Γράφει η Τασσώ Γαΐλα.
Εδεσματολόγιο
και
Διατροφικές Συνήθειες
της
Σαμοθράκης
του Αναστασίου Ι. Κυριακίδη & μία συνταγή από το βιβλίο, συνταγή ότι πρέπει για την νηστεία της Σαρακοστής , ‘Ζυμαοπατού ή Ζυμαροπατού’, σας παρουσιάζω σήμερα.
‘Ζυμαοπατού’ λέξη της ντοπιολαλιάς της Σαμοθράκης , νησί πηγή έμπνευσης του λαογράφου συγγραφέα Α. Κυριακίδη, ζυμαοπατού ,που δεν είναι τίποτα περισσότερο ή λιγότερο από …πίτα με κολοκύθι.
Ας διαβάσουμε από την εισαγωγή του βιβλίου:
Το παρόν βιβλίο ήρθε για να προσθέσει ένα μικρό λιθαράκι στην πλούσια λαογραφική και ιστορική πορεία που φέρει το όμορφο, ακριτικό και βορειότερο νησί του αιγαίου πελάγους. Ο συγγραφέας του βιβλίου έχει τιμηθεί από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του στην λαογραφική έρευνα και την συλλογή του πρωτογενούς υλικού στο νησί της Σαμοθράκης. ‘’Εδεσματολόγιο και Διατροφικές Συνήθειες της Σαμοθράκης’’ είναι ένα μέρος της όλης έρευνας. Πάνω από 34 εδέσματα και διατροφικές συνήθειες κοσμούν το παρόν βιβλίο. Όλες οι συνταγές έχουν καταγραφεί επ’ ακριβώς και σε όλη την διαδικασία του, έχουν φωτογραφηθεί. Αυτό καθιστά ικανό τον αναγνώστη να εκτελέσει και αυτός την οποιαδήποτε συνταγή και ας μην είναι από το νησί ή να μην την έχει παρακολουθήσει ποτέ από κοντά. Το βιβλίο χωρίζεται σε τρεις ενότητες: τα αλμυρά, τα γλυκά και τα γενικά – περιόδων. Έχουμε τις διατροφικές συνήθειες κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και του Πάσχα, καθώς επίσης και τα καλοκαιρινά εδέσματα. Σε αυτό το βιβλίο δεν θεωρούμε ότι έχουμε συμπεριλάβει το σύνολο του εδεσματολογίου της Σαμοθράκη. Σαφώς και θα υπάρχουν και άλλα εδέσματα που δεν μπορούσαμε να συμπεριλάβουμε. Πιστεύουμε, όμως, όταν ο αναγνώστης θα το πάρει στα χέρια του και εισέλθει στο σπιτικό της κάθε νοικοκυράς θα γίνει ένα αναπόσπαστο κομμάτι στις πλέον διατροφικές συνήθειες, του μη Σαμοθρακίτη. Υλικά απλά και καθημερινά, αλλά πλούσια σε διατροφικά στοιχεία συνθέτουν ένα πλούσιο διατροφικό υπόβαθρο στο στερέωμα και στις συνήθειες του κάθε νοικοκυριού.
Ολοκληρώνοντας την εισαγωγή μου θα ήθελα να ευχαριστήσω τις γυναίκες που με μεγάλη ευχαρίστηση και ανιδιοτελή προσφορά, έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό και θυσίασαν τον χρόνο τους, και όχι μόνο, για να μας παρασκευάσουν όλο αυτό το μεγαλείο των εδεσμάτων του νησιού τους.
……………………..
Και, προχωράμε στην νηστίσιμη συνταγή.
Ζυμαοπατού ή ζυμαροπατού Σαμοθράκης. (πίτα με κολοκύθι).
Υλικά συνταγής:
4 φέτες κολοκύθι
1 κούπα αλεύρι
5 κούπες λάδι
½ κουταλιά της σούπας αλάτι
1 κουταλιά της σούπας δυόσμο
Εκτέλεση συνταγής:
1).Τρίβουμε στον τρίφτη τις 4 φέτες κολοκύθι.
2).Στη συνέχεια λαδώνουμε το ταψί και αναμειγνύουμε όλα τα υλικά μαζί, ώσπου να γίνει μία ζύμη.
3).Έπειτα το ρίχνουμε στο λαδωμένο ταψί.
4).Πάνω από την ζύμη, απαλά με το χέρι μας λαδώνουμε το μείγμα για να γυαλίζει και να μπορούμε να το κάνουμε ίσιο. Το κόβουμε σε μερίδες και το ψήνουμε στους 180οC για δυο ώρες περίπου έως ότου να κοκκινίσει.
5).Τρώγεται με ζάχαρη ή μέλι, ανάλογα με την επιθυμία του καθενός, ακόμα και σκέτα.
………….
Απλή συνταγή κι εύκολη, παραδοσιακό αυθεντικό πιάτο της Σαμοθράκης. Αλυρά πιάτα όπως: Γοργόβραστο, Μαντί, Ματς, Ψιούκ(Ψιρούκι), Γαλατόπιτα, Τυρομαγιά κλπ.
Γλυκά από Χασλαμά, Μπακλαβού, Πραούστι, Βύσσινο λικέρ και χυμό, η παρουσιαζόμενη Ζυμαοπατού ή Ζυμαροπατού, γλυκά ντόπιες παλιές πατροπαράδοτες συνταγές τα περισσότερα που μαζί με … τις αλμυρές προτάσεις αξίζει τον κόπο να δοκιμάσετε με την παρασκευή τους την είσοδο στην καθημερινότητα σας της γαστρονομίας της ακριτικής και μαγικής Σαμοθράκης.
Το βιβλίο περιλαμβάνει ακόμη ένα κεφάλαιο με πιάτα γενικά ‘παντός καιρού’ και εποχικά π.χ εορτών όπως Χριστουγεννιάτικα Εδέσματα, Βασιλόπιτα, Λαμπριγιατ’ς, αποξηραμένα φρούτα κλπ.
Έκδοση ιδιαίτερα φροντισμένη , πολυτελής που χάριν της απλής γραφής της φέρνει-σε όσους το αγοράσουν- την γαστρονομική αιώνων παράδοση της Σαμοθράκης στα σπίτια τους.
Συγχαρητήρια στον λαογράφο συγγραφέα κ. Αναστάσιο Κυριακίδη .
Αναστάσιος Ι. Κυριακίδης.
Εδεσματολόγιο και Διατροφικές Συνήθειες της Σαμοθράκης.
Σαμοθράκη 2020.
Κείμενο
Τασσώ Γαΐλα
Αρθρογράφος
Ερευνήτρια Ελληνικής λογοτεχνίας.
