ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ. ΟΙ ΧΑΡΑΚΤΙΚΕΣ ΦΟΡΜΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΑΛΑΝΗ.

 

Γράφει ο Κώστας Ευαγγελάτος.

 

Ο χαράκτης και ζωγράφος Δημήτρης Γαλάνης γεννήθηκε το 1882 στην Αθήνα. Αφήνοντας τη Σχολή Μηχανικών του  Πολυτεχνείου ξεκίνησε την καλλιτεχνική του καριέρα στο τμήμα ζωγραφικής του Σχολείου Καλών Τεχνών στην Αθήνα όπου σπούδασε κοντά στον Νικηφόρο Λύτρα. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του τροφοδοτούσε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής με σκίτσα του. Συνέχισε στο Παρίσι, όπου εγκαταστάθηκε το 1900, με σπουδές στην Ecole des Beaux Arts. Βιοπορίστηκε για πολλά χρόνια ως σκιτσογράφος-γελοιογράφος σε εμβληματικά περιοδικά του είδους τόσο στην Γαλλία όσο και στην Γερμανία. Για πρώτη φορά εξέθεσε στα 1904 στο Salon National και στο Salon d’ Automne, ενώ έζησε σχεδόν ολόκληρη τη ζωή του στη γειτονιά των ζωγράφων, στη Μονμάρτη. Το 1914 κατετάγη στη Λεγεώνα των Ξένων και τη διετία 1916-1918 διετέλεσε διερμηνέας του γαλλικού στρατού στην Κέρκυρα. Στο Παρίσι σχετίστηκε με καλλιτέχνες όπως ο Πικάσο, ο Μπρακ, ο Ματίς, ο Ντερέν, ο Ντυφύ, ο Γκρίς, και συμμετείχε μαζί τους σε ομαδικές εκθέσεις. Το όνομα του περιλαμβάνεται σε γαλλικούς καταλόγους τέχνης και λεξικά.

Κατά τη δεκαετία 1920-1930 εγκατέλειψε σταδιακά τη ζωγραφική και αφιερώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στη χαρακτική και την εικονογράφηση βιβλίων έχοντας στην κατοχή του την πρέσα του Ντεγκά. Συνεργάστηκε με διάσημους  συγγραφείς όπως ο Αντρέ Μαλρώ, ο Αντρέ Ζιντ, ο Ζαν Μωρεάς, ο Πωλ  Βαλερύ κ.α. για λογαριασμό σπουδαίων τυπογράφων και εκδοτικών οίκων όπως οι Editions de le Nouvelle Revue Française, Librairie Gallimard, Editions Kra, George Crès, Editions de la Pléiade.  Η πρώτη έκθεση του στην Αθήνα έγινε το 1928 στο «Ιλίου Μέλαθρον» και η απήχηση της  ήταν τεράστια. Τα έργα του έγιναν υποδείγματα μιας χαρακτικής τέχνης που ήταν πλέον ανεξάρτητη και είχε δυνατότητες δημιουργίας τοπικής σχολής. Το 1934, καταξιωμένος πια εικονογράφος, φιλοτέχνησε για τη Γαλλική Δημοκρατία το διάσημο του γραμματόσημο Le Coq Gaulois (Ο γαλατικός κόκορας). Με την απελευθέρωση από τους Γερμανούς το 1945, εκλέχτηκε καθηγητής ξυλογραφίας στην Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού που δίδαξε μέχρι το 1952 και την ίδια χρονιά 1945 και ισόβιο μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών. Μερικά χρόνια αργότερα, το 1950, έγινε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Στην Ελλάδα επέστρεψε οριστικά το 1965. Απεβίωσε πλήρης ημερών ένα χρόνο αργότερα το 1966.

Οι Έλληνες χαράκτες τον θεώρησαν «πατέρα και δάσκαλο της νεοελληνικής χαρακτικής», αφού μέσω του έργου του γνώρισαν την σύγχρονη ευρωπαϊκή χαρακτική. Αντικειμενικά ανέδειξε αυτόνομη την χαρακτική στην Ελλάδα και η διδασκαλία στην ΑΣΚΤ του κορυφαίου χαράκτη  Γιάννη Κεφαλληνού, από το 1933 έως το 1957, διαμόρφωσε σπουδαστές που έγιναν η πρώτη σπουδαία γενιά Ελλήνων χαρακτών.

Αισθητικά ο Γαλάνης επηρεάστηκε από τα διδάγματα του ιμπρεσιονισμού και την κυβιστική δομική των συνθέσεων στο χώρο, χωρίς όμως να προσχωρήσει τεχνοτροπικά στον κυβισμό ή στα άλλα κινήματα που είχαν αναπτυχθεί  στην παρισινή εικαστική σκηνή. Παρέμεινε στα πλαίσια των κλασικών δομών και αναπαραστατικών αντιλήψεων που είχε διδαχθεί στην ΑΣΚΤ, εφαρμόζοντας όμως μια ρεαλιστική ρυθμολογία των σχηματικών όγκων, με άμεσες αφαιρετικές διατυπώσεις. Έδωσε ώθηση στα χαρακτικά είδη της ξυλογραφίας και της οξυγραφίας και η διδασκαλία του βασίστηκε στην επιμονή του για άρτια τεχνική επεξεργασία.

Ο Δημήτρης Γαλάνης διέπρεψε σαν καθηγητής χαρακτικής και παραγωγικός δημιουργός εμπλουτίζοντας και καθιερώνοντας με λιτότητα, ολιγοχρωμία και κορεσμένο φως, τοπία της Ελλάδας και μορφές μοντέλων εξ επαφής, αναδεικνύοντας με παραδοσιακή αύρα σύγχρονες πτυχές τους. Με την τεχνική του επιδεξιότητα έδωσε στους νεότερους καλλιτέχνες της εποχής του δυνατότητες γερών εφοδίων για την τέχνη της χαρακτικής, ώστε να προχωρήσουν με αυτοπεποίθηση στην πολυμορφική μοντερνιστική κοσμογονία.

Εικόνες: Πηγή-Κώστας Ευαγγελάτος. Αρχείο Fototanism.

Κώστας Ευαγγελάτος

Ζωφράφος, Λογοτέχνης, Θεωρητικός της Τέχνης

 

Σχετικές δημοσιεύσεις

Αφήστε ένα σχόλιο

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.