Γράφει η Τασσώ Γαΐλα.
…«Σήμερα σε σκέπτομαι πολύ μαμά…Αγαπούσες τόσο την Άνοιξη…Λάτρευες τα λουλούδια…Ήθελα να ‘σαι εδώ να δεις τον κήπο μου που ξυπνά πολύχρωμος και ξιπασμένος…Ήθελα να είσαι εδώ …Γι αυτό ξαναδιαβάζω τα τραγούδια σου…».
Αυτά διάβασα στην ανάρτηση της Αγγελικής Συρρή – Στεφανίδου στον λογαριασμό της στο facebook (Aggeliki Syrri Stefanidou), λόγια βγαλμένα από την ψυχή της που με συγκίνησαν βαθιά….
Η Αγγελική Συρρή- Στεφανίδου πασίγνωστη συγγραφέας μας τα έχει όλα. Αναγνώριση επαγγελματική, μια ευτυχισμένη οικογένεια με δυο κορούλες κι έναν εγγονό…
Τα έχει όλα; Κι όμως όχι. Της λείπει η μητέρα της. Μπορεί κάποτε στο παρελθόν και στα 1920 ένας ποιητής μας ο Παναΐτ Ιστράτι μόλις έμαθε ότι πέθανε η μητέρα του να προσπάθησε να αυτοκτονήσει από τον μεγάλο πόνο της μητρικής απώλειας εξωτερικεύοντας έτσι τα συναισθήματα του είναι όμως άλλοι λόγιοι που τα εκδηλώνουν με τα γραπτά τους κι ανάλογα με την δύναμη της πένας τους συγκινούν ή όχι.
Προσωπικά αυτή η φράση της Αγγελικής με συγκίνησε βαθιά. Μια κυρία -υποτίθεται δυναμική κι αυτάρκης- κι όμως στην πραγματικότητα υπερευαίσθητο άτομο, ένα Πασχαλινό ανοιξιάτικο πρωινό βγαίνει στον κήπο της κι η ομορφιά της φύσης της προκαλεί νοσταλγία για το παρελθόν για τη χαμένη μητέρα…
Ήθελα να είσαι εδώ….
Η Αγγελική μεγάλωσε στη Χίο σε μια ευτυχισμένη οικογένεια. Το παρελθόν της το έχει καταγράψει στο best seller βιβλίο της ‘Λές και ήταν χτές’/εκδόσεις Λεξύτυπον/2014, το οποίο και συνιστώ ανεπιφύλακτα ιδιαίτερα στους φίλους της λαογραφίας από όπου –το βιβλίο- και η εκπληκτική αυτή φωτογραφία των πέντε συγγενών κοριτσιών με πρώτη την αείμνηστη μητέρα της Ξανθή.
Η φωτογραφία είναι του 1945 λίγο μετά την Γερμανική κατοχή και τα κορίτσια είναι ντυμένα στα μαύρα γιατί η οικογένεια έχει βυθιστεί στο πένθος από την απώλεια του αδελφού τους Γιάννη Γ. Αμπαζή που εκτελέστηκε από τους Γερμανούς ναζί με τους 200 στην Καισαριανή. Να τι σημειώνει η συγγραφέας στο βιβλίο της:
…Στη φωτογραφία -που είναι από το βιβλίο μου «Λες και ήταν χθες», Εκδόσεις Λεξίτυπον, 2014- η μητέρα μου, Ξανθή, κόρη του Γεωργίου Η. Αμπαζή μετέπειτα σύζυγος Στυλιανού Συρρή, είναι η πρώτη στη σειρά κι ακολουθούν οι θείες μου, Βάσω, μετέπειτα σύζυγος Νικολάου Κυριακάκη, η εξαδέλφη τους Ξανθή κόρη της αδελφής της γιαγιάς μου Βγερούκας το γένος Πιταούλη-ήταν πεντάρφανη και ζούσε στο σπίτι του παππού μου- Μάρω, μετέπειτα σύζυγος Γεωργίου Ξενάκη και Καίτη, μετέπειτα σύζυγος Βαγγέλη Γλύπτη.Η φωτογραφία έχει βγει αμέσως μετά την απελευθέρωση από τη Γερμανική Κατοχή κι οι κοπέλες πενθούν τον εκτελεσθέντα με τους 200 της Καισαριανής αδελφό τους Γιάννη Γ. Αμπαζή. Εκτός από την μικρότερη , οι υπόλοιπες έχουν συχωρεθεί.
Τους στέλλω την παντοτινή μου αγάπη μ’ ένα παραπονιάρικο ποίημα της μητέρας μου.
ΑΓΩΝΙΑ
Της Ξανθής Σ. Συρρή
Κανένας τα καράτια μου
δεν τα αναγνωρίζει,
γι’ αυτό και το παράπονο
πάντα με τριγυρίζει…
Δεν βρίσκω αργυραμοιβό
να μου τα βεβαιώσει,
σφραγίδα την αγάπη του
να βάλει να μου δώσει.
Σ’ όσους τα παρουσίασα,
όλοι αδιαφορούνε.
Τα ψεύτικα, τα πλαστικά
έχουνε και φορούνε.
Πού να γυρέψω το σωστό;
Πού να ζητήσω ίσιο,
αφού γύρω τριγύρω μου
μίσος βλέπω περίσσιο;
Μόνο καταπικραίνομαι
με τους συλλογισμούς μου…
Όμως, ν’ αλλάξω δεν μπορώ
όλους τους όμοιούς μου.
Και… σαν τρελός παραμιλώ
το δίκιο το χαμένο.
Μα… να το βρω, αδύνατον
κι είμαι απελπισμένος.
1988- Ξανθή Συρρή.
……………………………………………………
Ασπρόμαυρη φωτογραφία των κοριτσιών, ασπρόμαυρη κι η δεύτερη με το πατρικό σπίτι της συγγραφέας μας με χρονολογία του χτές τότε που η ίδια ήταν παιδί και πέρασε εκεί μέσα τα καλύτερα χρόνια της ζωής της… Τα πρόσωπα των ενοίκων του σπιτιού όπως βλέπετε κι εσείς λάμπουν από αγάπη κι ευτυχία.
Άσπρο – μαύρο φόντο, μαύρο και άσπρο και σε μια φωτογραφία -μια ζωή .. η ζωή που πέρασε, οι άνθρωποι που έφυγαν ,το χτές που δεν θα φύγει ποτέ γιατί ρίζωσε παντοτινά στην καρδιά της Αγγελικής, είναι η ζωή της όλη, η μνήμη της μάνας-θησαυρού ανεκτίμητου..
Η μάνα, η Ξανθή. Η αγράμματη μεν, αλλά ταλαντούχα λαϊκή ποιήτρια που μεταλαμπάδιασε στην κόρη Αγγελική το πηγαίο της ταλέντο. Και, το μήλο έπεσε κάτω από τη μηλιά κι όπως βλέπετε στη φωτό με τα πολλά βιβλία, η Αγγελική τιμά τη μνήμη της με τον καλύτερο τρόπο. Την διαιωνίζει και την κρατά ζωντανή τη ΜΑΝΑ της που τόσο της λείπει μέσα από την πλούσια εργρογραφία της.
Μια Συρρή…η Ξανθή έφυγε σχεδόν άγνωστη παρά τα δύο της βιβλία αλλά μία άλλη Συρρή …η Αγγελική , η κόρη της ζεί και βασιλεύει και συντηρεί το όνομα της αγαπημένης της μητέρας μέσα από τη δική της πνευματική εργασία. Τι καλύτερη τιμή και ανταπόδοση στο ανάθρεμα της από την αγράμματη μητέρα … Η ‘απόσβεση’ του χρέους στους κόπους της μάνας…
Ήθελα να είσαι εδώ…
Νομίζω η Ξανθή Γ. Συρρή είναι εδώ… Η ανάρτηση της Αγγελικής το αποδεικνύει… Η Ξανθή πέτυχε τον στόχο της. Να δημιουργήσει μια σωστή οικογένεια με πολύ αγάπη. Οικογένεια χωρίς το φράγμα του υλικού και άυλου, φθαρτού κι άφθαρτου.. Η αγάπη τα γκρεμίζει τα φράγματα σαν ποτάμι που ξεχυλίζει περνά το τεχνιτό φράγμα και τσακίζει κάθε εμπόδιο για να φτάσει το νερό στη θάλασσα στη καρδιά και πηγή του…
Η Ξανθή λαϊκή στοιχοπλόκος δεν έτυχε της αναγνώρισης που της αξίζει. Δεν είναι η μόνη του χώρου της λογοτεχνίας μας. Σύνηθες το φαινόμενο. Αυτό δεν μειώνει την αξία της. Δύο τα βιβλία της όπως βλέπετε και στην φωτό.
Ή Αγγελική η κόρη της, σύγχρονη συγγραφέας ποιήτρια και αρθρογράφος δεν χρειάζεται συστάσεις. Την έχετε διαβάσει από λίγο ως πολύ όλοι.
Ξανθή και Αγγελική: Μάνα και κόρη. Δυο Χιώτισσες που είναι εδώ…
Ήθελα να είσαι εδώ… γράφει η Αγγελική…
Και, η Ξανθή … είναι εδώ… Γιατί όταν αγαπάς κάποιον δεν φεύγεις ποτέ … Είσαι εδώ μέσα από τη θύμηση σου μέσα από την αγάπη του ανθρώπου που ανάθρεψες… Η Αγγελική την κουβαλάει μέσα της, την κρατάει εδώ… Ξέρεις τι είναι να σε αγαπούν;
Και για τις δύο τους μάνα και κόρη, Ξανθή κι Αγγελική, Αγγελική και Ξανθή μια αγκαλιά από τα αιώνια κόκκινα κρίνα της Ιερουσαλήμ.
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ για την γιορτή της μητέρας.
Ευχαριστώ την κ. Αγγελική Συρρή-Στεφανίδου για την άδεια συγγραφής του άρθρου.
Κείμενο
Τασσώ Γαΐλα
Αρθρογράφος
Ερευνήτρια Ελληνικής λογοτεχνίας.
