Μύρτου Κερύνειας Κύπρου. Στα κατεχόμενα. Εδώ η ιστορική Μονή του Αγίου Παντελεήμονα, μονή μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς του Ορθοδόξου Κυπριακού Ελληνισμού.
Η Μονή του Αγίου Παντελεήμονα βρίσκεται 28 χλμ νοτιοδυτικά της πόλης της Κερύνειας και έλκει την ίδρυσή του από τον 5ο αιώνα μ.Χ. όταν σύμφωνα με την παράδοση δύο μοναχοί από τη Μικρά Ασία έφτασαν στη Μύρτου κρατώντας μια εικόνα του Αγίου Παντελεήμονα, στην οποία ήταν κρυμμένο ένα κομμάτι από το δάκτυλο του Αγίου. Η εικόνα και το μέρος του λειψάνου του Αγίου έγιναν αιτία για πολλά θαύματα στους πιστούς της περιοχής, οι οποίοι ως ένδειξη σεβασμού, έκτισαν πρώτα Ναό και ύστερα μοναστήρι προς τιμήν του.
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας η Μονή ανακαινίστηκε από τον Μητροπολίτη Κυρηνείας Χρύσανθο και απέκτησε διώροφο συγκρότημα στα νότια και δυτικά, σε συνεχόμενες τοξοστοιχίες και στους δύο ορόφους για να ικανοποιήσει τόσο τις ανάγκες των μοναχών όσο και της Μητρόπολης Κυρηνείας, η οποία είχε εδώ την έδρα της μέχρι το 1917.
Το καθολικό της αποτελείται από ένα δίκλιτο θολωτό κτίσμα, που εκοσμείτο από τοιχογραφίες, οι οποίες καταστράφηκαν το 1821 και από ένα εξαιρετικής τέχνης επιχρυσωμένο σκαλιστό τέμπλο φτιαγμένο το 1743 και στολισμένο με βυζαντινές εικόνες. Από αυτές ξεχώριζαν δύο από τις εικόνες του Αγίου Παντελεήμονα, η μεγάλη, ασημοσκέπαστη που ήταν πάντα γεμάτη από ευλαβικά τάματα και η άλλη που παρίστανε τον Άγιο Παντελεήμονα με τον Επίσκοπο Κυρηνείας Χρύσανθο γονατιστό στα αριστερά του. Σε αυτή την εικόνα αναφέρεται η ανακαίνιση του Ναού που έγινε το 1770.
Στις αρχές του αιώνα, το μοναστήρι φιλοξενούσε 10 μοναχούς, με τελευταίο το μοναχό Σωφρόνιο Μιχαηλίδη, που απεβίωσε εγκλωβισμένος στη Μύρτου στις 27 Ιουλίου 1976, ανήμερα της εορτής του Αγίου…
Θρησκευτική λαϊκή παράδοση.
Μια τοπική παράδοση θέλει τον Άγιο Παντελεήμονα να περνά από τη Μύρτου καβάλα στο άλογό του και να φθάνει σε ένα μέρος με μεγάλες ακακίες. Σταμάτησε να ξεκουραστεί και αναζήτησε νερό για να πιει, αλλά ο τόπος ήταν έρημος. Απογοητευμένος ξανακαβάλησε το άλογο του για να φύγει. Σηκώνοντας το πόδι του, το άλογο, άρχισε να βγαίνει νερό μέσα από την πατημασιά του. Τότε ο Άγιος κατέβηκε και αφού προσευχήθηκε στο Θεό ήπιε δροσερό νερό. Μέχρι σήμερα στην τοποθεσία αυτή σώζονται τα πατήματα του αλόγου και η πηγή.
Παρόλο που το μοναστήρι ήταν πάντοτε μικρό, εντούτοις τα θαύματα του Αγίου Παντελεήμονα λειτουργούσαν ως μαγνήτες για εκατοντάδες πιστούς από την Κύπρο, αλλά και τη γύρω περιοχή, ιδίως Μικρασιάτες. Εξαιτίας αυτού, τα τάματα που έγιναν στον Άγιο ήταν πολλά και σημαντικά.
Εισβολή του Αττίλα το 1974. Καταστροφή και βανδαλισμοί της Μονής…
Μετά την Τουρκική εισβολή του 1974, οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν τη Μύρτου ως στρατιωτική βάση και το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα μετατράπηκε σε στρατώνα για τον τουρκικό στρατό κατοχής. Εκτός από τη βεβήλωση του ιερού χώρου, εκτός από την κλοπή και την καταστροφή των κειμηλίων και θησαυρών της, οι εισβολείς ρήμαξαν κυριολεκτικά τα κτίρια της Μονής.
Η Μονή του Αγίου Παντελεήμονα εγκαταλείφθηκε το 2002 και μετά την σχεδόν ολοκληρωτική της καταστροφή από τον Τουρκικό στρατό ετοιμόρροπη .
Στο θησαυροφυλάκιο της μονής φυλάσσονταν μέχρι το 1974 πολύτιμες λειψανοθήκες, ιερά σκεύη και Ευαγγέλια. Μερικά από τα κειμήλια διασώθηκαν χάρη στην αυτοθυσία των εγκλωβισμένων κατά το 1974 Μυρτιωτών και φυλάσσονται σήμερα από τη Μητρόπολη Κυρήνειας.
Τα υπόλοιπα, ωστόσο, έχουν καταστραφεί ή κλαπεί. Ανάμεσα τους κι οι δύο πολύτιμες εικόνες που ήδη αναφέρθηκαν.
Το θαύμα…
Το έτος 2016, ύστερα από σχετική συμφωνία, πάρθηκε η απόφαση όπως τόσο ο ναός όσο και τα λοιπά μοναστηριακά οικοδομήματα επιδιορθωθουν και συντηρηθούν, πράγμα που έγινε.
Η παράδοση της πρώτης φάσης των εργασιών έγινε το 2017 από τους εργολάβους προς την Δικοινοτική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομία.
Είναι πράγματι ένα μεγάλο θαύμα με όσα συνέβησαν ή συμβαίνουν ακόμη στο μαρτυρικό νησί της Κύπρου όπου τα περισσότερα μνημεία θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του Ελληνισμού στα κατεχόμενα έχουν καταστραφεί ή εκκλησίες μετετράπησαν σε τζαμιά, είναι θαύμα το πώς μετά τις τοπικές συμφωνίες συντελέστηκε στο Μύρτου η σωτηρία κι ανακαίνηση της ιστορικής Μονής του Αγίου Παντελεήμονα. Είθε να βρεθούν κι επιστραφούν οι δύο ιερές εικόνες. (Στην φωτογραφία της αγιογραφίας του Αγίου η κλεμμένη ρικόνα του από την Μονή).
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ.
Πηγές: Ιστοσελίδα Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου/ ΑΠΕ-ΜΠΕ, Α. Βικέτος
www.ekirikas.com/archive_cyprus_general_news/a
.Για την diafaneia.eu
Τασσώ Γαΐλα.
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια.
