από το διηνεκές ζήτημα της μελαγχολίας, να θίξει τον διαρκώς επικίνδυνο εθνικισμό, αναδεικνύοντας παράλληλα και τον ευτελή ενδοτισμό, χωρίς όμως επικαιρικούς τρόπους που μειώνουν το διαιώνιο αυτής της τέχνης .
Τις δύο πρώτες συλλογές του Κώστα Μαρδά ‘Αθήνα με Θολό ποτάμι’ & ‘Γυμνή Θεολογία’ είχα την τιμή, παρότι απόφοιτος Ρωσικής κι όχι Ελληνικής φιλολογίας, να μου της παραδώσει ο ποιητής για κριτική και τον ευχαριστώ θερμά γιατί είχα την ευκαιρία να μελετήσω έναν ταλαντούχο ποιητή με καθαρά προσωπικό στυλ γραφής Μια ποίηση που ερευνά-ζωγραφίζει με τους στίχους το τι συμβαίνει γύρω μας ( κοινωνικό, ιδεολογικό περιβάλλον κλπ) αλλά ταυτόχρονα στρέφεται και στο εσωτερικό του ανθρώπου. Προσωπική αγαπημένη μου συλλογή το ‘Γυμνή Θεολογία’ με την τελευταία της νοσταλγική ενότητα σχετικά με τις παιδικές αναμνήσεις του ποιητή.
κ. Μαρδά έχω την αίσθηση ότι ακολουθείτε μια δική σας προσωπική και μοναχική πορεία στο χώρο της ποίησης κι όχι το ‘ρεύμα’ της εποχής κι άλλους ποιητές. Ισχύει;
-Ξέρετε ότι γράφω από 20 ετών φοιτητής… Σε ένα υπόγειο διαμέρισμα ολίγων τετραγωνικών στο Κουκάκι, για να πηγαίνω με τα πόδια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Προηγουμένως, πέρασα τα πρώτα χρόνια της ζωής μου στο χιονισμένο Μόντρεαλ, γιος μετανάστη . Επέστρεψα στο χωριό μου στη Χίο, το Θολοποτάμι, τελειώνοντας το εξατάξιο γκρίζο γυμνάσιο, γεγονός που με σημάδεψε. Μετά, παρ΄ότι έζησα την ιδεολογική έκρηξη της Μεταπολίτευσης, δεν παρασύρθηκα από την μεγαλορρήμονα ηρωϊκή ποίηση. Στα χρόνια της επαγγελματικής δημοσιογραφίας μου έγραφα ποίηση – γράφοντας παράλληλα πολιτικά βιβλία. Και μελέτησα σε βάθος όλους τους Έλληνες και όλους τους ξένους ποιητές. Πήρα από όλους, μένοντας όμως σε μένα…Και εμφανίσθηκα στην ποίηση …αιφνιδίως…Στα πενήντα μου …
Η ποίηση κ. Μαρδά τι είναι; Μία απλή μορφή έκφρασης ή κατάθεση ψυχικού αποτυπώματος του ποιητή;
-Η ποίηση είναι το τρίτο μάτι ! Είναι να βλέπεις αυτό που παρορούν οι άλλοι. Αυτό που παραθεωρούν. Που εκπέμπεται αλλά δεν το νοιώθουν. Χωρίς αυτή η αβλεψία τους να συνιστά κατηγόρια. Γιατί , πιστεύω ότι ο ποιητής γεννιέται , δίχως κι εκείνος να ..το θέλει. Και προς θεού: Αυτός που δεν νοιώθει την ποίηση δεν σημαίνει ότι είναι …κακός άνθρωπος. Όπως και αυτός που γράφει δυνατή ποίηση δεν σημαίνει ότι είναι καλός άνθρωπος… Πολλές φορές οι ποιητές , στην καθημερινή τους ζωή, δεν είναι αντάξιοι των γραπτών τους. Η θετική τρέλα της ποιητικής τέχνης είναι, αν έστω και ένας αναγνώστης, πιστέψει το ποίημα- νόημα, ε, αυτό είναι κέρδος. Πάντως, για μένα, ποίηση είναι η ανατροπή του νόμου της βαρύτητας του Νεύτωνος. Ποίηση δεν είναι να περιγράψεις ότι το μήλο πέφτει στο χώμα… Αλλά ότι το μήλο…αυτοβούλως ανέρχεται από το χώμα στο κλαδί. Και μοντέρνα ποίηση είναι να δεις το μήλο να γίνεται λυσίκομη γυναίκα . Και υπερρεαλιστική ποίηση είναι να αφηγηθείς ότι το μήλο είναι ένα αεροπλανοφόρο που κινείται με τη δύναμη των τριαντάφυλλων στις μηχανές του, αενάως πλέοντας στις θάλασσες του Γαλαξία μας!..
Από την νέα σας συλλογή ‘Και τι είν’ ωρέ ο θάνατος μπρός στην ασυμμετρία’ οι αναγνώστες της στήλης ποίησης του site ήδη έχουν διαβάσει ένα ποίημα σας που είχατε την καλοσύνη να μου διαθέσετε . Μιλήστε μας λίγο για την συλλογή.
-Πρόκειται για απαύγασμα μιας υπερδεκαετούς γραφής δεκαπεντασύλλαβων , που τα σύναξα, ένα ένα, όπως τα μικρά πυξάρια στα μαστιχόδεντρά μας. Άλλοτε απροκάλυπτα και άλλοτε κεκαλυμμένα αποφθέγματα ,που τα κατέταξα σε επτά δίστιχα ανά σελίδα. Σεβαστικά και.. μη… Συνετά και.. ασύνετα. Εικονοποιητικά και εικονοκλαστικά. Ένάλια και πεδινά. Λόγια και λαϊκά.
Υπάρχει απόσταση –χρονική- αρκετά μεγάλη ανάμεσα στην έκδοση των ποιητικών συλλογών του Κ. Μαρδά. Το 2009 η πρώτη και το ‘16 η δεύτερη. Τώρα 2021 η τρίτη. Αυτή η χρονική απόσταση στις κυκλοφορίες, μου δημιουργεί μία απορία: Αν και ο ποιητής, ως ένα πολυσχιδές και πολυάσχολο άτομο, είναι λογικό να τυγχάνει ολιγογράφος στην ποίηση.
Το ερώτημα μου: μας περιγράφετε πως δουλεύετε σαν ποιητής; Γράφετε κάθε μέρα ποίηση; Όταν έχετε έμπνευση; Πως επιλέγετε το υλικό μίας συλλογής και γιατί αυτή η χρονική απόσταση;
-Θεωρώ κ. Γαΐλα,αδιανόητο να γράφει ο ποιητής… προγραμματισμένα, με …ωράριο και καθήμενος στο γραφείο… Βέβαια, πολύ συχνά – ακόμη και γράφοντας ιστορικά για την ελληνοτουρκική κρίση – κρατώ σημειώσεις ποιητικών ιδεών και κατά περιόδους κάνω μια σκληρή αξιολόγηση και πετάω αδίστακτα. Η χρονική απόσταση των ποιητικών μου συλλογών έχει σχέση με το σεβασμό μου απέναντι σε αυτή την αινιγματική Κυρία, που σε πλησιάζει ντυμένη άλλοτε προκλητικά, άλλοτε σεμνότυφα. Προσωπικά, θέλω να την πλησιάζω χωρίς να φθείρεται η σχέση μας με συλλογές κάθε τρεις και λίγο. Στα 45 χρόνια της ποιητικής μου γραφής , κατ΄οίκον και στο… μεϊντάνι της δημοσιότητας, κυκλοφόρησα μόνο τρείς ποιητικές συλλογές και έχω στόχο να εμφανίσω και την τέταρτη τελική μου, που είναι υπό επεξεργασία .
Στη νέα σας συλλογή κι όχι μόνο βλέπω ‘δουλεύετε τον 15σύλλαβο και ύπαρξη έντονου λυρισμού. Ποια τεχνική νομίζετε ότι σας καλύπτει καλύτερα;
-Με εκφράζει ο ελεύθερος στοχαστικός – σαρκαστικός στίχος, αλλά δεν σνομπάρω τον παραδοσιακό τρόπο της ομοιοκαταληξίας, φτάνει να μην… χορεύει με αφέλεια.
Ο αείμνηστος ποιητής μας Ορέστης Αλεξάκης, που είχα την τιμή να με θεωρεί φίλη του, είχε δηλώσει ότι δουλειά ενός ποιητή είναι να υπηρετεί την ποίηση. Η δική σας άποψη;
-Η δουλειά ενός ποιητή είναι να υπηρετεί την ποίηση… Φτάνει να το θέλει και η ποίηση…
Ισχύει κ. Μαρδά η κλασική φράση : Η ποίηση είναι καταφύγιο του ανθρώπου;
-Ναι, αλλά θέλει προσοχή , μη σε …πλακώσει !..
Έχετε μια ευτυχισμένη οικογένεια κ. Μαρδά. Την σύζυγο σας και τις δύο νεαρές επιστήμονες κορούλες σας. Πόσο και ποιο ρόλο παίζει η οικογένεια στην ποιητική και εν γένει λογοτεχνική διαδρομή σας;
-Η Καίτη, η Έλενα και η Εύα δεν ασχολούνται με την ποίηση, αλλά είναι οι πρώτες και αδυσώπητες στην κριτική !..Τις ευχαριστώ !
Για την diafaneia.eu
Τασσώ Γαΐλα
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια.
