-Το χρονικό των 3 ετών της ‘προσφυγιάς’ του Αγίου Σπυρίδωνα.
Ο Άγιος Σπυρίδων γεννήθηκε περί το 270 στο τώρα κατεχόμενο χωριό Άσσια της Κύπρου. Στα νεανικά του χρόνια ζούσε ως απλός αλλά ενάρετος βοσκός. Παντρεύτηκε και απόκτησε μια κόρη, την Ειρήνη. Μετά τη χηρεία του ασπάσθηκε το μοναχικό βίο, μελέτησε πολύ, απόκτησε μεγάλη σοφία και χάρη στις θρησκευτικές του αρετές έγινε Επίσκοπος της Τριμυθούντας και υπήρξε πολέμιος του Αρειανισμού. Έλαβε μέρος στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας το 325.
Ο Άγιος Σπυρίδων απέθανε το 348 μ.Χ. Το λείψανο τοποθετήθηκε σε μαρμάρινη λάρνακα δίπλα στην είσοδο του Ναού της Τριμυθούντος της Κύπρου και παρέμεινε τριακόσια χρόνια μετά τον θάνατό του. Η μαρμάρινη λάρνακα παραμένει ακόμα και σήμερα στο ίδιο ακριβώς μέρος. (Βιογράφος του Αγίου Σπυρίδωνος ο επίσκοπος Πάφου Θεόδωρος).
Τα 648 μ.χ. η Κύπρος αντιμετώπιζε μεγάλες επιδρομές από τους Σαρακηνούς και το λείψανο μεταφέρθηκε στην Κωνσταντίνου πόλη από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό. Τοποθετήθηκε στο Ναό των Αγίων Αποστόλων μαζί με το λείψανο της Αυγούστας Θεοδώρας. Παρέμεινε στην βασιλίδα των πόλεων μέχρις ότου ο ιερέας Γρηγόριος Πολύευκτος λίγες μέρες πριν την Άλωση της Πόλης από τον Μωάμεθ πήρε τα δύο λείψανα και …
… μέσω Σερβίας, Θράκης και Μακεδονίας τα μετέφερε στη Παραμυθιά της Ηπείρου. Τρία χρόνια περιπλανήθηκε από τόπο σε τόπο μέχρις ότου φτάσει στην Κέρκυρα. Όλο αυτό το διάστημα είχε τοποθετήσει τα λείψανα σε σακιά με άχυρα και όποιος τον ρωτούσε τους έλεγε πως είναι τροφή για το υποζύγιό του. Το 1456 έφτασε στην Κέρκυρα γιατί πίστευε πως τα λείψανα θα ήταν ασφαλισμένα. Τα Επτάνησα εκείνη την εποχή βρίσκονταν κάτω από την εξουσία των Ενετών. Ο ιερέας Γρηγόριος Πολύευκτος βρήκε ένα συμπολίτη του πρόσφυγα τον ιερέα Γεώργιο Καλοχαιρέτη και του κληροδότησε το λείψανο του Αγίου Σπυρίδωνα και της Αυγούστας Θεοδώρας.
Το ταξίδι της προσφυγιάς του Αγίου Σπυρίδωνα σε ελεύθερη απόδοση…
Άγιος Σπυρίδωνας & Αγία Θεοδώρα.Δύο Πρόσφυγες Άγιοι της Ορθοδοξίας…
Κωνσταντίνου πόλις: 3 μέρες μετά την τραγωδία, 3 μέρες μετά το… ΕΑΛΩ Η ΠΟΛΙΣ…
3 μέρες και 3 νύχτες οι σφαγείς Μουσουλμάνοι βιάζουν, στοιβάζουν στις πλατείες για δούλους στα βάθη της Ανατολής. Σφαγή, φωτιές, ουρλιαχτά Χριστιανών στους δρόμους της Κωνσταντίνου πόλεως ανάμεικτα με τα γέλια των μεθυσμένων Γενίτσαρων…
Στο φτωχικό κελί του ένας ηλικιωμένος Ιερομόναχος προσεύχεται:-Κύριε πώς επέτρεψες τέτοια τραγωδία;
Μια σκέψη μόνο τον διακατέχει. Να βγεί στον δρόμο να τον σφάξουν οι Τούρκοι, να κάνει ότι επέλεξαν τόσοι και τόσοι δύστυχοι μη αντέχοντας τη σκλαβιά και τά μαρτύρια. Τα χαραγμένα όμως μέσα του παραγγέλματα του Ευαγγελίου τον σταματούν…
-Από τότε, από την προδοσία του Διογένη του Ρωμανού, τότε που τον πρόδωσαν να χάσει την μάχη με τους Τούρκους, τότε άρχισαν όλα. Τους άνοιξαν οι προδότες την πόρτα της Βασιλεύουσας. Σήψη και διαφθορά. Μα ο Κωνσταντίνος; Ήρθε να ξεπλύνει τις αμαρτίες όλης της γενιάς του, μόνος… δεν το’ σκασε…
Και ο Ιερομόναχος Γρηγόριος Πολύευκτος, αδύναμος, πικραμένος, απελπισμένος, πίνει λίγο νερό και σέρνει τα βήματά του μπροστά στην εικόνα του Κυρίου Ιησού Χριστού στο Ιστορικό εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων όπου ζεί και λειτουργεί χρόνια.
-Κύριε πώς επέτρεψες τέτοια τραγωδία;
Ξαφνικά θυμάται: τα λείψανα Κύριε… Ο Άγιος Τριμυθούντος (Τριμυθούντος Σπυρίδωνας: και η Αυγούστα Θεοδώρα(Αγία Θεοδώρα 815-867 μ Χ.: Αυτοκράτειρα του Βυζαντίου(830-856), σύζυγος του Εικονομάχου Θεόφιλου Α’, αυτοκράτορα του Βυζαντίου(829-842μ.Χ.), μετά τον θάνατό του, συνεκάλεσε έκτακτη Οικ. Σύνοδο υπό τον Πατριάρχη Μεθόδιο τον Ομολογητή για την αποκατάσταση των αποφάσεων της 8ης Οικ. Συν. Έβαλε τέλος στο <αιματηρό σήριαλ> της Εικονομαχίας, επαναφέροντας την προσκύνηση των Εικόνων, Η διακήρυξη της αναστήλωσης στις 11 Μαρτίου του 843μ.Χ. Η μνήμη της τιμάται στις 11 Φεβρουαρίου. Το λείψανό της είχε εναποτεθεί αρχικά στο ναό της Αγ. Αναστασίας ανατολικά του Κερατείου και κατόπιν μεταφέρθηκε στο ναό των Αγ. Αποστόλων).
-Κύριε, Κύριε… τα Άγια λείψανα θα τα εγκαταλείψω στους Αγαρηνούς; Τα λείψανα του Αγ. Τριμυθούντος που θαυματουργεί 1000 και χρόνια τώρα και της Αγίας Θεοδώρας; Κύριε, ξέρω τι να κάνω. Γίνε βοηθός μου. Αν πεθάνω, Εσύ… Εσύ… Ξέρεις…
Δύο μέρες μετά την ώρα που ο Κατακτητής Μωάμεθ ετοιμάζει το πρώτο του συμβούλιο στην ματωμένη Κωνσταντίνου Πόλη, ένας ρακένδυτος καλόγερος διασχίζει τους δρόμους σέρνοντας το σχοινί ενός μουλαριού που αριστερά και δεξιά του έχει δύο μεγάλα κοφίνια σκεπασμένα με πολλά άχυρα. Κάνει συνεχώς τον Σταυρό του, αντικρίζοντας το φρικτό θέαμα των εκατοντάδων νεκρών στις άκρες των δρόμων, στους κήπους των σπιτιών, ναι, κι’ από τα παράθυρα κρέμονται πτώματα, σπίτια καίγονται, άλλα σπίτια αρχόντων με σημάδι <Χ> απείρακτα, τα σπίτια των ανθενωτικών αρχόντων που προτιμούσαν τους Τούρκους για να μην χάσουν πλούτη κι εξουσία και…
Πορεία για την Πύλη του Ρωμανού; Όχι, αυτή ήταν η επιλογή του Ηγέτη Κωνσταντίνου. Με πόνο Ψυχής απ’ όσα αντικρίζουν τα μάτια του, ο Γρηγόριος Πολύευκτος, προσευχόμενος συνεχώς, οδηγεί το μουλάρι με το πολύτιμο φορτίο του στη μικρή Δυτική Πύλη, αυτή που ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος είχε επισκευάσει λίγο πριν την πολιορκία…. Οι λίγοι Τούρκοι-άτακτος στρατός, που ακόμα κλέβουν και λεηλατούν αφήνουν τον κουρελή παπά που κουβαλά άχυρα να περάσει, και…
Ο Ιερομόναχος Γρηγόριος έχει κάνει με τη σειρά του, την δική του Υπέρβαση. Πορεία για Σηλυβρία,(Τουρκ. Silivri, τουρκ. Πόλη της Ανατ. Θράκης, κατελήφθη από τους Τούρκους λίγο μετά την πτώση της Κωνσταντίνου Πόλεως), που ακόμα δεν έχει καταληφθεί από τους Τούρκους και μετά και με πολλούς κινδύνους στο δρόμο του, θα φθάσει στο Διδυμότειχο, σημείο ορόσημο του ταξιδιού του. Οι κίνδυνοι τώρα λιγότεροι, κοιτίδες Χριστιανικές, Ναοί, Μονές. Φτάνει στην Θεσσαλονίκη(στα χέρια των Τούρκων από το 1430μ.Χ. ) με σκοπό να μεταβεί και να παραδώσει το <φορτίο> του στο Άγιο Όρος. Δεν θα τα καταφέρει. Συνεχίζει , Πρόσφυγας, με επιμονή και πίστη στο Ιερό Χρέος του, σέρνοντας το μουλάρι με το πολύτιμο θησαυρό, συνεχίζει το ταξίδι του ο Ιερομόναχος Γρηγόριος. Κοιμάται σε σπηλιές, οδοιπορεί σε δάση, τρία χρόνια…
3 χρόνια έχουν ήδη περάσει από την Άλωση της Κωνσταντίνου Πόλεως. Ο Γρηγόριος Πολύευκτος έχει βρει φιλοξενία σε Ορθόδοξη Μονή της Παραμυθιάς(κωμόπολη της Θεσπρωτίας υπό την κυριαρχία των Οθωμανών από το 1449 απελευθερώθηκε από τον Ελληνικό Στρατό μόλις το 1913). Για πρώτη φορά μετά από 3 χρόνια, εδώ, σ’ αυτή τη Μονή ο Ιερέας Γρηγόριος αποκαλύπτει το περιεχόμενο των κοφινιών. Εκμυστηρεύεται στον Ηγούμενο της Μονής το σκοπό του ταξιδιού του, τα Άγια Λείψανα βγαίνουν από τα κοφίνια, τελούν σωρεία θαυμάτων, μαζεύονται Χριστιανοί απ’ τη γύρω Ηπειρωτική γη…
-Αδελφέ Γρηγόριε , στους Κορφούς να πάς. Ο Μωάμεθ θα καταλάβει κάθε τι Χριστιανικό. Φύγε στους Κορφούς. Στο Ιόνιο κυβερνούν οι Βενετοί που μάχονται τους Τούρκους. Εκεί το πολύτιμο φορτίο σου θα είναι ασφαλές…
Μία θάλασσα χωρίζει το Ιόνιο από την Θεσπρωτία. Το τελευταίο μέρος του ταξιδιού του Γρηγόριου Πολύευκτου, αρχίζει. Βενετοί, λοιπόν, οι κατακτητές, Φράγκοι, στο νησί των Φαιάκων, αλλά …Χριστιανοί. Ήδη 3 χρόνια πρόσφυγας ο Ιερομόναχος Γρηγόριος Πολύευκτος, έχοντας διασώσει τους <θησαυρούς> της Ορθοδοξίας, φτάνει στην Βενετοκρατούμενη Κέρκυρα το 1456 και…
Στην προσφυγική γειτονιά των καταφευγόντων στην Κέρκυρα Ελλήνων από την Κωνσταντίνου πόλη λόγω της Άλωσης της από τον Πορθητή, ένας επίμονος χτύπος στην πόρτα του Πρόσφυγα-Ιερέα Γεωργίου Καλοχαιρέτη που ανοίγοντας αντικρίζει τον παλιό του γείτονα στην Κωνσταντίνου πόλη, Γρηγόριο. Δύο πρόσφυγες που ανταμώνουν ξανά 3 χρόνια μετά τον ξεριζωμό. Και πάλι πρόσφυγες. Ο πατέρας Γρηγόριος Πολύευκτος εξιστορεί στον πατέρα Γεώργιο Καλοχαιρέτη την περιπέτεια του, του παραδίδει και του κληροδοτεί το πολύτιμο φορτίο του…
(Κοντά 7 αιώνες από τότε η λάρνακα με το θαυματουργό λείψανο της Αυγούστας Θεοδώρας <φιλοξενείται> στον από το 1841 ανακηρυχθέντα Μητροπολιτικό Ναό Κερκύρας, τον Ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου Σπηλαιοτίσσης).
Ο άγιος Σπυρίδων τιμάται ως άγιος από την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία στις 12 Δεκεμβρίου και από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία στις 14 Δεκεμβρίου.
Την Ευχή Του σε όλους τους Ορθοδόξους πιστούς.
Σημειώσεις:
Στην Κέρκυρα το σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνος λιτανεύεται τέσσερις φορές το χρόνο. Την Κυριακή των Βαΐων για την απαλλαγή του νησιού από επιδημία πανώλης το 1629. Το Μεγάλο Σάββατο γιατί το έτος 1533 το νησί επλήγη από μεγάλη καταστροφή της σοδιάς των σιτηρών. Την 11η Αυγούστου για την διάσωση του νησιού από σφοδρή επιδρομή των Τούρκων το 1716 και την πρώτη Κυριακή του μηνός Νοεμβρίου για δεύτερη επιδημία πανώλης το 1673.
Στην Κύπρο υπάρχουν πολλοί ναοί αφιερωμένοι στον Άγιο Σπυρίδωνα, ο οποίος τιμάται ιδιαίτερα καθώς κατάγεται από αυτήν. Μερικοί απ΄αυτούς τους ναούς είναι οι ομώνυμοι ναοί στο Συνοικισμό Προσφύγων Στρόβολος ΙΙ, στο κέντρο της Λευκωσίας και στην περιοχή της Ομόνοιας στη Λεμεσό. Κοντά στους ναούς στο Στρόβολο και τη Λεμεσό έχουν χτιστεί και δημόσια δημοτικά σχολεία και νηπιαγωγεία που φέρουν το όνομα του Αγίου Σπυρίδωνα. Από τη σχολική χρονιά 2008–2009 τα σχολεία αυτά έχουν ως επίσημη αργία τις 12 Δεκεμβρίου, ημέρα εορτής του Αγίου.
Μετά τον θάνατο του ο ιερέας Γεώργιος Καλοχαιρέτης άφησε κληρονομιά στους γιούς του στο Λουκά και Φίλιππο το λείψανο του Άγιου Σπυρίδωνα Οι δύο αδελφοί θέλησαν να μεταφέρουν το λείψανο στην Βενετία γεγονός που τελικά απετράπη από τις έντονες αντιδράσεις του λαού της Κέρκυρας.
Πηγές: iefimerida.gr / Άγιος Σπυρίδωνας στο Στρόβολος | BigCyprus/
bigcyprus.com.cy /Ορθόδοξος Συναξαριστής.
Για την Χιώτικη Διαφάνεια & την diafaneia.eu
Τασσώ Γαΐλα
Αρθρογράφος- Ερευνήτρια
