Ο Σύλλογος Κουρουνιωτών - Εγρηγοριανών Αττικής σχετικά με τις φυγαδευμένες εικόνες κατά τη σφαγή της Χίου

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΦΥΓΑΔΕΥΜΕΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

Αγαπητοί συμπατριώτες,
Η έρευνα για τις φυγαδευμένες εικόνες από την εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου Κουρουνίων κατά την περίοδο της σφαγής της Χίου, ξεκινά το 2014. Τότε, στο 78ο τεύχος του
“Αυλόγυρου”, δημοσιεύεται άρθρο του Γιάννη Μιχαλάκη με τίτλο “Η ΦΥΓΑΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΑ «ΟΡΦΑΝΙΚΑ» ΧΩΡΑΦΙΑ»” στο οποίο πρώτη φορά γίνεται γνωστό έγγραφο-ενθύμηση, που διαφύλαξε ο αείμνηστος Αντώνης Στεφάνου και παρέδωσε για φύλαξη στη βιβλιοθήκη «Κοραή». Στο έγγραφο-ενθύμηση αυτό αναφέρεται η φυγάδευση, στις 6 Μαΐου 1822, από τους Κουρουνιώτες, εννέα Δεσποτικών εικόνων από την εκκλησία τους για να τις σώσουν από τα χέρια των Τούρκων. Οι εικόνες φυγαδεύτηκαν με το καράβι «Διομήδης», του Σπετσιώτη καπετάν Δημήτρη Καλαφάτη, αρχικά στις Σπέτσες και από εκεί, οκτώ από τις εννέα (η εικόνα του Αγίου Ιωάννου επεστράφη) δόθηκαν για φύλαξη στην Παναγία στο Ναύπλιο, όπως ρητά αναφέρεται σ’ αυτό το έγγραφο-ενθύμηση. Το 2015, αντιπροσωπεία του Συλλόγου, με επικεφαλής τον τότε πρόεδρο του, κ. Δημήτρη Γεντή, επισκέπτεται την εκκλησία του Γενεσίου της Θεοτόκου, στο Ναύπλιο, όπου με χαρά και συγκίνηση ανακαλύπτουν πέντε (5) εικόνες που πιθανότατα ήταν από τις φυγαδευμένες εικόνες του χωριού μας. Οι εικόνες αυτές είναι: Της Ζωοδόχου Πηγής, του Τιμίου Προδρόμου, του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Συμεών του Στυλίτου και της Αγίας Ματρώνας. Ιδιαίτερα η ύπαρξη, ανάμεσά τους, και της εικόνας της «Αμανίτισσας» Αγίας Ματρώνας της Χιοπολίτιδος, ενισχύει σημαντικά την πιθανότητα πως οι εικόνες που βρέθηκαν στο Ναύπλιο, είναι εκείνες, που σύμφωνα με το έγγραφο-ενθύμηση, φυγαδεύτηκαν από το χωριό μας. Στη συνέχεια, με απόφαση της Γ.Σ. του Συλλόγου μας, συγκροτείται επιτροπή, της οποίας προεδρεύει η νυν πρόεδρός του, κα Ελένη Μαργέλου, για να επιμεληθεί και να συντονίσει μια ιστορική έρευνα, που να τεκμηριώνει τα όσα αναφέρονται στο έγγραφο-ενθύμηση. Στο πλαίσιο των ενεργειών αυτών εντάσσεται η αλληλογραφία με τον Μητροπολίτη Αργολίδος, η συχνή επικοινωνία,
τηλεφωνική και γραπτή, με τον εφημέριο του ιερού Ναού του Γενεσίου της Θεοτόκου Ναυπλίου, συχνές επιτόπιες επισκέψεις στο ναό, η ενδελεχής έρευνα στα ιστορικά έγγραφα και βιβλία του
Γ.Α.Κ των Σπετσών, ημερολόγια πλοίων της εποχής κ.α., καθώς και εκδρομή μελών μας στο συγκεκριμένο ναό για προσκύνηση των εικόνων. Υπογραμμίζουμε ότι από την έρευνα επαληθεύτηκε
σε μεγάλο βαθμό το περιεχόμενο του εγγράφου – ενθύμησης. Να σημειώσουμε πως μία απ’ αυτές τις εικόνες, της Ζωοδόχου Πηγής, φέρει χρονολογία αγιογράφησης το 1803, δηλαδή, είκοσι
περίπου χρόνια πριν από τη σφαγή της Χίου. Το Φεβρουάριο του 2020 και ενώ τίποτα δεν το προμήνυε από τη μέχρι τη στιγμή εκείνη συνεργασία μας, πήραμε μια συστημένη επιστολή από τον εφημέριο του ναού του Γενεσίου της Θεοτόκου, (απόσπασμα της οποίας είδε το φως της δημοσιότητας) το περιεχόμενο της οποίας δεν συνάδει ούτε με το σχήμα, ούτε με την θέση που κατέχει ο συγκεκριμένος ιερέας. Είναι επιεικώς αχαρακτήριστο και προσβλητικό όχι μόνο για μας, αλλά για όλους τους Χιώτες και τους νησιώτες, που δέχονται μετανάστες τα τελευταία χρόνια. Για την επιστολή αυτή ενημερώθηκαν τα μέλη της επιτροπής μας και μετά από αλλεπάλληλες διαδικτυακές συσκέψεις (είχε ήδη ξεσπάσει η πανδημία και οι εξ αυτής περιορισμοί) αποφασίσαμε, πριν την όποια δυναμική αντίδρασή μας, ως απάντηση στην επιστολή αυτή και για να μην προκαλέσουμε σκάνδαλο στην τοπική εκκλησία, να ζητήσουμε πρώτα να δούμε το Μητροπολίτη Αργολίδος κ.κ. Νεκτάριο, να του εκθέσουμε τα γεγονότα και τις θέσεις μας και να ακούσουμε τις δικές του ως προς το περιεχόμενο της επιστολής. Δυστυχώς, στη συστημένη επιστολή που του στείλαμε τέλος Οκτωβρίου του 2020, με αίτημα να δεχθεί αντιπροσωπεία της επιτροπής μας, δεν πήραμε απάντηση. Συστημένη απαντητική επιστολή με τις θέσεις μας, αποστείλαμε στον εφημέριο του ιερού ναού του Γενεσίου της Θεοτόκου και στους τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους του Ναυπλίου («Ο ΝΑΥΠΛΙΟΣ» και «Ο ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ») με κοινοποίηση σε όλους τους τοπικούς φορείς τους νησιού μας και στο Μητροπολίτη Αργολίδος. Η επιστολή αυτή μας επεστράφη ως ανεπίδοτη τόσο από τον εφημέριο του ναού του Γενεσίου της Θεοτόκου όσο και από το Σύλλογο «Ο ΝΑΥΠΛΙΟΣ», ο οποίος είχε συνταχθεί με τις θέσεις του ιερέα. Παράλληλα, και επειδή το θέμα δεν ήταν μόνο τοπικό, του χωριού μας, αλλά αφορούσε ολόκληρο το νησί, ζητήσαμε συνάντηση με τους θεσμικούς φορείς της Χίου. Το Μητροπολίτη, τον Αντιπεριφερειάρχη και το Δήμαρχο Χίου. Συνάντηση που έγινε με τον κ. Αντιπεριφερειάρχη και τον κ. Δήμαρχο, που δέχθηκαν αντιπροσωπεία της επιτροπής μας η οποία τους ενημέρωσε αναλυτικά για το θέμα. Με το σεβασμιότατο Μητροπολίτη, παρ’ ότι είχε οριστεί αρχικά συνάντηση, λόγω των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία ακυρώθηκε και ενημερώθηκε για το θέμα των εικόνων και την ιστορική έρευνα εγγράφως. Είναι γεγονός ότι η προσπάθεια για τη μεταφορά της εικόνας της Αγίας Ματρώνας για προσκύνηση, την άνοιξη του 2022, για προσκύνηση στο μνημόσυνο των διακοσίων ετών, μας ξεπερνά. Χωρίς την ουσιαστική βοήθεια των τοπικών φορέων του νησιού μας δεν πρόκειται να καταφέρουμε κάτι τέτοιο. Είναι καιρός, πιστεύουμε, να αναρωτηθούν οι άρχοντες μας, αν στις μέρες μας με τόσες και τέτοιες απειλές από τους γείτονες και «συμμάχους» μας, θα άξιζε τον κόπο,
συμβολικά τουλάχιστον, να γίνει η επίσκεψη της εικόνας για λόγους θρησκευτικούς, ιστορικούς και εθνικούς. Τα ιερά κειμήλια είναι εθνική παρακαταθήκη και αφορούν όλους τους Έλληνες ανεξάρτητα από τον τόπο καταγωγής τους. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποτελούν αντικείμενο τοπικής αντιπαλότητας. Αντίθετα είναι αυτά που πρέπει να μας ενώνουν! Με το σκεπτικό αυτό η επιτροπή μας ουδέποτε έθεσε θέμα κυριότητας και επιστροφής των εικόνων στην εκκλησία του χωριού, ούτε γραπτά ούτε προφορικά στη Μητρόπολη Αργολίδος ή στον εφημέριο του ναού στο Ναύπλιο. Διακαής πόθος μας ήταν και εξακολουθεί να είναι, να αποδείξουμε με κάθε τρόπο πως οι εικόνες που υπάρχουν στην εκκλησία του Γενεσίου της Θεοτόκου, στο Ναύπλιο, είναι
εκείνες που φυγαδεύτηκαν από το χωριό μας κατά την περίοδο της σφαγής της Χίου για να σωθούν από τη μανία των Αγαρηνών. Αυτό, πιστεύουμε, πως δεν βλάπτει κανέναν! Αντίθετα μάλιστα! Περιποιεί τιμή τους Ναυπλιώτες και τον ιστορικό και περικαλλή ναό του Γενεσίου της Θεοτόκου, που διαφύλαξαν τους θησαυρούς αυτούς της πίστης μας για 200 χρόνια. Το μόνο που ζητήσαμε, διατυπωμένο μάλιστα ως ευχή, ήταν να μεταφερθεί η εικόνα της Αγίας Ματρώνας για λίγες μέρες στη Χίο, το 2022, με τη συνοδεία, αν το ήθελε, του ίδιου του ιερέα, στις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για τα διακόσια χρόνια από τη σφαγή της Χίου. Η παρουσία της φυγαδευμένης εικόνας θα ήταν ο αδιάψευστος μάρτυρας της βαθιάς πίστης και ευλάβειας προγόνων μας κι ένα ελάχιστο μνημόσυνο σ’ εκείνους που φρόντισαν πρώτα να διαφυλάξουν τα όσια και τα ιερά τους και μετά τις ζωές τους! Μας προκαλεί βαθιά θλίψη το γεγονός πως το σημαντικό θέμα της φυγάδευσης εννέα εικόνων από το χωριό μας κατά την περίοδο τη σφαγής, απασχόλησε μερίδα του τοπικού τύπου σήμερα που είδε το φως της δημοσιότητας μια ιδιωτική ανάρτηση από πολίτη του Ναυπλίου, την οποία αναδημοσίευσε στο ιστολόγιό του ο γνωστός συγγραφέας της Χίου Γιάννης Μακριδάκης. Αίσθησή μας είναι πως δεν ενδιαφέρει τον τύπο αυτό καθ’ αυτό το μείζον θέμα της φυγάδευσης των εικόνων και η ανεύρεσή τους μετά από διακόσια χρόνια, αλλά η διαφαινόμενη αντιδικία μεταξύ Χίου και Ναυπλίου με αφορμή την συγκεκριμένη επιστολή. Καταθέτουμε το παράπονό μας αυτό, γιατί το θέμα των φυγαδευμένων εικόνων έχει δημοσιευθεί στη τριμηνιαία εφημερίδα του Συλλόγου μας, ο “Αυλόγυρος”, πολλές φορές, με εκτενή άρθρα (τα οποία σας επισυνάπτουμε) και κανένα τοπικό μέσο δεν έκρινε πως το θέμα είναι σημαντικό και είχε γενικότερο ενδιαφέρον για να ασχοληθεί μαζί του. Το μόνο μέσον που ασχολήθηκε με το θέμα
είναι η εφημερίδα «ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΑΛΗΘΕΙΑ» κι αυτή, δυστυχώς δεν είναι χιώτικη. Η συγκεκριμένη εφημερίδα, στο φύλλο της 1ης Αυγούστου του 2018, σε άρθρο του δημοσιογράφου Σωτήρη Λέτσου με τίτλο «ΟΙ ΧΑΜΕΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΣΦΑΓΗΣ ΤΟΥ ’22» αναφέρεται αναλυτικά στο θέμα των φυγαδευμένων εικόνων. Αυτά για την ιστορία! Πήραμε την πρωτοβουλία να σας ενημερώσουμε υπεύθυνα και έγκυρα με το παρόν δελτίο γιατί στην εποχή του διαδικτύου υπάρχει ο μεγάλος κίνδυνος το θέμα να εκτραπεί σε άλλες ατραπούς από τον αρχικό στόχο και σκοπό του. Στόχος, που δεν είναι άλλος από τον να αποδειχθεί πως οι εικόνες που βρέθηκαν στο Ναύπλιο είναι εκείνες που φυγαδεύτηκαν από το χωριό μας στη σφαγή της Χίου, το 1822, καθώς και να μεταφερθεί η εικόνα της Αγίας Ματρώνας στο νησί μας για προσκύνηση στο επικείμενο παγχιακό μνημόσυνο για τα διακόσια χρόνια από τις Σφαγές του 1822. Για όσους ενδιαφέρονται για περισσότερα στοιχεία επισυνάπτουμε τα άρθρα που δημοσιεύσαμε κατά καιρούς στον “Αυλόγυρο”.
Ευχόμαστε σε όλους καλό καλοκαίρι