ΚΑΣΤΕΛΛΟ ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΌΝΕΙΡΟ…αγναντεύουν τα απέναντι παράλια της Μικράς Ασίας της Μεγάλης ΕΛΛΑΔΑΣ του Ελληνισμού των Αλλησμόνητων Πατρίδων του πνεύματος, της Χριστιανοσύνης, των επιστημών, των τεχνών των γραμμάτων, της δημιουργίας, της κουλτούρας και το Παρίσι της Ανατολής την κοσμοπολίτικη Σμύρνη των εθνών!
Δεν θα αναφερθώ στην ιστορία της Μικρασιατικής καταστροφής γιατί έχουν γραφτεί χιλιάδες κείμενα και βιβλία….
Ένα όμως θα πω και θα επισημάνω…
ΑΣ ΌΨΟΝΤΑΙ οι Βασιλείς, οι πολιτικοί καί οι πολιτικάντηδες και οι ξένες δυνάμεις της εποχής εκείνης που μας κάρφωσαν πισώπλατα.
Αφορμή και ερέθισμα του σημερινού μου κειμένου είναι η φωτογραφία που μου χάρισε και μου εμπιστεύτηκε ο φίλος της πλατείας της Χίου και μακρινός συμπέθερος Θόδωρος Βολικάκης και τον ευχαριστώ από καρδιάς !
Στον τίτλο του κειμένου μου αναφέρω τα εξής:
ΚΑΣΤΕΛΛΟ….ΠΕΡΙΗΓΗΤΙΚΗ ΛΕΣΧΗ… ΒΙΟΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΙ… θα μού πείτε πώς και γιατί από πού και πότε….
ΑΣ ξεκινήσουμε από τα Αγιοβασιλιάτικα καραβάκια ή βαποράκια που άρχισαν να προβάλλονται μετά την απελευθέρωση της Χίου το 1912 ….με την έμπνευση των νέων από τα πολεμικά μας πλοία με τα κατορθώματα και τις μεγάλες ναυτικές επιτυχίες.
Στην αρχή ξεκίνησε το έθιμο με τα χάρτινα πλοία και σιγά σιγά μεταμορφώθηκε με τσίγκο και εν συνεχεία με τενεκέδες από τα μπακάλικα και τους λαδέμπορους.
Αργότερα καί κάθε νέα χρονιά η έμπνευση έφερνε νέα δεδομένα όπως αυτοσχέδια συστήματα και ομοιώματα τεχνικά με κάρβουνα με ατμό και αργότερα με μπαταρίες πού είχαν την δυνατότητα να σφυρίζουν τα φουγάρα τους και να βγάζουν καπνούς ή να εκπυρσοκροτούν τα μικρά κανονάκια τους.
Σιγά σιγά αρχίζει η οργάνωση του πληρώματος του πολεμικού πλοίου με στολές και πηλίκια, όπως : καπετάνιος, θερμαστής, πυροβολητής ,ο παινεματής, οι ναύτες και τα τζόβενα δηλαδή τα μικρότερα παιδιά.
“”Όπως στην φωτογραφία με το βαποράκι :
ΚΑΣΤΕΛΛΟ 1962-63 και τα ονόματα των παιδιών του πληρώματος είναι τα εξής: Ιωάννης Βολικάκης. .Θεόδωρος Βολικάκης… Ιωάννης Σαμψών.. Πολυχρόνης Σαμψών… Δημήτριος Γιοβανάκης. .. Ελευθέριος Βολικάκης… “””
Βέβαια υπήρξε η Μικρασιατική καταστροφή του 1922 με τους συνοικισμούς προσφύγων των Ελλήνων πολιτών από την Μεγάλη Ελλάδα της Μικράς Ασίας που μέσα από την δυστυχία και την φτώχεια σφυριλατούσαν με την καρδιά και την ψυχή τους την δύναμη της δημιουργίας με κάθε τρόπο και μέσον.
Οι συνοικισμοί του ΚΑΣΤΈΛΛΟΥ και του ΒΑΡΒΑΣΊΟΥ κυρίως, αλλά και φτωχαδάκια από άλλες συνοικίες της πόλης της Χίου κάθε νέα χρονιά εμπλουτίζουν με νέες ιδέες και κυρίως με τα Παινέματα που συνήθως συνέθεταν οι γιαγιάδες και οι παππούδες και δίνοντας στα πολεμικά βαποράκια τους ιστορικά ονόματα όπως ΑΒΈΡΩΦ. ..ΘΎΕΛΛΑ. ..ΙΈΡΑΞ. ..ΕΛΛΗ. ..και αργότερα τα ονόματα των εκκλησιών της κάθε ενορίας τους πχ ” Αγία Παρασκευή ” ή ο” Άγιος Χαράλαμπος ” κλπ.
Γύριζαν όλες τις συνοικίες της πόλης και ειδικότερα του ΚΑΣΤΕΛΛΟΥ πήγαιναν και σε όλες τις γειτονιές του ΒΡΟΝΤΑΔΟΥ και έλεγαν τα κάλαντα και συνήθως στα σπίτια των καπετανέων πολύ περισσότερα Παινέματα για να πάρουν μεγαλύτερο φιλοδώρημα…γιατί ήταν όχι μόνο το χαρτζιλίκι τους, αλλά και βοήθεια στα σπίτια και τις φτωχειές οικογένειες τους.
Και ας έρθουμε τώρα στην ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΠΕΡΙΗΓΗΤΙΚΉ ΛΈΣΧΗ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΌΣ ΣΎΝΔΕΣΜΟΣ που ξεκίνησε το 1921 ως ο Ελληνικός Ορειβατικός Σύνδεσμος, πολιτιστικό και φυσιολατρικό σωματείο πού καθιέρωσε και λειτούργησε τον Τουρισμό στην Ελλάδα και μάλιστα σε πρωτοφανέρωτες εκφράσεις επιμορφωτικού εκδρομισμού και πλατύτερου ταξιδιωτισμού με πλήθος εκδηλώσεων ποικιλόμορφου περιεχομένου.
Στην πραγματικότητα το 1937 μετεξελίχθηκε στην Ελληνική Περιηγητική Λέσχη η οποία έχει την μορφή νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου.
Τα πρόσωπα που ενίσχυσαν σημαντικά την Ε.Π.Λ. είναι πολλά και αξιόλογα όπως:
Γρ. Ξενόπουλος, Κωστής Παλαμάς, Αν.Ορλάνδος Δημ. Παπαευστρατίου , Γ. Σεφέρης, Οδ Ελύτης, Γ.Δροσίνης, Κ. Ουράνης, Ι.Μ.Παναγιωτόπουλος ,
Ηλίας Βενέζης, Π. Χάρης, Π. Νιρβάνας, Ε.Παπανούτσος, Ι.Θεοδωρακόπουλος, Ραλλού Μάνου, Κούλα Πράτσικα, Λουκία Κοκκινιώτη το ζεύγος Κατσέλη, ο Σ.Τόμπρας και πλήθος Ακαδημαϊκών, Καθηγητών ,Πολιτικών, Δικαστικών κλπ.
Γράφω ΒΊΟΙ ΠΑΡΆΛΛΗΛΟΙ γιατί η διαχρονική πορεία ήταν στα ίδια πλαίσια των πολιτιστικών εκδηλώσεων όπως η Ελληνική Περιηγητική Λέσχη ξεκίνησε και στην Χίο ως Παράρτημα το 1958-1959 με ιδρυτή και πρώτο πρόεδρο τον Ξακουστό Μαιευτήρα ΔΗΜΉΤΡΙΟ ΤΣΑΜΠΛΑΚΟ πού ξεγέννησε στο ΜΑΙΕΥΤΉΡΙΟ ΧΙΟΥ από το 1936 έως το 1979-80 πάνω από 36.000 παιδιά μέσα σε αυτά είναι και παιδιά του ΚΑΣΤΈΛΛΟΥ και της φωτογραφίας.
Αντιπρόεδρος η επίσης Μαιευτήρας Μαρία Ζολώτα για χρόνια διευθύντρια στο ΠΙΚΠΑ Χίου
Γραμματέας ο οδοντίατρος Νίκος Ζύμαρης
Ταμίας Βραχάμης Δ. Και μέλη:
Χαβιάρας Κωνσταντίνος, Λοΐζος Ανδρέας, Μάνος Λεμονιάδης,Μακρή Αφροδίτη, Πρινιάς Γεώργιος και Σιδηροφάγης Δημήτριος και είχαν γραφεία καί έδρα στο κτίριο επί της οδού Ελευθερίου Βενιζέλου όπου η “Πνευματική Εστία Αλέξανδρος Γκιάλας ” .
Σταδιακά έμπαιναν και άλλαζαν πολλά μέλη του Διοικητικού συμβουλίου μέχρι το 1975 που με ενέργειες του νέου Διοικητικού συμβουλίου και του Γιώργου Διλμπόη κατόρθωσε και έγινε η σύσταση του καταστατικού ως ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΠΕΡΙΗΓΗΤΙΚΉ ΛΈΣΧΗ ΧΙΟΥ στις 20 Νοεμβρίου 1975 με τους αρχικούς στόχους και σκοπούς της μαμάς Ελληνικής Περιηγητικής Λέσχης με μέλη του διοικητικού συμβουλίου ως εξής:
Πρόεδρος Αριστείδης Τσικνής, Γραμματέας Παναγιώτης Καλαμπόκης, Λιόλιος Σωτήρης,
Διλμπόης Γεώργιος, Μάνος Λεμονιάδης, Λοΐζος Ανδρέας και Μακρή Αφροδίτη.
Και εδώ ξεκίνησε η αναβίωση” Αγιοβασιλιάτικα καραβάκια ή βαποράκια της Χίου ” στην πλατεία της Χίου Βουνακίου ή Νικ.Πλαστήρα υπό την αιγίδα της Περιηγητικής Λέσχης Χίου από το τέλος του 1976 πρωτοχρονιά του 1977 και καθιερώθηκε κάθε χρόνο με πλήθος συμμετοχής από όλες τις γειτονιές, συνοικίες και ενορίες της Χίου με μεγάλη εξέλιξη και μετεξέλιξη της κατασκευής νέων βαπορακιών γιατί υπήρχαν τα βραβεία και χρηματικά, από την επιτροπή που οργάνωνε η Ελληνική Περιηγητική Λέσχη Χίου μέχρις τελευταία που ανέλαβε η Δημοτική Αρχή Χίου που λόγω της πανδημίας είχαμε κάποιο κενό.
Εδώ θέλω νά ευχαριστήσω τόσο τον δάσκαλο μας Γιώργη Διλμπόη όσο και τον φίλο και παλιό γείτονα της Απλωταριάς Σωτήρη Λιόλιο για τα στοιχεία και τις πολύτιμες πληροφορίες μου μου έδωσαν για την ακριβή συγγραφή αυτού του κειμένου μου.
Λόγω της επερχόμενης φετινής παρουσίας του εθίμου στην Χίο θέλω να υπενθυμίσω σε όλους τους αιρετούς Άρχοντες όλων των βαθμίδων τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης αλλά και στους τριακόσιους της Βουλής ότι στην Ναυτομάνα Χίο ο Χριστουγεννιάτικος στολισμός με δέντρα δεν χρειάζεται. ..αλλά ένα παλαιό σκαρί πλοίου ή να φτιάξουν ομοίωμα και να το στολίσουν στο κέντρο της πλατείας..ας βάλουν την τσέπη τους και οι εφοπλιστές.
Και επειδή οι μέρες το καλούν για πολιτική σάτιρα και Παινέματα δεν θα γράψω τίποτα δικό μου γιατί επί τρία χρόνια καυτηριάζω τα κακώς και τα καλώς κείμενα….και επειδή η τοπική και η περιφερειακή αυτοδιοίκηση τα έχουν κάνει μπάχαλο με την φαγωμάρα τους και την εχθρότητα και την αναμπουμπούλα μέσα στην κοινωνία μας θα τους παραπέμψω σε αυτά που έγραφε πρίν 150 χρόνια ο Μεγάλος Σατυρικός ΧιωτοΣυριανός ποιητής Γιώργος ΣΟΥΡΗΣ πρός αποφυγήν στον μέλλον γιατί το πεζοδρόμιο δυστυχώς έχει πολλά σκ@τά και γλιστράει.
Ας με συγχωρέσουν οι ελάχιστοι των αιρετών πού μετριούνται στα δάκτυλα τού ενός χεριού που προσφέρουν αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες τους στο κοινωνικό σύνολο των πολιτών μας και το βλέπουμε όλοι στην καθημερινότητα μας!
Θα παραθέσω και τις φωτογραφίες με τα κείμενα του Γιώργου ΣΟΥΡΗ που γράφουν καί τί δεν γράφουν:
” Δυστυχία σου ,Ελλάς, με τα τέκνα που γεννάς!
Ώ Ελλάς, ηρώων χώρα, τι γαϊδάρους βγάζεις τώρα; “
” Ποιός είδε κράτος λιγοστό σ’όλη τη γη μοναδικό, εκατό να εξοδεύει και πενήντα να μαζεύει; Να τρέφει όλους τους αργούς, νά’χει επτά Πρωθυπουργούς, ταμείο δίχως χρήματα και δόξης τόσα μνήματα; Νά’χει κλητήρες για φρουρά και να σε κλέβουν φανερά, κι ενώ αυτοί σε κλέβουνε τον κλέφτη να γυρεύουνε;
( Γ.Σουρής) 19ος αιώνας! “
” Νά’χει Βουλή ώσάν κι αύτή μέ Τσουτσουνάτο βουλευτή * νά γεμίζει κάθε μέρα από λόγια τόν αέρα;
Νά’χει και άνδρες θηλυκούς, σακατεμένους, φθισικούς νά τούς δέρνουν,νά τούς γδύνουν, και φωνή νά μήν αφήνουν;
Νά θέλει δά κι άπ’ τήν Τουρκιά, χωρίς νά ρίξει τουφεκιά, χίλιες χιλιάδες στρέμματα, ν’αυξήσει μέ τα ψέμματα . Φεβρουάριος 1880 “
” ΚΛΈΦΤΕΣ ΦΤΩΧΟΊ ΚΑΙ ΆΡΧΟΝΤΕΣ ΜΕ ΑΜΑΞΕΣ ΚΑΙ ΆΤΙΑ, ΚΛΈΦΤΕΣ ΧΩΡΙΣ ΜΙΑ ΠΗΧΥ ΓΗ ΚΑΙ ΚΛΈΦΤΕΣ ΜΕ ΠΑΛΆΤΙΑ, Ο ΕΝΑΣ ΚΛΈΒΕΙ ΟΡΝΙΘΕΣ ΚΑΙ ΣΚΆΦΕΣ ΓΙΑ ΨΩΜΙ Ο ΆΛΛΟΣ ΤΟ ΈΘΝΟΣ ΣΥΣΣΩΜΟ ΓΙΑ ΠΛΟΥΤΗ ΚΑΙ ΤΙΜΗ….”
《 Τ’ αγγειά γινήκαν θυμιατά και τα σκ@τά λιβάνι οι γύφτοι γίναν δήμαρχοι κι οι κλέφτες καπετάνιοι 》
# Οι Έλληνες πολιτικοί έχουν μονίμως ως επάγγελμα, την σωτηρίαν της πατρίδος.
Γι’ αυτό και αποφεύγουν επιμελώς να την σώσουν. Μετά την σωτηρίαν, δέν θα έχουν επάγγελμα # Και το τελευταίο λέει:
” Βάλετε φόρους, Βάλετε, εις την πτωχή μας ράχη, ποτίστε με το αίμα μας την άρρωστη πατρίδα. Σείς το κρασί και τον καπνό να πίνετε μονάχοι κι εμείς να σας κοιτάζομε με μάτι σαν γαρίδα. Βαριά φορολογήστε και το νερό που τρέχει. ..Βάλετε φόρους, Βάλετε, κι ράχη μας αντέχει. .. Ό,τι καλό κι αν έχομε απάνω μας ας μείνει, στα πρόσωπα μας ας χυθή του μαρασμού το χρώμα, μ’ εμάς το ισοζύγιο του Έθνους μας ας γίνει, φορολογήστε και αυτή την σάρκα μας ακόμα,. Του κρέατος μας κόβετε καμμιά παχειά λωρίδα και τρώγετέ την λαίμαργα μαζί με την πατρίδα ” …
Εύχομαι το νέος έτος η νέα χρονιά να έχουμε Ειρήνη και αγάπη μεταξύ μας όλοι οι Έλληνες Πολίτες και η ” Ευχή και η παρότρυνση μου είναι το τρίπτυχο να αγαπάμε την Ελλάδα μας.
ΠΑΤΡΊΔΑ, ΟΙΚΟΓΈΝΕΙΑ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣΎΝΗ!!!
Χίος 26 Δεκεμβρίου 2022
Λευτέρης Πυκνής
Μαλλιάς Καλλιμασιώτης
