Του Γεωργίου Φωτ. Παπαδόπουλου – Μaster Ορθόδοξης θεολογίας
Οι ημέρες των Αγίων εορτών της Εκκλησίας μας στέκεται αφορμή, να εξηγήσουμε –εν συντομία– πολλές από τις αλήθειες της πίστεώς μας, σε προφορικές και γραπτές αιτιάσεις αγαπητών συμπολιτών μας.
Αρκετοί, κάνουν το λάθος να επιχειρούν να εξηγήσουν την πίστη με την λογική. Όμως η πίστη, σύμφωνα με τον Άγιο Απόστολο Παύλο, είναι «υπόστασις ελπιζομένων, έλεγχος πραγμάτων ου βλεπομένων» (Εβρ. ΙΑ΄, 1). Η φράση του πρώτου μετά τον Ένα Αποστόλου «έλεγχος πραγμάτων ου βλεπομένων» αποδεικνύει ότι η πίστη δεν αναφέρεται σε κάτι το απροσδιόριστο ή ανύπαρκτο, αλλά σε κάτι που είναι αληθινό αλλά δεν βλέπεται με τα σαρκικά μάτια (τα μάτια του ανθρώπινου σώματος) παρά με τα μάτια της αθάνατης ψυχής. Εδώ, ακριβώς, έγκειται και ο έτερος προσδιορισμός «υπόστασις ελπιζομένων» (υφίστανται ως πραγματικά –δηλαδή είναι πραγματικά– τα ελπιζόμενα). Διαφορετικά, η πίστη θα ήταν κάτι το απροσδιόριστο. Τούτο αδυνατούν να το κατανοήσουν οι ορθολογιστές με την ορθή λογική. Η θεολογία δεν είναι μαθηματικά !
Έπειτα, άλλοι κάνουν το λάθος να θεωρούν υποτιμητικά τις έννοιες «δούλος του Θεού», «ποίμνιο», κλπ. Πάλι σφάλουν ! Ο δούλος –υπηρέτης– του Θεού είναι αυτός που έπλασε από αγάπη ο Θεός, τον έθεσε στην κορωνίδα όλων των δημιουργημάτων Του και τον κατέστησε υπηρέτη Του για να διαχειρίζεται τον κόσμο με σοφία, σύνεση και φρόνηση, εργαζόμενος σ΄αυτόν και φυλάσσοντάς τον (Γένεσ. Β΄, 15). Δεν είναι υποτιμητικός ο τίτλος του δούλου στην γλώσσα της Εκκλησίας όταν αναφέρεται στα παιδιά του Θεού, παρά μόνον όταν αναφέρεται στα παιδιά της αμαρτίας (Ιωάνν. Η΄, 34). Ο άνθρωπος είναι το μόνο δημιούργημα που ο Θεός ενεφύσησε πνοή ζωής και του έδωσε ψυχή (Γένεσ. Β΄, 7), τον ανεβίβασε δε τόσο ψηλά που απέχει λίγο από το να φτάσει τους αγγέλους (Εβρ. Β΄, 6-8). Διότι ο άνθρωπος που λογίζεται δούλος του Θεού κανέναν δεν φοβάται (λαϊκή σοφία) και ο Δημιουργός του τον αγάπησε τόσο πολύ που κι Εκείνος έλαβε τη δική του (ανθρώπινη) μορφή, υπακούοντας στο θέλημα του Θεού- Πατρός και θυσιάστηκε και Αναστήθηκε για να σώσει τους δούλους Του. Μόνο στο μεγαλείο της Χριστιανικής βιωτής συμβαίνει κάτι τέτοιο, ο άρχοντας-κύριος να μεριμνά για τον δούλο του στον υπερμέγιστο βαθμό (σχετική ακόμη και η Ματθ. Η΄, 8 Ευαγγελική περικοπή).
Επίσης, στην Παλαιά Διαθήκη, ο Προφήτης Ησαίας (τη μνήμη του οποίου, παρεμπιπτόντως, τιμούμε σήμερα-09/05) ονομάζει τον Κύριο Χριστό «Δούλο του Θεού» (Ησαίας ΝΒ΄, 13). Εάν έτσι αποκαλείται ο ίδιος ο Θεός, ο τίτλος αυτός για μας δεν είναι παρά τίτλος υπερτάτης τιμής και σε καμία περίπτωση απαξίας.
Ο Απόστολος Παύλος και σε άλλο αποστολικό χωρίο διευκρινίζει ότι, όσοι πίστευσαν στον Κύριο και βαπτίσθηκαν στο όνομά Του «ελευθερωθέντες από της αμαρτίας, εδουλώθησαν τη δικαιοσύνη» (Ρωμ. ΣΤ΄, 18). Άρα η ΄΄δουλεία στη δικαιοσύνη΄΄ είναι η υπηρεσία στη δικαιοσύνη, δηλαδή η εφαρμογή του δικαίου και όσων ο Δίκαιος (Θεός) κήρυξε προς εφαρμογή, στην έμπρακτη ζωή των Χριστιανών.
Από την άλλη, το «ποίμνιο» βρίσκεται υπό την προστασία του Θεού Ποιμένα, ο οποίος φροντίζει γι΄αυτό ως Καλός Ποιμήν (Ιωάνν. Ι΄, 11). Ο Καλός Ποιμήν, ακόμη κι αν έχει 100 πρόβατα και χαθεί το ένα, θα αφήσει σε ασφαλή τόπο τα 99 και θα σπεύσει να σώσει το ένα που ξέφυγε από την ασφάλεια του ποιμνιοστασίου (Εκκλησία), για να το επαναφέρει στη σωτήρια οδό, αφού μακράν Του βρίσκονται «λύκοι βαρείς και άρπαγες» (Ματθ. Ζ΄, 15), που ζητούν να το κατασπαράξουν.
Τέλος, ένα ακόμη φρικτό λάθος, που κάνουν ορισμένοι φιλοσοφούντες (ατυχώς και ανεπιτυχώς θεολογούντες) είναι ο ισχυρισμός του ότι, η Εκκλησία καταργεί την λογική και το αυτεξούσιο (θέληση) του ανθρώπου με την πίστη. Μέγιστο σφάλμα ! Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει ! Ο Θεός σέβεται την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου. Προγνωρίζει, αλλά δεν προκαθορίζει τι θα πράξει ο άνθρωπος. Επεμβαίνει στη ζωή του ανθρώπου μόνο όταν εκείνος ζητήσει τη βοήθειά Του, αλλά και ενίοτε ο Ίδιος (επεμβαίνει) προκειμένου να σώσει τον άνθρωπο από τα χειρότερα, είτε δια θαυμαστού τρόπου, είτε δια σωφρονισμού, είτε και δια παιδεύσεως (παιδαγωγικής), που η ανθρώπινη λογική αδυνατεί να αντιληφθεί στο βάθος και την πληρότητά της εκ πρώτης όψεως-κρίσεως.
Ο Χριστός καλεί τον άνθρωπο να Τον προσεγγίσει με ελεύθερη σκέψη και βιωτή (Γαλατ. Ε, 13), δηλαδή απαλλαγμένος από τα δεσμά της αμαρτίας. Διότι «ού το πνεύμα Κυρίου, εκεί ελευθερία (απελευθέρωση)» (Β΄ Κορινθ. Γ, 17).
Τέλος, επειδή ακόμη και τη φράση «ερευνάτε τας γραφάς» (Ιωάνν. Ε΄, 39), πολλοί παρερμηνεύουν, οφείλουμε να αναφέρουμε ότι, στα θέματα της πίστεως και της γνώσεως περί του Θεού, βασική μελέτη είναι αυτή των ιερών γραφών (Αγία Γραφή) και δευτερεύουσα της θύραθεν παιδείας (κοσμικής). Διότι, όπως διεκήρυξαν οι Άγιες Οικουμενικοί Σύνοδοι και εμπεριέχεται στο Σύμβολο της Πίστεώς μας («Πιστεύω»), για τον Κύριο και Θεό μας, «και αναστάντα τη τρίτη ημέρα κατά τας γραφάς» (Ματθ. ΙΣΤ΄, 21 & Ωσηέ ΣΤ΄, 2). Οι «γραφές», λοιπόν, είναι ο λόγος του Θεού (Αγία Γραφή).
Η πίστη δεν αφορά ή αναφέρεται σε κάτι το ανύπαρκτο ή απροσδιόριστο, αλλά σε όσα ήδη είδε το ανθρώπινο γένος με τους Προφήτες, τον Τίμιο Πρόδρομο, την Υπεραγία Θεοτόκο, τον ελθόντα Κύριο που ανέστησε τον Λάζαρο και πληθώρα ανθρώπων (Εκείνος και οι Μαθητές Του), Σταυρώθηκε, Αναστήθηκε και Αναλήφθηκε στους Ουρανούς, την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, τους Αγίους Αποστόλους, τους Ιεράρχες, τους Μάρτυρες, τους Οσίους, όλους τους Αγίους των 20 αιώνων Χριστιανισμού και Ορθοδοξίας μέχρι σήμερα, που επιβεβαιώνουν, αποκαλύπτουν και μαρτυρούν όσα θα γίνουν στο μέλλον (Ματθ. ΚΕ΄, 31-46 & Αποκάλυψη Ιωάννου).
Όπως όσα προφήτευσαν οι Προφήτες του Θεού 600, 800, 1000 χρόνια πρό Χριστού κι έγιναν, έτσι και όσα ο Κύριος υποσχέθηκε είναι βέβαιο ότι θα υλοποιηθούν μέχρι κεραίας (Ματθ. ΚΔ΄, 34-37 & Λουκ. ΚΑ΄, 32).
Κι έτσι η πίστη είναι βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα του υγιούς (πνευματικά) ανθρώπου, αφού «άνω θρώσκει (βλέπει ο άνθρωπος)» και «άνω έχει την καρδίαν» (Άγ. Ιωάννης Χρυσόστομος). Όπως, χαρακτηριστικά, έλεγε ο σύγχρονος μας Άγιος Γέροντας Παίσιος, αλλά και συχνά ο πολύς Γιάννης Ρίτσος: «το να μην μπορεί να πιστέψει κάποιος άνθρωπος, συνιστά ασθένεια».-
Χίος, 09 Μαΐου 2021
Γεώργιος Φωτ. Παπαδόπουλος
Master Ορθόδοξης θεολογίας
